تحقیق درباره ضرورت ایجاد تیم های کاری و مراحل شکل گیری آنها

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 8

ضرورت ایجاد تیم های کاری و مراحل شکل گیری آنها 

آدمی بدون ارتباطات قادر به زنگی نیست. سلامتی و تندرستی انسان نیز وابسته به همین ارتباطات است و هر چه زمان بیشتر به جلو می رود، برقراری ارتباط میان انسانها بیشتر ضرورت می یابد، ما شاهد آن هستیم که تکنولوژی ارتباطات به سرعت در حال توسعه است و مدت زمان زیادی نیست که با ظهور اینترنت ارتباط میان انسانها در تمامی نقاط کره زمین چنان تسهیل شده است که دیگر دهکده جهانی یک اندیشه درون ذهن نیست.

سازمان هایی که در این شرایط به خدمات رسانی مشغولند می بایستی بسیار فعال و پر تحرک بوده و علاوه بر اینکه لحظه به لحظه باید قابلیت های خویش را افزایش دهند می بایستی پاسخگوی نیازهای جدید خدمات گیرندگان خود نیز باشند. آن دسته از سازمان های بزرگ که دارای حرکتی کند بوده و قادر به تطابق خویش با شرایط حاضر نیستند محکوم به نابودی هستند.

شکل گیری تیم های کاری فعال می تواند در دل سازمانها شروعی برای پاسخ گویی به این نیاز جدید باشد. افراد در دل تیم های کاری هدفمند، قادرند سریع تر تصمیم گیری کرده و نسبت به تغییرات زمانه سریعتر واکنش نشان دهند و با اصلاح سریع امور، به راه خویش ادامه دهند. هماهنگی تیمهای کاری با اهداف سازمان به همراه استقلال عمل می تواند راه حل خوبی برای شرایط جدید باشد.

دو عامل می تواند در ایجاد انگیزش در افراد بسیار موثر باشد.

ادراک کفایت

استقلال عمل

این دو عامل می تواند در یک تیم کاری به راحتی نمود یابد.

توانمندی افراد به راحتی در یک تیم ظهور می یابد و مورد تحسین واقع  می شود. و این می تواند احساس ادراک کفایت را در افراد زنده نماید و از طرفی بعلت استقلال عمل تیم و تقسیم وظایف در بین افراد، یک عنصر تیم به راحتی می تواند در یک تیم تصمیم گیری کرده و در امور دخالت مستقیم داشته باشد و نتایج اعمال خود را به سرعت ببیند و این خود عامل انگیزشی بسیار مهمی برای افراد است و متاسفانه در سازمانهای بزرگ و دارای بروکراسی گسترده این اتفاقات به راحتی رخ نمی دهد و گویی افراد در یک شبکه تارعنکبوتی گرفتار شده و آزادی عمل آنها محدود می شود و توانمندی فرد  نیز به راحتی به چشم نمی آید و در نهایت فرد ترجیح میدهد که نظاره گر باشد و فقط در شرایطی که از او خواسته می شود، عکس العمل نشان دهد. البته شکل گیری یک تیم کاری موفق نیز به راحتی میسر نمی شود و نیازمند یک تلاش جدی است.

برای آشنایی در خصوص مراحل شکل گیری یک تیم کاری از دیدگاه توکمن و رابینز به زبان ساده می توان به موارد زیر اشاره نمود.

مرحله اول یا مرحله شکل گیری تیم :

هنگامی که تصمیم گرفته می شود یک تیم ایجاد شود، ابتدا از افراد دعوت به  عمل آمده که به دور هم جمع شده و درخصوص برپایی یک تیم کاری به بحث و تبادل نظر بپردازند. شرکت کنندگان در تیم به علت اینکه هنوز به عمق مباحث وارده نشده و نسبت به شخصیت یکدیگر شناخت کمی دارند در بیان دیدگاهها و نظرات محتاطانه عمل می کنند و از طرفی رفتاری مودبانه دارند. خیلی از افراد علاقمندند که بدانند چرا باید این تیم شکل بگیرد؟  و در صورت شکل گیری، چه فوایدی برای آنان دارد و یا چه مشکلاتی برای آنان ایجاد می کند؟

در این مرحله، رهبری گروه از حساسیت ویژه ای برخوردار است و او باید از توانمندی بالا برخوردار بوده و قادر باشد اعضای تیم را هدایت کند و از اهمیت شکل گیری تیم و نقشی که افراد می توانند بر عهده داشته باشند. آنان را آگاه سازد. او باید آینده گری خوبی در زمینه نتایج شکل گیری تیم داشته باشد.

ضعیف بودن رهبری تیم باعث می گردد که تیم نتواند به سمت شکوفا شدن پیش برود. رهبر تیم باید از قابلیت های علمی و مهارتی بالایی برخوردار بوده و فردی ارتباط گر باشد تا بتواند تعامل بسیار خوبی را در تیم برقرار کرده و به راحتی به سئوالات اعضاء پاسخ گوید. همچنین او باید از صلاحیت های اخلاقی بالایی برخوردار باشد تا بستر اعتماد را میان اعضای تیم پدید آورد، در صورتی که رهبر تیم از اقتدار خوبی برخوردار نباشد، احتمال از هم پاشیدن تیم وجود دارد.

مرحله دوم : مرحله توقانی

هنگامی که با درایت رهبر تیم، به بسیاری از سئوالات اعضاء پاسخ داده شد و زمینه های لازم برای تبادل نظر بین اعضاء پدید آمد. آرام آرام اعضای تیم نسبت به یکدیگر شناخت پیدا کرده و اعتماد بیشتری بدست می آورند و جرأت

تحقیق درباره ضرورت ایجاد تیم های کاری و مراحل شکل گیری آنها

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 8

ضرورت ایجاد تیم های کاری و مراحل شکل گیری آنها 

آدمی بدون ارتباطات قادر به زنگی نیست. سلامتی و تندرستی انسان نیز وابسته به همین ارتباطات است و هر چه زمان بیشتر به جلو می رود، برقراری ارتباط میان انسانها بیشتر ضرورت می یابد، ما شاهد آن هستیم که تکنولوژی ارتباطات به سرعت در حال توسعه است و مدت زمان زیادی نیست که با ظهور اینترنت ارتباط میان انسانها در تمامی نقاط کره زمین چنان تسهیل شده است که دیگر دهکده جهانی یک اندیشه درون ذهن نیست.

سازمان هایی که در این شرایط به خدمات رسانی مشغولند می بایستی بسیار فعال و پر تحرک بوده و علاوه بر اینکه لحظه به لحظه باید قابلیت های خویش را افزایش دهند می بایستی پاسخگوی نیازهای جدید خدمات گیرندگان خود نیز باشند. آن دسته از سازمان های بزرگ که دارای حرکتی کند بوده و قادر به تطابق خویش با شرایط حاضر نیستند محکوم به نابودی هستند.

شکل گیری تیم های کاری فعال می تواند در دل سازمانها شروعی برای پاسخ گویی به این نیاز جدید باشد. افراد در دل تیم های کاری هدفمند، قادرند سریع تر تصمیم گیری کرده و نسبت به تغییرات زمانه سریعتر واکنش نشان دهند و با اصلاح سریع امور، به راه خویش ادامه دهند. هماهنگی تیمهای کاری با اهداف سازمان به همراه استقلال عمل می تواند راه حل خوبی برای شرایط جدید باشد.

دو عامل می تواند در ایجاد انگیزش در افراد بسیار موثر باشد.

ادراک کفایت

استقلال عمل

این دو عامل می تواند در یک تیم کاری به راحتی نمود یابد.

توانمندی افراد به راحتی در یک تیم ظهور می یابد و مورد تحسین واقع  می شود. و این می تواند احساس ادراک کفایت را در افراد زنده نماید و از طرفی بعلت استقلال عمل تیم و تقسیم وظایف در بین افراد، یک عنصر تیم به راحتی می تواند در یک تیم تصمیم گیری کرده و در امور دخالت مستقیم داشته باشد و نتایج اعمال خود را به سرعت ببیند و این خود عامل انگیزشی بسیار مهمی برای افراد است و متاسفانه در سازمانهای بزرگ و دارای بروکراسی گسترده این اتفاقات به راحتی رخ نمی دهد و گویی افراد در یک شبکه تارعنکبوتی گرفتار شده و آزادی عمل آنها محدود می شود و توانمندی فرد  نیز به راحتی به چشم نمی آید و در نهایت فرد ترجیح میدهد که نظاره گر باشد و فقط در شرایطی که از او خواسته می شود، عکس العمل نشان دهد. البته شکل گیری یک تیم کاری موفق نیز به راحتی میسر نمی شود و نیازمند یک تلاش جدی است.

برای آشنایی در خصوص مراحل شکل گیری یک تیم کاری از دیدگاه توکمن و رابینز به زبان ساده می توان به موارد زیر اشاره نمود.

مرحله اول یا مرحله شکل گیری تیم :

هنگامی که تصمیم گرفته می شود یک تیم ایجاد شود، ابتدا از افراد دعوت به  عمل آمده که به دور هم جمع شده و درخصوص برپایی یک تیم کاری به بحث و تبادل نظر بپردازند. شرکت کنندگان در تیم به علت اینکه هنوز به عمق مباحث وارده نشده و نسبت به شخصیت یکدیگر شناخت کمی دارند در بیان دیدگاهها و نظرات محتاطانه عمل می کنند و از طرفی رفتاری مودبانه دارند. خیلی از افراد علاقمندند که بدانند چرا باید این تیم شکل بگیرد؟  و در صورت شکل گیری، چه فوایدی برای آنان دارد و یا چه مشکلاتی برای آنان ایجاد می کند؟

در این مرحله، رهبری گروه از حساسیت ویژه ای برخوردار است و او باید از توانمندی بالا برخوردار بوده و قادر باشد اعضای تیم را هدایت کند و از اهمیت شکل گیری تیم و نقشی که افراد می توانند بر عهده داشته باشند. آنان را آگاه سازد. او باید آینده گری خوبی در زمینه نتایج شکل گیری تیم داشته باشد.

ضعیف بودن رهبری تیم باعث می گردد که تیم نتواند به سمت شکوفا شدن پیش برود. رهبر تیم باید از قابلیت های علمی و مهارتی بالایی برخوردار بوده و فردی ارتباط گر باشد تا بتواند تعامل بسیار خوبی را در تیم برقرار کرده و به راحتی به سئوالات اعضاء پاسخ گوید. همچنین او باید از صلاحیت های اخلاقی بالایی برخوردار باشد تا بستر اعتماد را میان اعضای تیم پدید آورد، در صورتی که رهبر تیم از اقتدار خوبی برخوردار نباشد، احتمال از هم پاشیدن تیم وجود دارد.

مرحله دوم : مرحله توقانی

هنگامی که با درایت رهبر تیم، به بسیاری از سئوالات اعضاء پاسخ داده شد و زمینه های لازم برای تبادل نظر بین اعضاء پدید آمد. آرام آرام اعضای تیم نسبت به یکدیگر شناخت پیدا کرده و اعتماد بیشتری بدست می آورند و جرأت

تحقیق درمورد زمین و دیم کاری 42 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 47

مقدمه :

از ابتدای تاریخ کشاورزی تا حدود سال 1950 می‌توان گفت تقریباً تمامی افزایش در تولید محصول ناشی از توسعة اراضی زراعی پایه بوده است . از آن زمان به بعد عملکرد در واحد سطح برای محصولات اساسی افزایش روز افزون داشته که علت عمدة این افزایش در عملکرد را می‌توان در به کارگیری نهاده‌های پر انرژی دانست . بین سالهای 1950 و 1985 تعداد تراکتورهای مزارع 4 برابر، سطح اراضی فاریاب در جهان 3 برابر و استفاده از کودهای شیمیایی 9 برابر شده است . طی همین سالها انرژی مورد استفاده در کشاورزی در سطح جهانی به میزان 9/6 برابر افزایش یافته است .

طی این سالها آبیاری نقش بسیار مهمی را در افزایش سریع تولید غذا ایفا نمود کل اراضی فاریاب دنیا در سال 1950 معادل 94 میلیون هکتار بود که تا سال 1960 به 140 میلیون هکتار ، تا سال 1970 به 198 و تا سال 1985 به 217 میلیون هکتار بالغ گردید . اما در حال حاضر نرخ توسعة آن به یک در صد در سال کاهش یافته است . برای جوابگویی به نیازهای غذایی جمعیت رو به رشد دنیا تولید محصولات تا سال 2000 باید 50 تا 60% بیشتر از تولیدات سال 1980 باشد

تقاضای روزافزون برای غذا و پوشاک و کاهش چشمگیر در توس عة اراضی فاریاب به این معنی است که در آینده کشاورزی دیم نقش به مراتب مهمتری را در تأمین نیاز های غذایی بشر ایفاء خواهد نمود . بدین ترتیب تولید محصولات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک که 40% کل اراضی در سطح جهان را تشکیل می‌دهند و جمعیتی حدود 700 میلیون نفر را در خود جای داده ، توسعه خواهد یافت ، تقریباً 22 این اراضی در کشورهای در حال توسعه که از نرخ رشد جمعیتی بالایی بر خوردارند ، قرار دارند . خاکهای این اراضی معمولاً بافت درشتی داشته و از لحاظ باروری و مقدار مواد آلی در سطح پایینی می‌باشند . ظرفیت نگهداشت آب در آنها پایین بوده و در مقابل فرسایش آبی و بادی به آسانی آسیب پذیرند . توسعة کشاورزی دیم در این مناطق که از لحاظ اقلیمی - خاکی دارای شرایط سخت و حساسی هستند ، مدیریت دقیقی را طلب می‌کند چرا که در صورت به کارگیری روشهای غیر اصولی و مدیریت ضعیف فرآیند تخریب خاک به آسانی در این مناطق به وقوع خواهد پیوست .

تاریخچة دیم کاری در جهان (1)

از قرنها قبل دیم کاری در جهان رایج بوده است ولی آنچه که در حال حاضر در کشورهای پیشرفته صورت می‌گیرد با دیم کاری در سرزمینهای در حال رشد تفاوت فراوان دارد . در بسیاری از مناطق دیم خیز جهان مثل قسمتهائی از آفریقا و خاورمیانه از قرنها قبل تاکنون تغییرات زیادی در سیستم دیم کاری صورت نگرفته و در بسیاری از این مناطق کشاورزی سنتی و کشت گیاهان زراعی محدود به مساحت های کم و با ابزار دستی و دامها صورت می‌گیرد و از دوران مسیحیت تا کنون بسیاری از این روشها تغییر زیادی ننموده و دگرگونی قابل توجهی در آن بوجود نیامده یا روندی بسیار کند داشته است تنها دگرگونی در مناطقی که از نظر اقتصادی امکان پذیر بوده مکانیزه شدن نوع شخم بوده ولی روشهای کاشت و برداشت تغییر زیادی نکرده است در حالیکه کلیه مناطق دیم خیز در کشورهای پیشرفته با تغییرات زیادی از نظر مدیریت کشت و نگهداری خاک مواجه بوده‌اند .

پیشرفته‌ترین کشورها از نظر مدیریت و تکنولوژی در دیم کاری عبارتند از : استرالیا ، کانادا و آمریکا که در آنها تکامل مدیریت در دیم کاری به موازات هم بوده در عین حال که مشابه همدیگر نبوده است بدین معنی که در استرالیا اهمیت گوسفند داری و تولید پشم منجر به توسعه مدیریت در دیم کاری شده که با کانادا و آمریکا متفاوت است در آمریکا احداث راه‌آهن عامل مهمی در توسعه دیم کاری و بهبود مناطق دیم خیز بوده است و علاقمندی و تمایل دست‌اندرکاران راه‌آهن برای توسعه این مناطق جدید وقتی افزایش یافت که حمل تولیدات کشاورزی با بازارها منبع درآمدی برای آنها گردید و مقدار قابل توجهی زمین برای فروش در تصاحب آنها قرار گرفت . صاحبان راه‌آهن برای جلب توجه کشاورزان مهاجر به این مناطق مزارع آزمایشی ایجاد نمودند تا امکان کشت و زرع در این مناطق را به آنها نشان دهند . همچنین درتأسیس ایستگاههای تحقیقاتی همکاری نمودند و نیاز به اطلاعات و تشکیلاتی برای بررسی مسائل و پیدا کردن راه‌حلها منجر به برگزاری کنگره دیم کاری و بعدها کنگره بین‌المللی دیم کاری شد و دستگاههای تحقیقاتی دیم تأسیس گردید و برای اولین بار نشریات تحقیقاتی در سال 1915 بوسیله آنها چاپ گردید .

در کانادا نیز قدمت تحقیقات دیم کاری مانند آمریکاست و شباهت زیادی با مناطق مجاور آن در آمریکا دارد .ولی در استرالیا ضمن اینکه مراحل کشت ممتد و آیش تابستانه شبیه آمریکا و کانادا است ولی در بسیاری از مناطق آن استفاده از تناوب چراگاه - زراعت رایج شده که ناشی از اهمیت اقتصادی پشم در آنجاست این روشها هم برای گوسفند داری و هم برای تولید غله مفید واقع شده است و با کشت گیاهان علوفه‌ای لگومینوز که خودبخود بذر

تحقیق درمورد زمین و دیم کاری 42 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 47

مقدمه :

از ابتدای تاریخ کشاورزی تا حدود سال 1950 می‌توان گفت تقریباً تمامی افزایش در تولید محصول ناشی از توسعة اراضی زراعی پایه بوده است . از آن زمان به بعد عملکرد در واحد سطح برای محصولات اساسی افزایش روز افزون داشته که علت عمدة این افزایش در عملکرد را می‌توان در به کارگیری نهاده‌های پر انرژی دانست . بین سالهای 1950 و 1985 تعداد تراکتورهای مزارع 4 برابر، سطح اراضی فاریاب در جهان 3 برابر و استفاده از کودهای شیمیایی 9 برابر شده است . طی همین سالها انرژی مورد استفاده در کشاورزی در سطح جهانی به میزان 9/6 برابر افزایش یافته است .

طی این سالها آبیاری نقش بسیار مهمی را در افزایش سریع تولید غذا ایفا نمود کل اراضی فاریاب دنیا در سال 1950 معادل 94 میلیون هکتار بود که تا سال 1960 به 140 میلیون هکتار ، تا سال 1970 به 198 و تا سال 1985 به 217 میلیون هکتار بالغ گردید . اما در حال حاضر نرخ توسعة آن به یک در صد در سال کاهش یافته است . برای جوابگویی به نیازهای غذایی جمعیت رو به رشد دنیا تولید محصولات تا سال 2000 باید 50 تا 60% بیشتر از تولیدات سال 1980 باشد

تقاضای روزافزون برای غذا و پوشاک و کاهش چشمگیر در توس عة اراضی فاریاب به این معنی است که در آینده کشاورزی دیم نقش به مراتب مهمتری را در تأمین نیاز های غذایی بشر ایفاء خواهد نمود . بدین ترتیب تولید محصولات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک که 40% کل اراضی در سطح جهان را تشکیل می‌دهند و جمعیتی حدود 700 میلیون نفر را در خود جای داده ، توسعه خواهد یافت ، تقریباً 22 این اراضی در کشورهای در حال توسعه که از نرخ رشد جمعیتی بالایی بر خوردارند ، قرار دارند . خاکهای این اراضی معمولاً بافت درشتی داشته و از لحاظ باروری و مقدار مواد آلی در سطح پایینی می‌باشند . ظرفیت نگهداشت آب در آنها پایین بوده و در مقابل فرسایش آبی و بادی به آسانی آسیب پذیرند . توسعة کشاورزی دیم در این مناطق که از لحاظ اقلیمی - خاکی دارای شرایط سخت و حساسی هستند ، مدیریت دقیقی را طلب می‌کند چرا که در صورت به کارگیری روشهای غیر اصولی و مدیریت ضعیف فرآیند تخریب خاک به آسانی در این مناطق به وقوع خواهد پیوست .

تاریخچة دیم کاری در جهان (1)

از قرنها قبل دیم کاری در جهان رایج بوده است ولی آنچه که در حال حاضر در کشورهای پیشرفته صورت می‌گیرد با دیم کاری در سرزمینهای در حال رشد تفاوت فراوان دارد . در بسیاری از مناطق دیم خیز جهان مثل قسمتهائی از آفریقا و خاورمیانه از قرنها قبل تاکنون تغییرات زیادی در سیستم دیم کاری صورت نگرفته و در بسیاری از این مناطق کشاورزی سنتی و کشت گیاهان زراعی محدود به مساحت های کم و با ابزار دستی و دامها صورت می‌گیرد و از دوران مسیحیت تا کنون بسیاری از این روشها تغییر زیادی ننموده و دگرگونی قابل توجهی در آن بوجود نیامده یا روندی بسیار کند داشته است تنها دگرگونی در مناطقی که از نظر اقتصادی امکان پذیر بوده مکانیزه شدن نوع شخم بوده ولی روشهای کاشت و برداشت تغییر زیادی نکرده است در حالیکه کلیه مناطق دیم خیز در کشورهای پیشرفته با تغییرات زیادی از نظر مدیریت کشت و نگهداری خاک مواجه بوده‌اند .

پیشرفته‌ترین کشورها از نظر مدیریت و تکنولوژی در دیم کاری عبارتند از : استرالیا ، کانادا و آمریکا که در آنها تکامل مدیریت در دیم کاری به موازات هم بوده در عین حال که مشابه همدیگر نبوده است بدین معنی که در استرالیا اهمیت گوسفند داری و تولید پشم منجر به توسعه مدیریت در دیم کاری شده که با کانادا و آمریکا متفاوت است در آمریکا احداث راه‌آهن عامل مهمی در توسعه دیم کاری و بهبود مناطق دیم خیز بوده است و علاقمندی و تمایل دست‌اندرکاران راه‌آهن برای توسعه این مناطق جدید وقتی افزایش یافت که حمل تولیدات کشاورزی با بازارها منبع درآمدی برای آنها گردید و مقدار قابل توجهی زمین برای فروش در تصاحب آنها قرار گرفت . صاحبان راه‌آهن برای جلب توجه کشاورزان مهاجر به این مناطق مزارع آزمایشی ایجاد نمودند تا امکان کشت و زرع در این مناطق را به آنها نشان دهند . همچنین درتأسیس ایستگاههای تحقیقاتی همکاری نمودند و نیاز به اطلاعات و تشکیلاتی برای بررسی مسائل و پیدا کردن راه‌حلها منجر به برگزاری کنگره دیم کاری و بعدها کنگره بین‌المللی دیم کاری شد و دستگاههای تحقیقاتی دیم تأسیس گردید و برای اولین بار نشریات تحقیقاتی در سال 1915 بوسیله آنها چاپ گردید .

در کانادا نیز قدمت تحقیقات دیم کاری مانند آمریکاست و شباهت زیادی با مناطق مجاور آن در آمریکا دارد .ولی در استرالیا ضمن اینکه مراحل کشت ممتد و آیش تابستانه شبیه آمریکا و کانادا است ولی در بسیاری از مناطق آن استفاده از تناوب چراگاه - زراعت رایج شده که ناشی از اهمیت اقتصادی پشم در آنجاست این روشها هم برای گوسفند داری و هم برای تولید غله مفید واقع شده است و با کشت گیاهان علوفه‌ای لگومینوز که خودبخود بذر

وجدان کاری در نهج البلاغه

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 13

وجدان کاری در نهج البلاغه

یک احساس عمومی درباره وجدان

ای وجدان، ای شگفت‌انگیزترین آشنای روح انسانی، ما دیگر به جستجوی کلمه‌ای که بعنوان یک کالبد شایسته روح ترا دربرگیرد تلاش بیهوده نخواهیم کرد، مگر می‌توان اقیانوس پرتلاطم و بی‌ساحل را که هیچ کرانه و ژرفایش پیدا نیست در یک پیمانه کوچک جای داد؟

ای خورشید روح‌افزا ما، پرتو خود را از ما دریغ مدار، اگر هم برای چند لحظه چشم بهم گذاشته و مانند شب پرگان وصل ترا نخواهیم، بالاخره دیدگان خود را از دست نمی‌دهیم، زیرا به خوبی می‌دانیم که چشم بهم گذاشتن و خود را بنابینایی زدن با کوری همان فاصله را دارد که هستی با نیستی، ای مشعل شبهای تاریک ما، چرا ستایشت نکنیم؟ در آن هنگام که گردبادهای طوفانی تمایلات ما به لرزه‌ات درمی‌آورد، چه مقاومتهای آهنینی که از خود نشان نمی‌دهی؟ و چه اندازه نیرو در دفاع مخلصانه از شخصیت انسانی که صرف نمی کنی؟ آری تا آب زلال روح خشتک نشده است ای ماه وش در آن آب زلال می‌لرزی و می‌لرزی و تمام وجود ما را می‌شورانی، آه چه کوششها که برای ادامه درخشندگی شعله‌های ملکوتی خود انجام می‌دهی؟

تا آنگاه  که ظلمات متراکم تمایلات و تبهکاریها تلاش بی‌نهایت ترا خنثی نموده و هنگام خاموشیت فرا رسد در آن موقع با صدای ضعیف زیرپنجه حیوانی هوسهای بنیان کوه ما که با آخرین نفسهای تو همراهست پایان انسانیت را اعلام داشته و به راه خود می‌روی و از افق روح ناپدید می‌گردی، پس از تو دیگر برای انسان جز مشتی رگ و پوست و استخوان و یک عده غزایز کورکورانه چه خواهد ماند؟

در تاریکی شبهای ظلمانی آنجه که همه دادگران و دادپروران و دادرسان به خواب عمیق فرو رفته‌اند. تو ای همیشه بیدار در بستر کاخهای مجلل که انسانهای نیرومندی سربه بالش پر نیایش نهاده و به دریای خویشتن خم شده است و با دربیغوله ای از کوخهای محقر که انسان ضعیفی جسد آزرده خود را بر روی آن فرش نموده و به صدای جویبار خویشتن گوش فرا می‌دهد در هر دو صحنه بساط محاکمه را می‌گسترانی و شرافت توأم با خرسندی یا رذالت توأم با ندامت در چهره درونی هر دو انسان برای تو نمودار می‌گردد، در آن هنگام که می‌خواهیم از قضاوت عادلانه و انعطاف‌ناپذیر تو روگردان می‌شویم و ترا ندیده بگیریم به هرطرف که برمی‌گردیم مانند نورافکن دوار با ما می‌گردی و نور خود را به قیافه تاریک و در هم پیچیده ما می‌افکنی، مگر انسان راه فراری از خویشتن سراغ دارد راستی آدمی کدامین روی خود را نشان می‌دهد آن موقع که می‌خواهد از خویشتن طفره بزند؟

این کبوتر ضعیف و این همای سعادت در مبارزه با کرکس تمایلات تا زنده است بیدار و کوشش می‌کند و دمی از مقاومت نمی‌ایستد تا آنگاه که بال و پر او شکسته شود و موجودیت خود را از دست بدهد.

تعریف وجدان در معنای عام

کلمه وجدان در لغت نامه دهخدا در ردیف کلمات وجد، وجود، اجدان آمده است که به معنای یافتن، مستغنی شدن، دوست داشتن، اندوهگین شدن، شیفتگی، آشفتگی، ذوق و شوق، شور، حالت، خوشحالی و فرح، توانایی و قدرت است و در بین این کلمات وجد ارتباط نزدیکی با وجدان دارد که در اصطلاح در تعریف وجد آمده است آنچه بر قلب بدون تصنع و تکلیف وارد شود وجد نامیده می‌شود و گویند وجد برقهایی است که می‌درخشد و سپس بزودی خاموش می‌گردد. حالت ذوق و شوق صوفیان سماع پسند را وجد می‌گویند. محمدبن محمود آملی می‌گوید وجد واردی است که از حق سبحانه و تعالی برون آید و باطن را از هیبت خود بگرداند بواسطه احداث وصفی همچون حزن یا فرح.

جنید رحمه الله فرمود وجد انقطاع اوصاف است در هنگامیکه ذات به سرور موسوم شود.

در وجد و حال بین چو کبوتر زنند چرخ

بازان کز آشیان طریقت پریده اند «خاقانی»

پس آنانکه در وجد مستغرقند

شب و روز در عین حفظ حقند «سعدی»

گر مطرب حریفان این پارسی بخواند

در وجد و حالت آرد پیران پارسا را «حافظ»

در عرف بعضی، وجدان عبارت است از نفس و نیروها یا قوای باطنه وجدان در مقابل فقدان است که دلالت بر حضور کیفیت حالتی می‌کند برخی دانشمندان گفته‌اند: وجدان نیروی فطری است وجدان به دو دسته تقسیم می‌شود 1- وجدان توحیدی 2- وجدان اخلاقی تعریف وجدان به دو قسمت تقسیم می‌شود 1- تعریف عمومی 2- تعریف خصوصی

تعریف عمومی تعاریفاتی هستند که جنبه کلی و عمومی داشته و نمود مشخصی را بیان نمی‌کند هر پدیده‌ای که در درون ما استقرا پیدا می‌کند ما با آن حقیقت وجدان داریم یعنی آن را دریافته‌ایم خواه این حقیقت به صورت واحدهای مفرد یا بصورت قضایای مرکب و خواه مورد آگاهی روشن یا تاریک یا نیمه روشن قرار بگیرد، وجدانیات نامیده می‌شود. در تعریفات عمومی وجدان قضایایی مطرح هستند که ما واقعیت آنها را در درون انسانی مشاهده می‌کنیم. وجدان از نظر اخلاقی عبارت از آگاهی به بعضی از شئوون «شخصیت» وجدان به معنای فلسفی دریافت درونیست و همچنین شخصیت را می‌توان به دو قسمت اساسی تقسیم کرد: یکی شخصیت خارجی این قسم عبارتست از انعکاس وضع روانی یک فرد در اجتماع مثلاً‌ می‌گوییم شخصیت فلان فرد چنین است . دوم شخصیت واقعی فرد: شخصیت واقعی هر فرد عبارتست از آنکه انسان در سازمان روانی خود به توسط غرایز یا امور اکتسابی ایجاد نموده است.

وجدان از دیدگاههای مختلف:

نویسندگان بزرگ و ادبا چه شرقی و چه غربی آنانکه انسان را از نزدیک و از جهات مختلفی مورد مطالعه قرار داده‌اند درباره قلمرو درونی انسانها هنوز پدیده‌ها را از همدیگر مانند نمودهای فیزیکی مشخص تفکیک ننموده‌اند به همین جهت است گه گاهی دل می‌گویند و مقصودشان وجدان است و گاهی وجدان می‌گویند مرادشان پدیده مخصوصی از دل است. وجدان دارای سه پدیده است: 1- شعور روشن 2- شعور نیمه روشن (شعور نیمه تاریک) 3-  شعور تاریک یا وجدان مخفی لذا ممکن است واحدی در شعور کاملاً‌ تاریک ما بطور ناخودآگاه تحریکاتی ایجاد کند که نه تنها قابل اهمیت بوده باشد بلکه ممکن است سرنوشت روانی ما را کاملاً رهبری نماید به قول مولوی:

چون کسی را خار دریا پیش خلد

پای خود را بر سر زانو نهد

با سر سوزن همی جوید سرش

ور نیابد می کند با لب ترش

خد در پا شد چنین دشواریاب

خار در دل چو بواد واده جواب

خار دل را اگر بدیدی هر خسی

کی غمان را راه بودی بر کسی

از نظر ویکتور هوگو وجدان مرکز اختلاط اوهام و علایق و ابتلات، کوره احلام و کنام افکاریست که انسان از آن شرم دارد.

ابن سینا می‌گوید: اهل معرفت که دارای درون منزه هستند هنگامیکه کثافتهای مادی از خود دور نمودند و از اشتغالات پست رها شدند رو به عالم قدس و سعادت بوده و با کمال اعلی به هیجان درمی‌آیند و برای آنان لذت عالیه‌ای رو می‌دهد.

امیرالمومنین علی علیه‌السلام می‌فرماید: همین خواص و پیشتازان حرفه‌ایی و بی‌وجدانند که تاریخ بشریت را به روز سیاه نشانده اند.

بررسی تاریخ در موضوع وجدان به تاریخ پیدایش بشریت برمی‌گردد و روش وجدان اخلاقی یکی از ارکان تبلیغی پیامبران بوده است.

بزرگترین عامل برقراری عدالت اجتماعی همان وجدان است و بس. در قرآن کریم نمود ماورای طبیعی وجدان در قالب سه مورد آمده است: 1- سرزنش وجدان 2- نظارت وجدان 3- آرامش وجدان.

1-   سرزنش وجدان: « لااقسم بیوم القیامه و الااقسم بالنفس اللوامه.» سوگند به روز رستاخیز خورم و به نفس سرزنش کننده سوگند نمی‌خورم از اینجا نمود سرزنش وجدان بسیار حائز اهمیت که در معرض سوگند و معادل روز رستاخیز قرار گرفته است.

2-   نظارت وجدان: «ان الانسان علی نفسه بصیره و لو القی معاذیره» انسان به درون خود کاملاً آگاه است اگر چه در ظاهر به کردارهای خود عذر می‌تراشد.