لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 113
محیط زیست و ضرورت حفاظت از آن
مقدمه
محیط در فارسی به معنای احاطه کننده و در برگیرندة دنیا بوده و معادل انگلیسی آن Environment ( محیط متغیر و ناپایدار) میباشد . بطورکلی میتوان گفت که محیط اصطلاح جامعی برای تشریح شرایطی از قبیل محل، درجه حرارت ،نور، آب و غیره است که موجودات زنده در آن زندگی می کنند . اما محیط زمانی مورد بررسی است که درآن ارتباطات بین عناصر و اجزای تشکیل دهندة آن مد نظر قرار گیرند و به همین خاطر علم اکولوژی یا بوم شناسی این ارتباطات را مورد بررسی قرار می دهد. به عبارت بهتر ،اکولوژی دانش بررسی رابطه بین موجودات زنده با یکدیگر و با محیط زیست میباشد (10و6) . زندگی نوع بشر محیطی سالم و استفاده از هوا، خاک و آب غیر آلوده حق طبیعی هر انسانی می باشد و انسان بنا به سرشت خود و سیستم هایی که در خلقت او وجود دارد، نیاز به هوایی پاک و محیط طبیعی سالم، تابش کافی آفتاب ، تامین غذای سالم ، آرامش و آسایش ، درجه حرارت و رطوبت و فشار هوای متعادل و بالاخره شرایط مناسب برای استفاده از ابزار مختلف دارد . با وقوع انقلاب صنعتی و استفاده از انرژی های فسیلی در صنعت و احتراق و نهایتاً بدنبال توسعه شهرها و گسترش و پیشرفت تکنولوژی در دنیا تحولات عظیمی در نوع زندگی انسان و به تبع آن در محیط زیست بشر به وجود آمد که روز به روز این تحولات موجب نگرانی بیش از پیش دانشمندان و طرفداران محیط زیست میشود . صدمه شدید به زیست محیط کره زمین و درگیری بشریت در نبردی برای بقا موجب شده است که تمامی ملل دنیا با هم متحد شوند. این امر نشان میدهد که از بحران زیست محیطی دنیا ، شناختی جهانی حاصل شده است ولی هنوز هیچ راهکار اجتماعی مناسبی برای مقابله به این بحران وجود ندارد. بطوری که دانشمندان و رهبران تجاری آمریکا ، طرفداران محیط زیست را آدم های بدعنق میدانند و رهبران سیاسی کشورهای جهان سوم نیر دعاوی این افراد را کوششی برای ممانعت از شرکت این کشورها در روند صنعتی شدن می پندارند. لذا به جرأت میتوان گفت که اکثر جمعیت دنیا درک صحیحی از بحران زیست محیطی ندارند. در این مقاله سعی براین است به مخاطرات زیست محیطی فرا روی بشر هزاره جدید و قوانین ملی و بین المللی مربوط به حفاظت از محیط زیست پرداخته و در خاتمه راهکارهایی برای مقابله با بحران زیست محیطی ارائه گردد .
اکولوژی محیط زیست انسان
محیط زیست از آب ، هوا ، خاک، انرژی و موجودات زنده تشکیل شده است. پایههای شناسایی این محیط زندگی ، علوم فیزیک ، شیمی ، زیست شناسی ، ریاضی و فنی و مهندسی هستند. جمعیت دنیا تا قرن 14 میلادی تقریبا یکنواخت بود و به علت پیشرفت تکنولوژی جدید و علوم پزشکی و ... جمعیت جهان بخصوص در کشورهای در حال توسعه ، در حال افزایش است. با تغییرات شدیدی که بشر در اکوسیستمهای محیط زیست خود فراهم میآورد، مشکلات بسیار زیادی را بوجود آورده است. اگر تدابیر بهداشت محیط انجام نپذیرد، طبیعی است که ادامه حیات بشر مختل خواهد شد.
آلودگی حرارتی محیط زیست
بعضی از کارخانههای تولید برق با توربین بخار کار میکنند. وقتی بخار از توربین خارج میشود توسط دستگاههای تقطیر ، دوباره مایع شده به توربین برگردانده میشود. برای سرد کردن دستگاههای تقطیر از آبهای سطحی استفاده میشود که پس از یک دور زدن به رودخانه و یا دریاچه برگردانده میشود و باعث گرم شدن آبها میشود که این فرآیند سبب بهم زدن شدید تعادل اکولوژی میگردد که آن را Thermal Pollution میگویند. که این آلودگی باعث کاهش اکسیژن محلول در آب شده و موجب مرگ موجودات آبزی میشود.
مواد زاید جامد و اثرات آن بر محیط زیست
دفع مواد زاید یکی از مهمترین مسائل در پاک نگه داشتن محیط زیست است. در بسیاری از شهرها و اجتماعات کوچک روشهای جمع آوری زباله ناقص بوده و تشکیلات منظمی برای دفع آنها وجود ندارد. لذا باعث جمع شدن حشرات و موشها میشود. و نیز به علت تجزیه مواد آلی آن ، بوی نامطبوع تولید میکند که برای سلامتی انسان مضر است. از بیماریهایی که توسط موشها منتقل میشود میتوان به تیفوس و طاعون اشاره کرد.
مخاطرات زیست محیطی
اگر چهار مولفة تشکیل دهنده زیست محیط یعنی هوا، آب ، خاک و صوت را به خاطر اهمیت آنها در روند زندگی موجودات زنده به خصوص انسان موکداً مورد بررسی قرار داده و به مخاطرات و آلودگی های این چند پارامتر بپردازیم قطعاً به بیراهه نرفتهایم . به طور کلی ، آلودگی عبارتست از هر گونه تغییر در ویژگی های اجزای تشکیل دهندة محیط ، به طوری که استفاده پیشین
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 47
مبانی زیست شناسی
زیر نظر : سرکار خانم دهقان حقیقی
گرد آورندگان:
نازیین حسینیان
راضیه یوسفیان
سارا طلوع
کلاس اول 110
مواد آلی
ساختمان سلول های زنده از چهار گروه اصلی مولکول های آلی تشکیل شده است. پروتئین ها، ئیدراتهای کربن، چربیها واسیدهای نوکلئیک (هسته ای).
پروتئین ها: موادی هستند که سلول ها برای رشد ونگهداری از خود به آنها نیاز دارند این مواد از اتمهای کربن، هیدروژن، اکسیزن، نیتروزن وگوگرد تشکیل شده اند. پروتئینها مولکول های بزرگی هستند که از واحدهای کوچکتری که اسید آمینه نامیده می شوند ساخته شده اند.
گیاهان از محصولات فتوسنتز ومواد معدنی که از خاک می گیرند استفاده می کنند ومولکول های پروتئینی مورد نیاز خود را می سازند. جانوران ، گیاهان را می خورند وپروتئین های بدن آنها را به واحدهای سازنده شان یعنی اسیدهای آمینه می شکنند وسپس از این اسیدهای آمینه پروتئین های حیوانی را می سازند.
آنزیمها : مولکول های پروتئینی هستند که نقش کاتالیزور حیاتی را در بدن موجودات زنده ایفا می کنند آنزیمها سرعت انجام واکنش های شیمیایی را در بدن جانوران افزایش می دهند آنها به مولکول های اولیه می چسبند وباعث ترکیب شدن آنها با یکدیگر ویا تجزیه آنها به مولکول های ساده تری می شوند. در طی انجام واکنش چطور آنزیمها فعالیت می کنند. ساختمان آنزیم دست نخورده باقی می ماند بنابراین می تواند بارها وبارها در واکنش شرکت کنند البته عمل آنزیمها اختصاصی است وتنها در یک نوع واکنش شرکت می کنند آنزیمها به علت ساختمان خاصی که دارند در دما معینی قادر به فعالیت هستند.
ئیدراتهای کربن : مهمترین منبع انرزی هستند. آنها از اتمهای کربن، هیدروزن واکسیژن ساخته شده اند.
یکی از ساده ترین نیدراتهای کربن گلوکز است که در طی آن فرآیند فتوسنتز در گیاهان ساخته می شود. جانوران گلوکز را از گیاهان می گیرند وبوسیله تنفس سلولی از انرژی نهفته در آن استفاده می کنند جانوران وگیاهان گلوکزی را که مورد نیاز فوری آنها نیست در بدن خود ذخیره می کنند. گیاهان مولکولهای کوچک گلوکز را به هم متصل کرده، مولکول های نشاسته را می سازند.
در جانوران مولکول های گلوکز با هم ترکیب شده وگلیکوژن را تشکیل می دهند هم نشاسته وهم گلیکوژن در هنگام نیاز به انرژی می شکنند وبه مولکول های گلوکز تبدیل می شوند.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 6
فلزات سنگین در کشاورزی و محیطزیست جیوه (Hg)
منشأ اصلی جیوه، سوخت ذغالسنگ و نفت و مشتقات آن بوده، تخریب فیزیکی و شیمیائی سنگها، سالانه در حدود ۲۳۰تُن جیوه به دریاها و اقیانوسها میافزاید.
مشخصات عمومی
عدد اتمی: ۸۰، وزن اتمی: ۶/۲۰۰
چگالی: ۵/۱۳، غیرقابل حل در آب
نقطهٔ جوش: بالاتر از ۳۵۷ درجهٔ سانتیگراد
نقطهٔ انجماد: ۳۹- درجهٔ سانتیگراد
فشار بخار در ۲۰ درجهٔ سانتیگراد، ۲۶/۰ پاسکال
چگالی نسبی بخار نسبت به هوا: ۹۳/۶
ترکیبات سمی و خطرناک: فنیل مرکور و الکوکسی الکیل و ترکیبات الکیل و جیوهٔ متیله
منابع (استحصال)
منشأ اصلی جیوه، سوخت ذغالسنگ و نفت و مشتقات آن بوده، تخریب فیزیکی و شیمیائی سنگها، سالانه در حدود ۲۳۰تُن جیوه به دریاها و اقیانوسها میافزاید. انواع ترکیبات جیوه، سمیّت متفاوتی دارند و از این جهت، ترکیباتی بویائی جیوه مانند فنیل مرکور و الکوکسی الکیل، کمترین سمیّت و ترکیبات اکلیل، بیشترین سمیّت را دارند.
اثر جیوه در گیاه
براساس خاصیت سمی جیوه بر موجودات زنده، استفاده از جیوه و ترکیبات آن در قارچکشها اهمیت زیادی دارد. از این موارد برای از بین بردن قارچها استفاده میشود.
اثر جیوه بر حیوانات
اکلیل مرکوری که از جمله ترکیبات جیوه هستند، دارای اثرات مخربی در موجودات زندهاند. این ترکیبات توسط عمل موجودات ریز غیرهوازی تولید میشوند. این فعل و انفعالات در گل و لای رودخانهها یا دریاچهها صورت میگیرد. موجودات ذرهبینی این عمل را در رودهٔ بعضی از جانداران انجام میدهند. متیل مرکوریها خطرناکترین و سمّیترین اکلیل مرکوری هستند که به طریق مستقیم یا غیرمستقیم وارد محیطزیست میشوند. نقش مستقیم استفاده از متیل مرکوریها بر روی دانهها نمایان است اما نقش دیگر آنها بهصورت محصول فرعی فرآیندهای صنعتی به آبهای طبیعی رها میشوند، اما زمانی که این ترکیبات توسط موجودات زیستی متیله شوند، به ترکیبات فرّاری تبدیل و از آب رها میشوند.اولین علایم شناخته شده و خطرناک متیلهٔ جیوه در اواخر سال ۱۹۵۳ در ژاپن دیده شد که توضیح آن و نحوهٔ اثر آن در ماهیها در آینده گفته خواهد شد.آنچه مهم است این است که غذا خطرناکترین اثر سمّی جیوه را برای اغلب مردم نشان داده زیرا براساس شواهد علمی و تاریخی، در حالی که حد FDA برای جیوه در هوا ۵/۰ میلیگرم در کیلوگرم بوده، میزان آن در ماهیهای مصرف شده در حادثهٔ ۱۹۵۳ ژاپن بین ۵ تا ۲۰ میلیگرم در کیلوگرم بوده که در اینجا فاجعه بیشتر قابل لمس میگردد.
اثرات فیزیولوژیکی جیوه
ترکیبات اکلیل، فنیل مرکور و الکوکسی اکلیل به خوبی در چربیها حل شده، ضمناً بسیار پایدارند. بنابراین در صورتی که در بافتهای دام و انسان انباشته شوند، مکانیسم تنفسی را مختل میسازند.انواع ترکیبات کاتیونی جیوه جذب ذرات خاک گردیده، بهصورت فسفات، کربنات و سولفور جیوه تهنشین شده، نمیتوانند در نیمرخ خاک، انتقال یابند. لذا جابهجائی ترکیبات جیوه جز به حالت بخار ناچیز است.امروزه با توجه به توسعهٔ کاربرد جیوه در صنایع دندانپزشکی و نیز شیوع بیماریهای دهان و دندان توجه به کاربرد جیوه در پر کردن دندان و عوارض ناشی از آن نیز مورد توجه میباشد.جیوه از سمّیترین فلزاتی است که انسان با آن مواجه است و حتی از سرب و ارسنیک نیز سمّیتر است. بخار جیوه از مادهٔ پرکنندهٔ دندان (نقره ـ جیوه) در ۲۴ ساعت روز و ۳۶۵ روز سال آزاد میشود.تحقیقات نشان میدهد که ۱۰۰ ـ ۸۰ درصد بخار جیوهٔ استنشاق شده، از ریهها به خون و در نهایت به مغز و سایر ارگانها و بافتهای بدن میرسد. بیش از ۷۵ درصد مردم دندان پرکرده دارند و بهطور مداوم با یک مادهٔ سمّی مواجه هستند. در مورد ناباوری مربوط به جیوه، مطالب جالب توجهی وجود دارد. در بسیاری از موارد زنان و مردان بهخاطر مواجهه با مقادیر زیاد جیوهٔ ناشی از پر کردن دندان و جیوهٔ موجود در غذا و محیط ناباور میشوند. ناباوری در زنان بهصورت اختلال هورمونی بروز میکند که از لقاح جلوگیری میکند در حالی که در مردان باعث نقص در حرکت یا بقای اسپرم میشود.بیش از ۱۵۰ سال از مصرف آمالگام بهعنوان مادهٔ ترمیمی در دندانپزشکی میگذرد. آمالگام آلیاژی است که از ۶۰ ـ ۴۵ درصد جیوه ساخته شده که با نقره، قلع، روی و مس مخلوط میشود و جهت ترمیم و بازسازی قسمتهای از بینرفتهٔ دندانها بهکار میرود. بهطور متوسط هر فرد حداقل ۵ گرم جیوه در دندانهای پرکردهٔ خود با آمالگام دارد. در مطالعات انجام شده، سطح مواجههٔ روزانه بیش از حد ایمنی بوده است. بهطور متوسط از آمالگام دندان، روزانه ۳ ـ ۵/۰ میکروگرم جیوه وارد بدن میشود.جیوه در فرم جامعه ناپایدار بوده، لذا بخار جیوه از مادهٔ پرکنندهٔ دندان بهصورت یونهای جیوه و ذرات فلزی بهطور مداوم آزاد میشود. بهویژه پس از مسواک زدن و آدامس جویدن، سطوح بالائی از جیوه در هوای بازدمی آزاد میشود. بنابراین جیوه از طریق مخاط دهان، ریهها و دستگاه گوارش جذب میشود.
امروزه در بیشتر کشورهای پیشرفته، استفاده از آمالگام برای زنان و کودکان محدود و ممنوع شده است و موادی مانند طلا، چینی و صمغهای مرکب جایگزین آن شدهاند. جالب است بدانید میزان جیوه در بافتهای جنینی، نوزاد و شیرخواران مستقیماً با تعداد دندانهای پرشده با آمالگام مادر ارتباط دارد.یکی از مسائل مهم تاریخی در مورد جیوه، مسمومیت ناشی از جیوهٔ متیله (Mercure Methyle) میباشد که سبب اختلال در سیستم اعصاب و بروز مسمومیت هموگیر جیوهٔ متیله و مرگ در خرچنگها، صدفها، ماهیها و امراض تناسلی (جنین) شده است. در سال ۱۹۵۳ میلادی بیماری اسرارآمیز در شهر مینیتامای ژاپن شایع شد که ۴۵ نفر در اثر آن جان سپردند. بیماران دردهای بسیار سختی کشیدند و کودکان افلیج، کور یا کر به دنیا آمدند.
یک بررسی طولانی نشان داد که بیماری میناماتا ناشی از متیل جیوهای است که در تهیهٔ ازت بهکار میرود و بعد از راه فاضلاب دفع شده، آنها را آلوده میکند. زیانهای جیوه بسیار زیاد است و با تغلیظ در ماهیها سبب شکستن کروموزمها و نابودی سلولهای اعضاء بدن بهخصوص سلولهای اعصاب گردیده، در ایجاد پیری زودرس نقش دارد.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 8
این مقاله در مورد زیستشناسی است، برای مشاهده زیر شاخه های آنجدولطبقه بندی زیست شناسیرا ملاحظه کنید.
/
/
/
/
زیستشناسیعلمشناخت حیات است( این لغتاز کلمهیونانی بیاس به معنی زندگی و لوگاس یعنیدلیل منطقی تشکیل شده است). زیست شناسی به ویژگیها ورفتارهای موجودات، چگونگی تشکیلگونهها و انواعموجودات و روابطی که آنها با هم دارند و به محیط زیست آنها مربوط می شود. زیستشناسی طیف گسترده ای از رشته های علمی که اغلب رشته های علمی مستقل بحساب می آیندرا شامل می شود. روی هم رفته زیست شناسان حیات را از روی دامنه وسیعی از شاخصهامورد مطالعه قرار می دهند. در مقیاس ذره ای ومولکولی،زندگی مورد بررسیزیست شناسی مولکولی،زیست شیمیو علموراثت مولکولیاست. در مقیاسسلولی، مورد مطالعه زیست شناسی سلولی و درمقیاس های چند سلولی، مورد نظرفیزیولوژی،کالبد شناسیوبافتشناسیاست. زیست شناسی رشدی حیات را در مقیاس رشد و نمو اندام یک موجود موردمطالعه قرار می دهد.
با بالا بردن مقیاس ها به بیش از یک موجود،علموراثتچگونگی عملکردوراثتبین والدین و فرزندان را مورد بررسیقرار می دهد. رفتار شناسی جانوریرفتار گروهی بیش از یکموجود را مطالعه می کند. علموراثت جمعیتیمیزان یک جمعیت کل را در درنظر دارد و علمسیستماتیکشاخص چند گونه ای اجداد موجوداترا بررسی می کند. جمعیتهای بهم وابسته ومحل سکونتشان دربوم شناسیو زیست شناسی تکاملی مورد مطالعهقرار می گیرد. یک رشته نظری جدیدستاره شناسی( یا زیست شناسىگازبى اثرگزنون ) نام دارد که احتمالات وجود حیات درکرات دیگر غیر از زمین را مورد بررسی قرار می دهد.
زیست شناسی تنوع حیات رامورد برررسی قرار می دهد( در جهت عقربه های ساعت از سمت چپ در بالا) ای . کولی،درخت سرخس، بز کوهی و سوسک جالوت.
اصول زیست شناسی
گرچه زیست شناسی بر خلاف علمفیزیککه معمولاسیستم های زیست شناختی را بر حسب اشیایی که تسلیم قوانین فیزیکی تغییر نا پذیرتشریح شده باریاضیاترا توصیفنمی کند، با اینحال توسط بسیاری از اصول و مفاهیم اصلی توصیف می گردد که شامل: جامعیت، تکامل، تنوع، تسلسل، هم ایستایی و فعل و انفعالات می گردد.
/
نمایش نمودار DNA در ابتدایماده تکوینی
جامعیت: زیست شیمی، سلول ها و کد وراثتی
واحد ها و فرهایند های رایججامع بسیاری وجود دارد که برای گونه های مشخصحیاتضروری می باشد. بعنوان مثال تمام گونههای حیات ازسلولهایی تشکیل شده اند، که در عوض، اینسلول ها بر پایه یک سری زیست شیمی عمومی با زیر ساختکربناستوارند . تمام موجودات از طریق ماده وراثتی که بر پایهنوکلئیک اسید دی ان ایاستوار است از یککد وراثتیجامع استفاده می کنند.در مبحثرشد،موضوع فرایند های جامع نیز بیان می شود ، مثلا در بیشتر موجودات چندیاختهاى قدمهای اولیه در رشد رویان مراحلریخت شناسی مشابهی دارد وژنهای مشابهی را شامل می شود .
تکامل : هدف اصلی زیست شناسی
یکی از اهداف اصلی و سازماندهدر زیست شناسی این است که تمام حیات از طریق یک فرایندتکاملاز یکخاستگاه مشترکناشی شده است . در واقع اینیکی از عللی است که موجود زیستی تشابه قابل توجهی از واحدها و فرایند هایی که دربخش قبل تشریح شد را بروز می دهد . چارلز دارویننظریه تکامل را بعنوان یکنظریه قابل دوام با برشمردن نیروی محرک آن بنا نهاد : نظریه انتخاب اصلح درطبیعت . ( الفرد راسل والاسیکی از همکاران شخص پیبرنده به این مفهوم شناخته می شود ) . رانش وراثتیبعنوان یکی از شیوه های بهاصطلاح ترکیب امروزی پذیرفته شده است . تاریخچه تکاملیگونهها که گویایخصوصیات اجزای مختلفی است که از آن ناشی شده، به همراه رابطه شجره ای اش با دیگرگونه ها ،تاریخ نژادی جانوریا گیاه نامیده می شود. دیدگاه های گوناگون زیادی در زیست شناسی اطلاعات مربوط به زیست شناسی را به وجودآورده است. این اطلاعات مقایسه های زنجیره های اسید دزوکسی ریبونوکلئیک که منجر بهزیست شناسی مولکولیوژنومیکمی شود، و مقایسه های سنگواره ها بادیگر گونه های موجودات باستانی در علمفسیلشناسیرا شامل می شود. زیست شناسان روابط تکاملی را با روش های مختلف سامانداده و بررسی می کنند که این شیوه ها شاملتکامل نژادی،فنتیک، وردهبندی جاندارانبر حسب جد مشترک می شود. وقایع مهم در تکامل حیات، آنگونه کهبتازگی زیست شناسان به آنها پی برده اند در این خط زمانی تکاملی بطور مختصر بیانشده است.
گوناگونی موجودات زنده
/
درخت روند تکامل تمام موجودات زنده مبنی بر اطلاعاتژن RNA ،نمایش تفکیک سه قلمرو باکتری ها،جانوران اولیه،موجودات چند سلولی شرح ابنداییتوسط کارل ا.واس ،ساختن درخت با دیگر ژن ها عموماَ شبیه هستند،اگرچه آنهاممکن است در برخی مکان ها در شاخه هاینزدیک گروه های بسیار متفاوتی باشند ،احتمالاَزیرا بعلت تکامل سیع RNA نسبت دقیق ازسه قلمرو بحث هنوز وجوددارد.
یک شجره تکاملنژادی از تمام موجودات زنده، مبنی بر داده های ژن اسیدیبونوکلئیک، نشانگر تفکیک سهمقوله باکتری، جانوران اولیه و موجوداتی که سلول تک هسته ای دارند می باشد. شجرههایی که با دیگر ژنها درست شده اند معمولا شبیه هم هستند، اگر چه ممکن است آنهابرخی از گروههای زود دسته بندی شده را خیلی متفاوت از هم قرار دهند که احتمالا بهسبب تکامل سریع اسید ریبونوکلئیک می باشد که در ابتدا توسط کارل ووس تشریح شد. روابط دقیق این سه مقوله هنوز مورد بررسی است.
علیرغم این وحدت اصولی، حیاتنشانگر یک نوع گوناگونی زیاد حیرت انگیز در ساختار شناسی،رفتار شناسیوتاریخچه های حیاتاست. برای گلاویز شدن بااین گوناگونی، زیست شناسان تلاش می کنند تا تمام موجودات را رده بندی کنند. ردهبندی علمی باید منعکس کننده شجره های تکاملی ( شجره های وابسته بهتکامل نژادی ) موجودات مختلف باشد. این قبیلرده بندی ها قلمرو رشته های سیستماتیک و
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 6
فلزات سنگین در کشاورزی و محیطزیست جیوه (Hg)
منشأ اصلی جیوه، سوخت ذغالسنگ و نفت و مشتقات آن بوده، تخریب فیزیکی و شیمیائی سنگها، سالانه در حدود ۲۳۰تُن جیوه به دریاها و اقیانوسها میافزاید.
مشخصات عمومی
عدد اتمی: ۸۰، وزن اتمی: ۶/۲۰۰
چگالی: ۵/۱۳، غیرقابل حل در آب
نقطهٔ جوش: بالاتر از ۳۵۷ درجهٔ سانتیگراد
نقطهٔ انجماد: ۳۹- درجهٔ سانتیگراد
فشار بخار در ۲۰ درجهٔ سانتیگراد، ۲۶/۰ پاسکال
چگالی نسبی بخار نسبت به هوا: ۹۳/۶
ترکیبات سمی و خطرناک: فنیل مرکور و الکوکسی الکیل و ترکیبات الکیل و جیوهٔ متیله
منابع (استحصال)
منشأ اصلی جیوه، سوخت ذغالسنگ و نفت و مشتقات آن بوده، تخریب فیزیکی و شیمیائی سنگها، سالانه در حدود ۲۳۰تُن جیوه به دریاها و اقیانوسها میافزاید. انواع ترکیبات جیوه، سمیّت متفاوتی دارند و از این جهت، ترکیباتی بویائی جیوه مانند فنیل مرکور و الکوکسی الکیل، کمترین سمیّت و ترکیبات اکلیل، بیشترین سمیّت را دارند.
اثر جیوه در گیاه
براساس خاصیت سمی جیوه بر موجودات زنده، استفاده از جیوه و ترکیبات آن در قارچکشها اهمیت زیادی دارد. از این موارد برای از بین بردن قارچها استفاده میشود.
اثر جیوه بر حیوانات
اکلیل مرکوری که از جمله ترکیبات جیوه هستند، دارای اثرات مخربی در موجودات زندهاند. این ترکیبات توسط عمل موجودات ریز غیرهوازی تولید میشوند. این فعل و انفعالات در گل و لای رودخانهها یا دریاچهها صورت میگیرد. موجودات ذرهبینی این عمل را در رودهٔ بعضی از جانداران انجام میدهند. متیل مرکوریها خطرناکترین و سمّیترین اکلیل مرکوری هستند که به طریق مستقیم یا غیرمستقیم وارد محیطزیست میشوند. نقش مستقیم استفاده از متیل مرکوریها بر روی دانهها نمایان است اما نقش دیگر آنها بهصورت محصول فرعی فرآیندهای صنعتی به آبهای طبیعی رها میشوند، اما زمانی که این ترکیبات توسط موجودات زیستی متیله شوند، به ترکیبات فرّاری تبدیل و از آب رها میشوند.اولین علایم شناخته شده و خطرناک متیلهٔ جیوه در اواخر سال ۱۹۵۳ در ژاپن دیده شد که توضیح آن و نحوهٔ اثر آن در ماهیها در آینده گفته خواهد شد.آنچه مهم است این است که غذا خطرناکترین اثر سمّی جیوه را برای اغلب مردم نشان داده زیرا براساس شواهد علمی و تاریخی، در حالی که حد FDA برای جیوه در هوا ۵/۰ میلیگرم در کیلوگرم بوده، میزان آن در ماهیهای مصرف شده در حادثهٔ ۱۹۵۳ ژاپن بین ۵ تا ۲۰ میلیگرم در کیلوگرم بوده که در اینجا فاجعه بیشتر قابل لمس میگردد.
اثرات فیزیولوژیکی جیوه
ترکیبات اکلیل، فنیل مرکور و الکوکسی اکلیل به خوبی در چربیها حل شده، ضمناً بسیار پایدارند. بنابراین در صورتی که در بافتهای دام و انسان انباشته شوند، مکانیسم تنفسی را مختل میسازند.انواع ترکیبات کاتیونی جیوه جذب ذرات خاک گردیده، بهصورت فسفات، کربنات و سولفور جیوه تهنشین شده، نمیتوانند در نیمرخ خاک، انتقال یابند. لذا جابهجائی ترکیبات جیوه جز به حالت بخار ناچیز است.امروزه با توجه به توسعهٔ کاربرد جیوه در صنایع دندانپزشکی و نیز شیوع بیماریهای دهان و دندان توجه به کاربرد جیوه در پر کردن دندان و عوارض ناشی از آن نیز مورد توجه میباشد.جیوه از سمّیترین فلزاتی است که انسان با آن مواجه است و حتی از سرب و ارسنیک نیز سمّیتر است. بخار جیوه از مادهٔ پرکنندهٔ دندان (نقره ـ جیوه) در ۲۴ ساعت روز و ۳۶۵ روز سال آزاد میشود.تحقیقات نشان میدهد که ۱۰۰ ـ ۸۰ درصد بخار جیوهٔ استنشاق شده، از ریهها به خون و در نهایت به مغز و سایر ارگانها و بافتهای بدن میرسد. بیش از ۷۵ درصد مردم دندان پرکرده دارند و بهطور مداوم با یک مادهٔ سمّی مواجه هستند. در مورد ناباوری مربوط به جیوه، مطالب جالب توجهی وجود دارد. در بسیاری از موارد زنان و مردان بهخاطر مواجهه با مقادیر زیاد جیوهٔ ناشی از پر کردن دندان و جیوهٔ موجود در غذا و محیط ناباور میشوند. ناباوری در زنان بهصورت اختلال هورمونی بروز میکند که از لقاح جلوگیری میکند در حالی که در مردان باعث نقص در حرکت یا بقای اسپرم میشود.بیش از ۱۵۰ سال از مصرف آمالگام بهعنوان مادهٔ ترمیمی در دندانپزشکی میگذرد. آمالگام آلیاژی است که از ۶۰ ـ ۴۵ درصد جیوه ساخته شده که با نقره، قلع، روی و مس مخلوط میشود و جهت ترمیم و بازسازی قسمتهای از بینرفتهٔ دندانها بهکار میرود. بهطور متوسط هر فرد حداقل ۵ گرم جیوه در دندانهای پرکردهٔ خود با آمالگام دارد. در مطالعات انجام شده، سطح مواجههٔ روزانه بیش از حد ایمنی بوده است. بهطور متوسط از آمالگام دندان، روزانه ۳ ـ ۵/۰ میکروگرم جیوه وارد بدن میشود.جیوه در فرم جامعه ناپایدار بوده، لذا بخار جیوه از مادهٔ پرکنندهٔ دندان بهصورت یونهای جیوه و ذرات فلزی بهطور مداوم آزاد میشود. بهویژه پس از مسواک زدن و آدامس جویدن، سطوح بالائی از جیوه در هوای بازدمی آزاد میشود. بنابراین جیوه از طریق مخاط دهان، ریهها و دستگاه گوارش جذب میشود.
امروزه در بیشتر کشورهای پیشرفته، استفاده از آمالگام برای زنان و کودکان محدود و ممنوع شده است و موادی مانند طلا، چینی و صمغهای مرکب جایگزین آن شدهاند. جالب است بدانید میزان جیوه در بافتهای جنینی، نوزاد و شیرخواران مستقیماً با تعداد دندانهای پرشده با آمالگام مادر ارتباط دارد.یکی از مسائل مهم تاریخی در مورد جیوه، مسمومیت ناشی از جیوهٔ متیله (Mercure Methyle) میباشد که سبب اختلال در سیستم اعصاب و بروز مسمومیت هموگیر جیوهٔ متیله و مرگ در خرچنگها، صدفها، ماهیها و امراض تناسلی (جنین) شده است. در سال ۱۹۵۳ میلادی بیماری اسرارآمیز در شهر مینیتامای ژاپن شایع شد که ۴۵ نفر در اثر آن جان سپردند. بیماران دردهای بسیار سختی کشیدند و کودکان افلیج، کور یا کر به دنیا آمدند.
یک بررسی طولانی نشان داد که بیماری میناماتا ناشی از متیل جیوهای است که در تهیهٔ ازت بهکار میرود و بعد از راه فاضلاب دفع شده، آنها را آلوده میکند. زیانهای جیوه بسیار زیاد است و با تغلیظ در ماهیها سبب شکستن کروموزمها و نابودی سلولهای اعضاء بدن بهخصوص سلولهای اعصاب گردیده، در ایجاد پیری زودرس نقش دارد.