مقاله سیر تحولات تاریخی و فرهنگی در ایران

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 5

سیر تحولات تاریخی و فرهنگی در ایران :

ایران از نظر فرهنگ و تعلیم یکی ازکهن ترین و قدیمی ترین تمدن های جامعه بشری است. سرزمینهای هند، یونان و ایران، قرنها قبل از میلاد مسیح، جزء جوامع متمدن آن دوران به حساب می آمده اند (غلامی 802،109)

سال پانصد و پنجاه قبل از میلاد هخامنشیان در ایران بقدرت می رسند. (عسکریان 65، 126) نظام آموزش و پرورش در دوره هخامنشی به سه قسم بود: اول سازمان آموزش خانواده که افراد را بر اساس زرتشت آموزش می داد. دوم محافل پیشوایان مذهبی نوع سوم: آموزشگاههای درباری بودند که ویژه شاهزادگان و فرزندان اشراف و خاصان بوده اند.

در سال های 250 تا 350 قبل از میلاد مسیح اسکندر مقدونی و حکومت سلوکی ها بر ایران حکومت راندند و زمینه ای برای درهم آمیزی و اختلاط فرهنگ یونانی و فرهنگ ایرانی در جامعه فراهم می گردد. (گلابی ، 80 ، 110)

اشکانیان نسبت ه هخامنشیان، اقوام عقب مانده تری بودند. از ویژگی های عهد پارت، رشد و تکامل روابط اجتماعی و فرهنگ و تمدن ایران بویژه خط می باشد.

(گلابی ، 80 ، 110)

در دوره ساسانیان که پایه های نظام فئود الیته در ایران تحکیم می گردد در اثر ارتباطات اتصادی ایران با سایر کشورها، علوم و فنون گسترش می یابند و سازمانهای آموزشی متعددی پیا می شوند در قرن سوم میلادی دانشگاه بزرگ «گندی شاپور» آن مرکز آموزش علوم و ادبیات بود تاسیس می گردد. (گلابی ، 80 ، 110)

پس از ظهور اسلام، کشور ایران از دو قرن در دست مسلمانان عرب قرار می گیرد. با استیلای مسلمانان بر ایران و ترویج و نفوذ فرهنگ و معارف اسلامی در ساختار اجتماعی و فرهنگ جامعه ایران، سیر طبیعی فرهنگ و عارف اسلامی در ساختار اجتماعی و فرهنگ جامعه ایران، سیر طبیعی فرهنگ و تمدن باستانی ایران منقطع می شود، از این دوران به بعد شیوه تعلیم و تربیت، سیر علوم و معارف، شکل و مضمون سازمانهای آموزش و پرورش ایران شدیداً تحت تاثیر فرهنگ اسلامی قرار می گیرد.

(گلابی ، 80 ، 110)

در سراسر ایران دوره، جنبشهای اجتماعی و فکری متعددی بر علیه بیگانگان در ایران تشکیل و تحقق می پذیرد.

در زمان طاهریان نخستین تلاش در ایران برای پایه گذاری تعلیمات عمومی شکل گرفت. در زمان صفاریان نیز ادبیات ایران جان تازه ای گرفت. (گلابی ، 80 ، 110)

ادبیات و فرهنگ ملی ایران در قرون 9 تا 13 میلادی، که در عین حال از فرهنگ اسلامی نیز سهم قابل توجهی در خود متبلور داشت در والاترین مقام در شرق و حتی در جهان قرار گرفته بود.

صعود جامعه ایران به اوج قله فرهنگ و تمدن جهان، دیری نپائید و تمام دستاوردهای مادی و معنوی ایرانیان در زیر سیطره توحش ایلخانان مغول در قرون 13 و 14 میلادی نابود شد. (گلابی ، 80 ، 112)

در زمان صفویان شرایط لازم برای رشد فرهنگ و علوم فراهم شد و نظام تعلیم و تربیت در زمان صفویه رونق می گیرد و هدف خود را به فقه و اصول معطوف می نماید. پس از سقوط صفویان، در دوران افشاریان و زندیه، جامعه ایران دچار یک سلسله درگیری های قوی شد که ثبات کل جامعه را از بین برد پس از دوران زندیه حکومت قاجار در اواخر قرن 18 به روی کارآمد که دوران آنها (قرن 19) یکی از پدیدهای قابل اهمیت در ایران، تحکیم و گسترش نفوذ کشورهای خارجی در حیات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه بود. (گلابی ، 80 ، 113)

در قرن 19 یکی از نتایج حاصله از روابط ایران و غرب، برقراری روابط فرهنگی است. میرزا صالح شیرازی یکی از دانشجویان بود که برای فراگیری علوم به انگلستان اعزام شد و پس از بازگشت از لندن، اولین چاپخانه و اولین روزنامه بنام «کاغذ اخار» را در ایران دائر می نماید و بدین ترتیب در ترویج علم و فرهنگ نبویه خود خدمت می کند.

(گلابی ، 80 ، 115)

حدود سال 1275 هجری، چهل و دو تن برای فراگیری علوم به فرانسه فرستاده شدند. از جریان گسیل دانشجو به اروپا، دو گروه فارغ التحصیل به کشور بر می گردند عده ای نظیر میرزا صالح شیرازی با اهداف مردمی و میهن پرستانه بازگشته و منشاء اثرات نسبتاً مفید به فرهنگ و علم کشور شدند. گروهی نیز بعنوان عاملین و مجریان سیاست های استعماری در کشور به خدمت خارجیان در آمدند. (گلابی ، 80 ، 115)

مدرسه دارالفنون در سال 1268 هجری توسط امیر کبیر یکی از دولتمردان با اراده افتتاح گردید. تاسیس دارالفنون، اولین اقدامی است که دولت خود را از نظر تامین منابع مالی و مدیریت و برنامه ریزی آموزشی و گسترش تعلیم و تربیت در کشور مستقیماً درگیر می نماید. (گلابی ، 80 ، 115)

مجموعه اقدامات اسلامی در جامعه ایران که به گسترش علوم جدید و فرهنگ و ادب اروپایی در کشور موثر افتادند. (گلابی ، 80 ، 116)

انقلاب مشروطیت در آغاز قرن بیستم در نظام آموزش و پرورش ابران اثرات و نقش قاطع و تعیین کننده ای ایفا کرد. (گلابی ، 80 ، 116)

مقاله مرمت آثار تاریخی اصفهان ضرورتی فراملی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 3

مرمت آثار تاریخی اصفهان ضرورتی فراملیاصفهان نیاز به معرفی ندارد و ویژگی های منحصر به فرد آن در جهان مطرح است و همگان آن را به عنوان ام القرای فرهنگی و هنری دنیا می شناسند.    این شهر که امروز به عنوان نمادی از مکتب تشیع معروف است و پرچم آن در مجموعه آثار تاریخی میدان امام در اهتزاز است و جهانیان چون نگینی درخشان از آن یاد می کنند به علت کمبود اعتبار و عدم نظارت بر اجرای کار مرمت و بازسازی آثار آن، رو به ویرانی است و اگر امروز فکری برای آن نشود، متاسفانه باید به صراحت گفت فردا خیلی دیر است.    گرچه مسئولان میراث فرهنگی اعتبار مورد نیاز ساماندهی و مرمت مجموعه آثار تاریخی اصفهان را محدود و ناکافی می دانند که درست هم هست و این سازمان امکانات لازم را برای احیاء و اعتلای مجموعه آثار تاریخی را در اختیار ندارد ولی با این وجود باید گفت، این سازمان، از جمله سازمان هایی است که اداره آن به شکل سنتی عمل می شود و هیچ فردی برای مرمت و بازسازی آن دل نمی سوزاند.    از یک سو حجم بالای نزدیک به 10هزار اثر تاریخی شناخته شده در اصفهان، از سوی دیگر عدم پیگیری بر سرعت بخشیدن در کار اجرای مرمت، سبب گشته تا این اعتبار ناکافی نیز به بیراهه هزینه شود.    امروز مرمت و ساماندهی یک اثر تاریخی اگر قرار باشد توسط بخش خصوصی انجام شود ممکن است در فاصله یکی دو روز صورت گیرد اما همین کار توسط بخش های پیمانی میراث هفته ها و چه بسا ماهها به طول کشیده می شود و کسی نیست که به این سؤال پاسخ دهد که چرا کف فرش آجری یک اتاق 30 متری باید توسط یک گروه 6 نفره استادکار، بنا و کارگر هفته ها به طول بکشد!! مگر نه این است که این گروه 6 نفره مزد خود را از بیت المال دریافت می کنند.    در بخش هزینه های مرمت و ساماندهی میراث فرهنگی اصفهان حرف و حدیث های فراوانی وجود دارد که هرگز به آن پرداخته نشده است.    به قول یک معمار که می گفت: زمانی که کارم را با میراث شروع کردم گچ کشی یک سالن را یک روزه به اتمام رساندم اما به جای تشویق، تنبیه شدم که چرا این کار 40 روزه، یک روزه انجام شده است! حال باید در این میان پرتقال فروش را پیدا کرد.    به نظر می رسد برای رفع این معضل قدیمی در میان کاستی ها و کمبودها، سازمان میراث فرهنگی کشور باید برای نگاهداری و مرمت آثار تاریخی از بخش خصوصی استفاده کند. چرا که باتوجه به اهمیت حفظ و نگهداری و مرمت آثار تاریخی تنها نمی توان با اتکاء به بودجه دولتی در حفظ و مرمت آثار همت گمارد بلکه باید در چارچوب یک برنامه ریزی حساب شده بخش خصوصی را به کار گرفت و بطور منسجم به مرمت و نگهداری آثار پرداخت.

مقاله نگاهی بر سیر تاریخی دموکراسی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 12

نگاهی بر سیر تاریخی دموکراسی

در آغاز بحث مطلوب و مورد نظر خواهیم کوشید تا تصور باالنسبه روشنی از مفهوم دموکراسی را ارائه نموده و تاریخچۀ این واژه را با سیر تکوین آن از نظر باید گزرانید .

از آنجائیکه منظور ما فراهم ساختن تمهیدی برای درک مباحث دشوارتر است سعی بعمل آمده است تا مفاهم به گونه سهل تر مطرح بحث گردد.

از نقطه نظر تعریف و بررسی دموکراسی باید گفت که از لحاظ سیستماتیک یا تطور تاریخی واژه ها و مفاهم دموکراسی مانند مفاهم دولت و حاکمیت مردمی پیوسته با گذشت زمان رونق جدیدی را بخود گرفته و از غنای بیشتر با نظرداشت مقتضیات عصر و زمان برخوردار می گردد .

مفهوم دموکراسی که برای نخستین بار به مثابه حکومت و حاکمیت مردم بالای مردم در حدود ده ها قرن قبل در شهر اتن یونان قدیم پا بر منصۀ ظهور گذاشت که اکنون در چار چوب گسترده شکل جدید و مدرنیزه را اختیار نموده است .

هر چند تعریف جامعی و قابل پذیرش همگان از واژه دموکراسی تا الحال ارائه نشده است ، زیرا به موجب اینکه رژیم ها دسته های مختلف آنرا به معانی نسبتاً متفاوت به کار می برند ـ ولی عامترین معنای آن برابری و تساوی فرصت ها برای افراد یک جامعه به منظور تصاحب از آزادی ها و ارزش های اجتماعی اند .

محدود ترین معنای این واژه شرکت آزادانۀ افراد جامعه در اتخاذ تصامیم مبرم سیاسی مربوط به حیات جامعه درعرصه های مختلف بطورمستقیم و یا غیرمستقیم می باشد .

معنای دموکراسی در طول و پهنای تاریخ از محدود ترین به وسیعترین آن گسترش یافته و واژۀ متذکره در عصر کنونی خارج از حدود سیاست در عرصه های اجتماعی و اقتصادی نیز به شیوه های جدید بکار برده می شود ، دموکراسی سیاسی در واقعیت امر به معنای حکومت اکثریت بر اقلیت رای دهنده گان می باشد .

 (ابراهام لینکلین) یکی از رؤسای جمهور پیشین ایالات متحده امریکا دموکراسی را در "حکومت مردم بدست مردم برای مردم " تعریف نموده است .

دموکراسی بعنوان فلسفۀ سیاسی مردم را در اداره و نظام سیاسی یک نیروی شایسته و توانای نظارت کننده بر امور بر می شمارند .

از مفهوم سیاسی دموکراسی دواستنباط جداگانه دسترسی می نمایند که در ظاهر متضاد یکدیگر اند ، از جمله یکی آن عبارت اند از مطلق انگاشتن ارادۀ اکثریت و تحمیل آن بر همه و دیگری عبارت اند از لزوم شرکت فعال و آزادانۀ افراد در تظاهر و تمثیل اراده و فراهم ساختن تسهیلات و امکانات برای اقلیت که متعاقباً به اکثریت مبدل می گردد .

شکل نخست آن اغلباً صورت تظاهر و تمثیل طبقات را دارا بوده که اکثریت جامعه را تشکیل می دهند و معمولاً در یک حزب پیشتاز و سراسری به مثابۀ نمایندۀ آن طبقات جامعه معرفی مــی دارد ، مجســـم می گردد " دیکتاتوری پرولتاریا" که همچو طرز و برداشت از احزاب چپ در جامعه استنباط می گردد .

در عکس این استنباط مدل غربی از دموکراسی مطرح بحث می گردد که بر برابری اتباع کشور در برابر قانون مسؤلیت دولت را در مقابل اکثریت تأکید می ورزد و همچنان اسرار می ورزد تا مسئولیت دولت در برابر اکثریت بطور اجبار به اطاعت از قوانین ناشی از ارادۀ اکثریت به منظور استعمال حق رایدهی بطور آزادانه به شکل سری مورد بحث قرار دهند ، اما بر طبق طرز و تفکر مارکسیستی که آزادی های دموکراتیک را جزء از رو بنای دولت می پندارد تا زمانیکه مالکیت خصوصی بر وسایل تولید وجود دارد ، طبقۀ حاکم این آزادی ها را در خدمت خود قرار می دهند ، علی الوصف تا زمانیکه مالکیت خصوصی مورد الغأ قرار داده نشود جلو تمثیل ارادۀ اکثریت گرفته شده و آزادی های مدنی جزء شکل ظاهری بیش چیزی دیگری نیست .

کارل مارکس دموکـراسی نوین را " دیکتــاتوری بورژوازی" قلمــداد می نماید و روی همین جهت رژیم های مبتنی بر ایدیال کمونستی به دموکراسی های توده ئی معروف اند .

یکی از مباحث مبرم و با اهمیت برسر لوازم دموکراسی رابطۀ آن با ملکیت فردی و خصوصی می باشد که در حقیقت امر دموکراسی غربی از ریشه و اساس با مالکیت فردی و خصوصی رابطۀ نهایت نزدیک و غیر قابل گسست را به آن دارد .

جنبش های لیبرال قرون 18 و 19 میلادی آزادی ارادۀ فرد در امور اقتصادی را یکی از لوازم دموکراسی می شمردند .

اما بعد از ظهور نهضت های سوسیالستی این اصل مورد تردید قرار گرفت ، بخصوص بعد از توسعۀ حق رای به طبقات فاقد مالکیت مداخلۀ دولت به نفع طبقات محروم از نعمات مادی و تسلط دولت بر وسایل تولید جزء از دموکراسی شمرده می شد که روی همین ملحوظ عده معتقد اند که دموکراسی یک الگوی کامل روابط اجتماعی با سیستم اقتصادی نیست و دموکراسی هیچ نوع سیستم خاص اقتصادی را در بر نمی گیرد .

از سوی دیگر عدۀ با تکیه بر آزمایش ناکام دوران اتحاد شوروی سابق معتقد اند که تسلط کامل و بدون چون و چرا بر اقتصاد ، دموکراسی سیاسی را به مخاطره می افگند که روی همین علل در صدد یافتن یک سیستم اقتصادی مختلط بر آمدند

تحقیق در مورد ریشه تاریخی ضرب المثل 9ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 9 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

ریشه تاریخی ضرب المثل «از کیسه خلیفه می بخشد»

ریشه تاریخی ضرب المثل  قوز بالا قوز

ریشه تاریخی ضرب المثل چیزی که عیان است...

ریشه تاریخی ضرب المثل آتش بیار معرکه

ریشه تاریخی ضرب المثل آب زیر کاه

هر گاه کسی از کیسه دیگری بخشندگی کند و یا از بیت المال عمومی گشاده بازی نماید، عبارت مثلی بالا را مورد استفاده و استناد قرار داده، اصطلاحاً می گویند: «فلانی از کیسه خلیفه می بخشد».

اکنون ببینیم این خلیفه که بود و چه کسی از کیسه وی بخشندگی کرده که به صورت ضرب المثل درآمده است:

عبدالملک بن صالح از امرا و بزرگان خاندان بنی عباس بود و روزگاری دراز در این دنیا بزیست و دوران خلافت هادی، هارون الرشید و امین را درک کرد. مردی فاضل و دانشمند و پرهیزگار و در فن خطابت افصح زمان بود. چشمانی نافذ و رفتاری متین و موقر داشت؛ به قسمی که مهابت و صلابتش تمام رجال دارالخلافه و حتی خلیفه وقت را تحت تأثیر قرار می داد. به علاوه چون از معمرین خاندان بنی عباس بود، خلفای وقت در او به دیده احترام می نگریستند.

به سال 169 هجری به فرمان هادی خلیفه وقت، حکومت و امارت موصل را داشت. ولی پس از دو سال یعنی در زمان خلافت هارون الرشید، بر اثر سعایت ساعیان از حکومت برکنار و در بغداد منزوی و خانه نشین شد. چون دستی گشاده داشت پس از چندی مقروض گردید. ارباب قدرت و توانگران بغداد افتخار می کردند که عبدالملک از آنان چیزی بخواهد، ولی عزت نفس و استغنای طبع عبدالملک مانع از آن بود از هر مقامی استمداد و طلب مال کند. از طرف دیگر چون از طبع بلند و جود و سخای ابوالفضل جعفر بن یحیی بن خالد برمکی معروف به جعفر برمکی وزیر مقتدر هارون الرشید آگاهی داشت و به علاوه می دانست که جعفر مردی فصیح و بلیغ و دانشمند است و قدر فضلا را بهتر می داند و مقدم آنان را گرامیتر می شمارد؛ پس نیمه شبی که بغداد و بغدادیان در خواب و خاموشی بودند، با چهره و روی بسته و ناشناس راه خانه جعفر را در پیش گرفت و اجازه دخول خواست. اتفاقاً در آن شب جعفر برمکی با جمعی از خواص و محارم من جمله شاعر و موسیقی دان بی نظیر زمان، اسحاق موصلی بزم شرابی ترتیب داده بود، و با حضور مغنیان و مطربان شب زنده داری می کرد. در این اثنا پیشخدمت مخصوص، سر در گوش جعفر کرد و گفت: «عبدالملک بر در سرای است و اجازه حضور می طلبد». از قضا جعفر برمکی دوست صمیمی و محرمی به نام عبدالملک داشت که غالب اوقات فراغت را در مصاحبتش می گذرانید.

در این موقع به گمان آنکه این همان عبدالملک است نه عبدالملک صالح، فرمان داد او را داخل کنند. عبدالملک صالح بی گمان وارد شد و جعفر برمکی چون آن پیرمرد متقی و دانشمند را در مقابل دید به اشتباه خود پی برده چنان منقلب شد و از جای خویش جستن کرد که «میگساران، جام باده بریختند و گلعذاران، پشت پرده گریختند، دست از چنگ و رباب برداشتند و رامشگران پا به فرار گذاشتند». جعفر خواست دستور دهد بساط شراب را از نظر عبدالملک پنهان دارند؛ ولی دیگر دیر شده کار از کار گذشته بود. حیران و سراسیمه بر سرپای ایستاد و زبانش بند آمد. نمیدانست چه بگوید و چگونه عذر تقصیر بخواهد. عبدالملک چون پریشانحالی جعفر بدید، بسائقه آزاد مردی و بزرگواری که خوی و منش نیکمردان عالم است، با خوشرویی در کنار بزم نشست و فرمان داد مغنیان بنوازند و ساقیان لعل فام، جام شراب در گردش آورند. جعفر چون آنهمه بزرگمردی از عبدالملک صالح دید بیش از پیش خجل و شرمنده گردیده، پس از ساعتی اشاره کرد بساط شراب را برچیدند و حضار مجلس (بجز اسحاق موصلی) همه را مرخص کرد. آنگاه بر دست و پای عبدالملک بوسه زده عرض کرد: «از اینکه بر من منت نهادی و بزرگواری فرمودی بی نهایت شرمنده و سپاسگزارم. اکنون در اختیار تو هستم و هر چه بفرمایی به جان خریدارم». عبدالملک پس از تمهید مقدمه ای گفت: «ای ابوالفضل، می دانی که سالهاست مورد بی مهری خلیفه واقع شده، خانه نشین شده ام. چون از مال و منال دنیا چیزی نیندوخته بودم، لذا اکنون محتاج و مقروض گردیده ام. اصالت خانوادگی و عزت نفس اجازه نداد به خانه دیگران روی آورم و از رجال و توانگران بغداد، که روزگاری به من محتاج بوده اند، استمداد کنم. ولی طبع بلند و خوی بزرگ منشی و بخشندگی تو که صرفاً اختصاص به ایرانیان پاک سرشت دارد مرا وادار کرد که پیش تو آیم و راز دل بگویم، چه می دانم اگر احیاناً نتوانی گره گشایی کنی بی گمان آنچه با تو در میان می گذارم سر به مهر مانده، در نزد دیگران بر ملا نخواهد شد. حقیقت این است که مبلغ ده هزار دینار مقروضم و ممری برای ادای دین ندارم».

جعفر بدون تأمل جواب داد: «قرض تو ادا گردید، دیگر چه می خواهی؟»

عبدالملک صالح گفت: «اکنون که به همت و جوانمردی تو قرض من مستهلک گردید، برای ادامه زندگی باید فکری بکنم، زیرا تأمین معاش آبرومندی برای آینده نکرده ام».

جعفر برمکی که طبعی بلند و بخشنده داشت، با گشاده رویی پاسخ داد: «مبلغ ده هزار دینار هم برای ادامه زندگی شرافتمندانه تو تأمین گردید، چه میدانم سفره گشاده داری و خوان کرم بزرگمردان باید مادام العمر گشاده و گسترده باشد. دیگر چه می فرمایی؟»

عبدالملک گفت: «هر چه خواستم دادی و دیگر محلی برای انجام تقاضای دیگری نمانده است».

جعفر با بی صبری جواب داد: «نه، امشب مرا به قدری شرمنده کردی که به پاس این گذشت و جوانمردی حاضرم همه چیز را در پیش پای تو نثار کنم. ای عبدالملک، اگر تو بزرگ خاندان بنی عباسی، من هم جعفر برمکی از دودمان ایرانیان پاک نژاد هستم. جعفر برای مال و منال دنیوی در پیشگاه نیکمردان ارج و مقداری قایل

تحقیق در مورد ریشه تاریخی ضرب المثل 9ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 9 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

ریشه تاریخی ضرب المثل «از کیسه خلیفه می بخشد»

ریشه تاریخی ضرب المثل  قوز بالا قوز

ریشه تاریخی ضرب المثل چیزی که عیان است...

ریشه تاریخی ضرب المثل آتش بیار معرکه

ریشه تاریخی ضرب المثل آب زیر کاه

هر گاه کسی از کیسه دیگری بخشندگی کند و یا از بیت المال عمومی گشاده بازی نماید، عبارت مثلی بالا را مورد استفاده و استناد قرار داده، اصطلاحاً می گویند: «فلانی از کیسه خلیفه می بخشد».

اکنون ببینیم این خلیفه که بود و چه کسی از کیسه وی بخشندگی کرده که به صورت ضرب المثل درآمده است:

عبدالملک بن صالح از امرا و بزرگان خاندان بنی عباس بود و روزگاری دراز در این دنیا بزیست و دوران خلافت هادی، هارون الرشید و امین را درک کرد. مردی فاضل و دانشمند و پرهیزگار و در فن خطابت افصح زمان بود. چشمانی نافذ و رفتاری متین و موقر داشت؛ به قسمی که مهابت و صلابتش تمام رجال دارالخلافه و حتی خلیفه وقت را تحت تأثیر قرار می داد. به علاوه چون از معمرین خاندان بنی عباس بود، خلفای وقت در او به دیده احترام می نگریستند.

به سال 169 هجری به فرمان هادی خلیفه وقت، حکومت و امارت موصل را داشت. ولی پس از دو سال یعنی در زمان خلافت هارون الرشید، بر اثر سعایت ساعیان از حکومت برکنار و در بغداد منزوی و خانه نشین شد. چون دستی گشاده داشت پس از چندی مقروض گردید. ارباب قدرت و توانگران بغداد افتخار می کردند که عبدالملک از آنان چیزی بخواهد، ولی عزت نفس و استغنای طبع عبدالملک مانع از آن بود از هر مقامی استمداد و طلب مال کند. از طرف دیگر چون از طبع بلند و جود و سخای ابوالفضل جعفر بن یحیی بن خالد برمکی معروف به جعفر برمکی وزیر مقتدر هارون الرشید آگاهی داشت و به علاوه می دانست که جعفر مردی فصیح و بلیغ و دانشمند است و قدر فضلا را بهتر می داند و مقدم آنان را گرامیتر می شمارد؛ پس نیمه شبی که بغداد و بغدادیان در خواب و خاموشی بودند، با چهره و روی بسته و ناشناس راه خانه جعفر را در پیش گرفت و اجازه دخول خواست. اتفاقاً در آن شب جعفر برمکی با جمعی از خواص و محارم من جمله شاعر و موسیقی دان بی نظیر زمان، اسحاق موصلی بزم شرابی ترتیب داده بود، و با حضور مغنیان و مطربان شب زنده داری می کرد. در این اثنا پیشخدمت مخصوص، سر در گوش جعفر کرد و گفت: «عبدالملک بر در سرای است و اجازه حضور می طلبد». از قضا جعفر برمکی دوست صمیمی و محرمی به نام عبدالملک داشت که غالب اوقات فراغت را در مصاحبتش می گذرانید.

در این موقع به گمان آنکه این همان عبدالملک است نه عبدالملک صالح، فرمان داد او را داخل کنند. عبدالملک صالح بی گمان وارد شد و جعفر برمکی چون آن پیرمرد متقی و دانشمند را در مقابل دید به اشتباه خود پی برده چنان منقلب شد و از جای خویش جستن کرد که «میگساران، جام باده بریختند و گلعذاران، پشت پرده گریختند، دست از چنگ و رباب برداشتند و رامشگران پا به فرار گذاشتند». جعفر خواست دستور دهد بساط شراب را از نظر عبدالملک پنهان دارند؛ ولی دیگر دیر شده کار از کار گذشته بود. حیران و سراسیمه بر سرپای ایستاد و زبانش بند آمد. نمیدانست چه بگوید و چگونه عذر تقصیر بخواهد. عبدالملک چون پریشانحالی جعفر بدید، بسائقه آزاد مردی و بزرگواری که خوی و منش نیکمردان عالم است، با خوشرویی در کنار بزم نشست و فرمان داد مغنیان بنوازند و ساقیان لعل فام، جام شراب در گردش آورند. جعفر چون آنهمه بزرگمردی از عبدالملک صالح دید بیش از پیش خجل و شرمنده گردیده، پس از ساعتی اشاره کرد بساط شراب را برچیدند و حضار مجلس (بجز اسحاق موصلی) همه را مرخص کرد. آنگاه بر دست و پای عبدالملک بوسه زده عرض کرد: «از اینکه بر من منت نهادی و بزرگواری فرمودی بی نهایت شرمنده و سپاسگزارم. اکنون در اختیار تو هستم و هر چه بفرمایی به جان خریدارم». عبدالملک پس از تمهید مقدمه ای گفت: «ای ابوالفضل، می دانی که سالهاست مورد بی مهری خلیفه واقع شده، خانه نشین شده ام. چون از مال و منال دنیا چیزی نیندوخته بودم، لذا اکنون محتاج و مقروض گردیده ام. اصالت خانوادگی و عزت نفس اجازه نداد به خانه دیگران روی آورم و از رجال و توانگران بغداد، که روزگاری به من محتاج بوده اند، استمداد کنم. ولی طبع بلند و خوی بزرگ منشی و بخشندگی تو که صرفاً اختصاص به ایرانیان پاک سرشت دارد مرا وادار کرد که پیش تو آیم و راز دل بگویم، چه می دانم اگر احیاناً نتوانی گره گشایی کنی بی گمان آنچه با تو در میان می گذارم سر به مهر مانده، در نزد دیگران بر ملا نخواهد شد. حقیقت این است که مبلغ ده هزار دینار مقروضم و ممری برای ادای دین ندارم».

جعفر بدون تأمل جواب داد: «قرض تو ادا گردید، دیگر چه می خواهی؟»

عبدالملک صالح گفت: «اکنون که به همت و جوانمردی تو قرض من مستهلک گردید، برای ادامه زندگی باید فکری بکنم، زیرا تأمین معاش آبرومندی برای آینده نکرده ام».

جعفر برمکی که طبعی بلند و بخشنده داشت، با گشاده رویی پاسخ داد: «مبلغ ده هزار دینار هم برای ادامه زندگی شرافتمندانه تو تأمین گردید، چه میدانم سفره گشاده داری و خوان کرم بزرگمردان باید مادام العمر گشاده و گسترده باشد. دیگر چه می فرمایی؟»

عبدالملک گفت: «هر چه خواستم دادی و دیگر محلی برای انجام تقاضای دیگری نمانده است».

جعفر با بی صبری جواب داد: «نه، امشب مرا به قدری شرمنده کردی که به پاس این گذشت و جوانمردی حاضرم همه چیز را در پیش پای تو نثار کنم. ای عبدالملک، اگر تو بزرگ خاندان بنی عباسی، من هم جعفر برمکی از دودمان ایرانیان پاک نژاد هستم. جعفر برای مال و منال دنیوی در پیشگاه نیکمردان ارج و مقداری قایل