«گزارش کار آموزی»
دانشکده: شیمی
گروه: مهندسی نفت- بهره برداری
مکان کارآموزی
شرکت طلایه صنعت فارس
موضوع کارآموزی
مرور اجمالی بر فعالیت های پالایشگاه آبادان
فرمت فایل:
تعداد صفحات:111
« مـقدمـه »
آیا در روزهای سرد زمستان ، خانۀ خود را با بخاری نفتی ، وسیلۀ گاز سوز و با شوفاژ گرم می کنید ؟
آیا لباس های که پوشیده اید از نایلون یا دیگر انواع مواد مصنوعی ساخته شده اند ؟
آیا برخی از لوازمی که در خانه از آن ها استفده می کنید ، پلاستیکی هستند ؟
آیا برای دم کردن چای و یا پختن تخم مرغ از اجاق گاز استفاده می کنید ؟
آیا برای رفتن به مدرسه سوار اتومبیلی می شوید که چرخ هایی از جنس لاستیک دارد و با سوخت بنزینی حرکت می کند ؟
امروزه بسیاری از اشیاء و لوازمی که در اطراف ما وجود دارند و حتی برخی از لوازم ضروری زندگی از طلای سیاه یا نفت ساخته شده اند . اگر نفت نبود ، بخش بزرگی از زندگی امروزی ما متوقف می شد !
در زبان لاتین نفت را پترولیوم ( petroleum ) یا روغن سنگ ( Rock oil ) گویند . پترا ( petra ) لغت لاتین و معادل « rock » یعنی سنگ و صخره است و « oleum » نیز لغتی لاتین و معادل « Oil » به معنی روغن است .
در زبان اوستایی نپتا به معنی روغن معدنی است .
کلدائی ها و عرب ها این لغت را از فارسی گرفتند و نفت نامیدند .
وقتی جانداران تک سلولی در درون لایه های رسوبی مانند شیل ها ، ماسه سنگ ها و سنگ های دیگر به هیدروکربن ها تبدیل می شوند مخلوط پیچیده ای از مایع ، جامد و گاز به دست می آید .
این مخلوط را همه به نام نفت خام و گاز طبیعی می شناسند . ( شکل رو به رو نوعی از جانوران نفت ساز را پلانکتون نامیده می شوند نشان می دهد ) .
هیدروکربن ها ممکن است در ژرفای زمین و درون لایه های ضخیم و یا نازکی مانند ماسه سنگ و یا آهک که دارای شرایط مخزنی هستند تجمع یابند . شرایط تشکیل ماسه سنگ بدین صورت است که ذرات ماسه به وسیله آب رودخانه ها حمل و در دریا ته نشین می شوند . با گذشت زمان این لایه ها ضخیم تر و ضخیم تر شده و پس از مدتی طولانی ، بر اثر فشار لایه های رویی ، ذرات آنها به یکدیگر می چسبند و به صورت سنگ در می آیند . اصولاً سنگ هایی که فاقد منشأ آتش فشانی بوده ، در محیط های دریایی و یا خشکی در اثر عوامل مختلف به صورت آواری و شیمیایی ته نشین می شوند را سنگ رسوبی می نامند .
سنگهای رسوبی عمدتاً در دریا و معمولاً در مناطق عمیق دریا و نزدیک به ساحل تشکیل می شوند . گاهی در مدت طولانی کم کم این لایه های عمیق از اعماق زمین بالا می آیند و از زیر آب خارج می شوند . دراین صورت سنگ های رسوبی که زمانی در دریا تشکیل می شده اند به صورت پستی و بلندی هایی در خشکی قرار می گیرند .
سنگهایی رسوبی، که نفت خام در میان لایه های آن قرار می گیرد . عمدتاً از ذرات ماسه و ماسه سنگ و سنگ های کربناتی تشکیل شده اند . ذرات سنگ ها چنان به یکدیگر چسبیده اند که تقریباً هیچ فضای خالی در میانشان وجود ندارد . اگر هم در میان ذرات سنگها فضای خالی وجود داشته باشد ، از آب پر می شود ، چون این سنگ ها معمولاً در زیر آب تشکیل می شوند . اگر سنگ های رسوبی در خشکی باشند ، معلوم می شود که از دریا فاصله زیادی یافته اند . این سنگ ها معمولاً عمیق تر از لایه هایی قرار می گیرند که آب های زیر زمینی را در خود جمع می کنند . می دانیم که پایین تر از سطح زمین ، معمولاً آب وجود دارد . به همین دلیل است که برای به دست آوردن آب چاه می زنند . از آن جا که سنگ های رسوبی پایین تر از آب های زیر زمینی هستند و حتی در خشکی هم فضای خالی میان ذرات سنگ ها از آب پر می شود .
نفت هم فضای خالی میان ذرات سنگ های رسوبی را پر می کند ، چون نفت سبکتر از آب است ، روی آب قرار می گیرد . اگر آب بتواند در سوراخ های ریز سنگ ها نفوذ کند ، نفت کم کم بالا و بالاتر می آید و حتی ممکن است به سطح زمین برسد . در این صورت ، هیدروکربن هایی که بصورت گاز هستند ، بیرون رانده شده و در هوا پراکنده می شوند . هیدروکربن های مایع هم به صورت بخار در می آیند و به هوا می روند . آنچه باقی می ماند ، ماده جامد نرم ، چسبنده و سیاه رنگی است که به آن قیر می گوئیم قیر بعد از بخار شدن هیدروکربن های مایع روی زمین ته نشین می شود . در گذشته ، این ته نشست در خاورمیانه و مخصوصاً در کرانه های خلیج فارس فراوان بوده است . در نزدیکی های بحر المیت که دریاچه ای در غرب کشور اردن است ، در گذشته ته نشست قیر به قدری زیاد بود که رومی ها به این دریاچه ، دریاچۀ آسفالتیت p: u ( Asphaltites ) می گفتند . این نام از واژه لاتینی آسفالتوم ( Asphaltum ) به معنی قیر گرفته شده است . قیر ماده ای چسبنده است که در آب حل نمی شود و از نفوذ آب نیز جلوگیری می کند . در گذشته ، وسایل چوبی را با قیر اندود می کرده و در نتیجه آب در آن ها نفوذ نمی کرد . برای همین قیر در کشتی سازی استفاده می شد و اهمیت زیادی هم داشت . در زیر صفحه های چوبی کشتی را با قیر پر می کردند تا آب به درون کشتی نفوذ نکند . مصری ها در روزگاران باستان ، چرخ ارابه را با نفتی که به سطح زمین می تراوید ، روغن کاری می کردند . چینی ها نیز در روزگاران باستان برای به دست آوردن نمک ، چاه هایی می کندند که از بعضی از آنها نفت به دست می آمد . در گذشته بعضی از مردم ، قیر را مانند دارو به کار می بردند ، یعنی مادۀ رقیق شده آن را مانند مرهمی روی زخم و روی جاهای دردناک بدن بیمار می مالیدند . این کار تا اندازه ای مفید بود . کمترین فایده ای که داشت ، مگس ها و حشره های دیگر را از اطراف بیمار دور می کرد .
گاهی هم قیر را مانند داروی خوراکی می خوراندند ، زیرا اثر ملین داشت . در زمان های قدیم و پیش از انقلاب صنعتی ، مردم از نفت بیشتر برای روشنایی و گاهی در زمینه دارویی p:u استفاده می کردند . در آن زمان نفت از چشمه ها و چاه های کم عمق جمع آوری می شدو هیچ کس به سوراخ کردن و حفاری زمین فکر نمی کرد . در قرن 19 و پس از انقلاب صنعتی ، برای توسعه به سوخت بیشتری نیاز بود . در سل 1859 میلادی یک شرکتی در پنسیلوانیا واقع در ایالت متحده آمریکا تصمیم گرفت که برای یافتن نفت و درست کردن یک چاه زمین را حفاری کند . نخست مشکلات زیادی وجود داشت ؛ ولی سرانجام در بیست و هفتم ماه آگوست سال 1859 میلادی مته حفاری آنها از میان سنگ ها گذشت و به یک مخزن عظیم نفت رسید . اولین چاه نفت فقط 21 متر عمق داشت ، اما چاه های نفت کنونی ، معمولاً صدها متر عمق دارند . یکی از عمیق ترین چاه ها ، چاه کارون شماره یک در جنوب شرقی اندیمشک است که 4800 متر عمق دارد .