طرح توجیهی طرح توجیهی گاوداری شیری 30 راسی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 31

بسمه تعالی

طرح توجیهی گاوداری شیری 30 راسی

کلیات پرورش گاو

تاریخچه

بشر اولیه که سالیان درازی را بصورت بدوی از میوه درختان و شکار حیوانات امرار معاش مینمود رفته رفته در صدد برآمد برای مواقعی که دسترسی به شکار نداشت حیواناتی را که مفید تر و مطیع تر تشخیص داده بود بتدریج رام و اهلی سازد . کم کم در اثر تماس مداومی که بدین طریق با گاو ،بز و میش کوهی حاصل کرد علاوه بر فوائد گوشت از مزایای شیر هم برخوردار شد و پس از قرون متمادی هنگامیکه شهرنشین شد در گوشه خانه و کاشانه ای که برای خود میساخت جای مخصوصی هم برای نگاهداری گاو ترتیب داد . بعقیده مارشاک اهلی کردن حیوانات 8 هزار سال قبل از میلاد مسیح ابتدا در خاورمیانه انجام شده است .

پرورش گاو در اعصار جدیدتر چنانچه از روی نقوش و کتب یونانی ،مصری و چینی و ایرانی مشهود میباشد از اهمیت ویژه ای برخوردار شده بود چنانچه در قرون وسطی و دوره رنسانس در کشورهای اروپائی بعلت پیشرفت علم از یکطرف و استعداد زمین و شرایط مساعد جوی مراحل اول اصلاح نژاد گاوها متداول شده و تکثیر یافت ولی چون سیل بنیان کن بیماریها بخصوص طاعون گاوی که همواره از کشورهای آفریقائی یا مرکز آسیا سرچشمه میگرفت تلفات و خسارات زیادی به گاوداریهای اروپائی وارد میکرد لذا دانشمندان درصدد برآمدند مانند مسائل پزشکی برای جلوگیری از بیماریهای دام نیز دانشکده هائی تاسیس کنند . از اینرو فرانسویان در 210سال قبل اولین دانشکده را در لیون افتتاح کرده و کم کم دانشجویانی از سایر کشورها باین دانشکده اعزام شده و در مراجعت به تاسیس دانشکده های دامپزشکی متعدد در کشورهای خود همت گماشتند .

نژادهای معروف گاو :

اهمیت پرورش نژادهای ممتاز گاو از نظر افزایش شیر و گوشت از دیرزمانی مورد توجه بشر قرار داشته است . تا آنجا که در تواریخ منقول است بعد از میلاد مسیح ایتالیائیها ضمن تبادل تجارت با چین و رونق کشتیرانی تعدادی گاو گوشتی عظیم الجثه از چین وارد کرده و در ایتالیا بنام ChIANINA پرورش داده اند . در اثر جنگهای صلیبی نیز نقل و انتقالات دیگری بین کشورهای داخلی اروپائی بعمل آمده است . پس از کشف امریکا و استرالیا صادرات گاو از اروپا از یکطرف و از هندوستان و افریقا از طرف دیگر در آمریکا و استرالیا توسعه یافته و مطالعات دانشمندان در باره نژادهای گوشتی و شیری و آمیخته گری آنها وارد مراحل نوینی گردید.

شرایط تاسیس گاو داری : بمنظور ایجاد نظم و هماهنگی بین واحدهای و جلوگیری از تراکم که باعث انتشار عوامل بیماریها میشود از طرف وزارت کشاورزی در تهران و شهرستانهای بزرگ با تهیه فرمهای مخصوص درخواست صدور پروانه نمایند .

در این ضوابط ساختن اصطبل ،بهاربند ،شیردوشی و خانه های کارگری با رعایت اصول فنی تهیه شده است . اینک نکاتی که دامپروران در تاسیس واحد گاوداری باید رعایت کنند برای مزید اطلاع درج میگردد .

1-رعایت فاصله – حداقل فاصله تاسیسات دامداری جدید با مجتمع یا قریه روستائی 200 متر

2-حداقل فاصله تاسیسات دامداری جدید با شهرکها و شهرها و فاصله دو دامپروری یک کیلومتر

3-حداقل فاصله تاسیسات دامداری جدید با اتوبان و جاده اصلی 150 متر .

4-حداقل فاصله تاسیسات دامداری جدید با کارخانجات صنعتی و غذائی 500متر

5-حداقل فاصله تاسیسات دامداری جدید با مرز انتهائی زمین های فرودگاه یک کیلومتر .

نکات بهداشتی :

1- حتی المقدور دامداری در سمتی نباشد که باد فضولات گاوداری را به خانه های روستائی و شهرکها انتقال دهد .

2- از تجمع انواع دامهای دیگر در گاوداری باید خودداری شود.

3- دامداریها باید مجهز به لوازم سم پاشی و ضد عفونی و وسائل ایمنی کامل و وسائل آتش نشانی باشند .

4- ساختن حوضچه ضدعفونی در جلو درب ورودی و مدخل اصطبلها ضروری است .

5- محل مناسب برای جمع آوری و انباشته کردن کود تهیه شود و حتی المقدور زودتر بخارج حمل شود .

6- نصب کوره لاشه سوز در امکانی که حفر چاه برای فضولات امکان ندارد ضروری است .

7- انداختن لاشه و سایر فضولات در کنار جاده ها اکیداً ممنوع است .

8- فاضل آب دامداریها بهتر است ضد عفونی شده و بزمین زراعتی از زیر زمین منتقل شود .

9-از ایاب و ذهاب اشخاص متفرقه جلوگیری شود .

10- کارگران دامداری باید گواهی بهداشتی داشته باشند .

11- محل تلف شدن باید فوراً ضد عفونی و لاشه در چاه یا کروه لاشه سوز انداخته شود .

12-ساختن محل کوچک جداگانه ای بنام بیمارستان در گاوداریهای بزرگ ضروری است .

بهداشت جایگاه دام :

گاوداری از مشاغلی است که رو به صنعتی شدن نهاده است در واقع در مسیر روی به یک صنعت مدرنی تبدیل شده است که به تأمین پروتئین و انرژی مورد نیاز بشرنقش عمده ای در خانوار ایفا می نماید. شیر به عنوان مایع گرانبها و ارزشمند از بدو تولد بشر ذائقه او را شیرین نموده است و با تأمین پروتئین ویتامینه D نقش مهمی در سلامت و رشد و توسعه ابناء بشر داشته است .

طرح توجیهی شترمرغ 30 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 30

اقلیم:

شترمرغ ها در کلیه اقلیم ها قابل زیست و نگهداری اند، از اقلیم های بسیار سرد مانند آلاسکا تا گرم و خشک مانند صحرای افریقا. اما هرچه به سمت اقلیم گرم و خشک پیش برویم کیفیت و کمیت محصولات تولیدی بهتر خواهد شد. تنها اقلیمی که برای پرورش شترمرغ توصیه نمی شود ( علی رغم آنکه در این اقلیم نیز تولید خود را ادامه می دهد) اقلیم گرم و مرطوب ( مناطق شرجی ) است زیرا تأثیر منفی بر تولید آن می گذارد.

  شتر مرغ در هوای بارانی ماندن زیر باران را به رفتن زیر سرپناه ترجیح میدهد .

شترمرغ ها را در طبیعت درانواعی از زیستگاههای باز می توان پیدا کرد. آنها از مناطق پربوته و پردرخت دوری جسته و به ندرت در جستجوی سایه برمی آیند.

روشهای پرورش: شترمرغ در مزرعه به طور کلی به سه روش نگهداری می شود که عبارتند از:

بسته

نیمه باز

باز

مقید کردن و انتقال: برای گرفتن شترمرغ به دو کارگر نیاز است که هریک کنار یکی از پاهای شترمرغ ایستاده و آنرا از زیر شکم و روی دم نگهدارند. از یک عصای سرکج مخصوص گرفتن گردن برای پایین آوردن سراستفاده می شود. هنگامی که منقار به سطح زانو رسید منقار پایین را با قرار دادن انگشت شست در آن به سمت پایین نگه می دارند. این کار مانع برخورد از روبرو با پاهای شترمرغ می شود. شترمرغ در این وضعیت برای درمانهایی مانند برچسب زدن، دارو دادن ، تزریق، خونگیری و معاینه نگه داشته می شود.

شتر مرغ ها از مناطق پربوته و پردرخت دوری جسته و به ندرت در جستجوی سایه برمی آیند.

جعبه های مقید کردن در بعضی از مزارع به کار می روند اما رضایت بخش نیستند زیرا ممکن است به پوست و پرها صدمه بزنند.

هنگام سوار کردن آنها به کامیون، ممکن است هل دادن آنها از پشت روی سطح شیبدار الزامی شود. شترمرغ های بالغ به کامیونهایی نیاز دارند که ارتفاع دیواره جانبی آنها 2/2 متر بوده و با سایبانی از جنس پارچه کنفی یا کرباس برای جلوگیری از آویزان شدن سرو گردن پوشانده شده باشد. کف کامیون معمولاً با ماسه، خاک یا علف و دیواره های جانبی با کیسه های پرشده از علف برای کم کردن صدمه به پرها و پوست پوشانده می شوند. پارتیشن هایی نیز داخل کامیون قرار داده می شوند که شتر مرغ ها را به گروههای 6 تایی تقسیم می کند و این کار مانع از دراز کردن پاهای شترمرغ و لگد شدن آنها می گردد.

روشهای پرورش:

در روش باز باید یکی از دو روش جوجه کشی طبیعی یا مصنوعی نیز انتخاب گردد.

در روش بسته همراه جوجه کشی مصنوعی بکار گرفته می شود.

روش باز: نیاز به زمینی بزرگ به وسعت 40 هکتار است. غیر از هزینه خرید پرندگان که درتمام روشها معمول است، زمین مهم ترین نیاز عمده این روش است. شترمرغها تا حد امکان نزدیک زیستگاه طبیعی شان با حداقل دخالت انسان نگهداری شده و پرورش می یابند. مزیت اصلی روش باز، کاهش قابل توجه هزینه نگهداری شترمرغ های بالغ به مقدار زیاد است. همچنین در صورتی که شترمرغ ها خود تخمهایشان را جوجه کشی کنند، هزینه ای برای این کار صرف نشده ودر نتیجه هزینه های تولید بسیار پایین خواهند بود. از معایب این روش عدم کنترل و شناسایی شترمرغ ها و تخمهای تولیدی است.میزان مرگ و میر و تلفات به ویژه در میان جوجه ها به دلیل شکار آنها توسط حیوانات شکارچی بالاست.ضمناً گرفتن شترمرغ ها بسیار مشکل و پرهزینه است.  

روش نیمه باز: محدوده مورد نیاز برای این روش از 20 تا 60 هکتار متغیر است. شترمرغ‌ها در چراگاههای نسبتاً کوچک یا اراضی تقریباً 8 تا 12 هکتاری نگهداری می‌شوند. آنها توانایی گردش آزاد در محدوده ای معین را داشته و لذا بخشی از احتیاجات تغذیه‌ای آنها از این طریق تامین می شود. محل های خوراک دادن باید نزدیک حصارکشی دور چراگاه ایجاد شوند تا قابلیت دسترسی به غذا افزایش و اضطراب ناشی از ورود مکرر افراد به داخل چراگاه کاهش یابد

در محیط محصور شترمرغ های نر در طول حصار حرکت کرده و حتی هنگامی که جیره های مکمل در اختیارشان گذاشته می شود، باز هم در علفزار به دنبال علوفه می گردند که علت ظاهراً ترجیح علوفه است.

روش بسته:محوطه مورد نیاز برای این روش به طور معمول کمتر از 20 هکتار است که به چراگاههای کوچکی هریک به وسعت 2-1 هکتار تقسیم شده است. این روش به علت نیاز کم به زمین مطلوب است. با این حال دو اشکال اصلی این روش عبارتند از:

تحقیق در مورد شیطان 30 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .DOC ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 30 صفحه

 قسمتی از متن .DOC : 

نام استاد : جناب آقای فخر

گردآورنده : امیر رجبعلی

زمستان 86

فهرست

عنوان صفحه مقدمه ..................................................................................................................

سابقه خلقت جن، ابلیس، شیطان......................................................................

شبهه های ابلیس و پاسخ آنها..........................................................................

نظر اشاعره و معتزله درباره مهلت دادن به ابلیس........................................

ابلیس به پنج دلیل مستوجب لعنت گردید........................................................

کار و حرفه‌های ابلیس-شیطان........................................................................

واژه لغوی شیطان(satan)................................................................................

شیطان در آیات و روایات قرآنی.....................................................................

کمینگاه های شیطان ..........................................................................................27

منابع و مآخذ......................................................................................................

مقدمه

انسان موجودی مختار است و برای دسیابی به سعادت و رستگاری و کمال خود در دنیا و آخرت همواره در معرض اعمال اراده و انتخاب تصمیم‌گیری است و او در راه زندگی خویش و در گزینش کارها و نیازهای خود در لحظه‌های عمر خوبیش مواجه با وسوسه‌های شیاطین جن است،

هر گاه آدمی بتواند با اراده قوی مملو از ایمان این خواسته‌ها و امیال را که توسط شیطان به دایره ذهن او هجوم می‌آورند قبل از اینکه منجر به عمل شوند تزکیه و تصفیه نماید و از بین آنها، آن را که مطابق عقل و شرع است انجام دهد و از آنه موافق عقل و شرع نیست خودداری کند به صراط مستقیم که رستگاری سعاد ابدی است راه یابد انسان همواره در گزنش و انتخاب خود، دو راه بیشتر ندارد یکی راه شیطان و گمراهی است و دیگری راه کمال و صراط مستقیم، و تمام تلاش شیطان آن است که بر سر راه مستقیم بنشیند و بعنوان یک رهزن ماهر نگذارد کسی این صراط را طی کند.

کارآموزی کشاورزی شرکت تعاونی تولید کشاورزی 30 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 30

تاریخچه سازمان:

موضوع جامعه شناسی روستا یی بر اصل زمین و مالکیت آن استوار می باشد.

با عنایت به اینکه در روستاهای کشور اراضی به صورت خرد و پراکنده می باشند در سال 1341 تا 1351 قانون اصلاحات ارضی در /3 مرحله در کشور به اجرا گذاشته شد و یکی از پیامد های آن تشکیل تعاونیها ی تولید با اهداف ساماندهی اراضی و یکپارچه سازی و یکجا کشتی محصولات و در نهایت افزایش تولید و در آمد و کاهش هزینه ها و کوتاه شدن دست دلالان و واسطه ها و نظارت متمرکز توسط مدیر عامل شرکت بر اراضی و بازاریابی محصولات می باشد.

شرکت تعاونی تولید کشاورزی همت یکی از تعاونیهای تولید که در سال 1375 تاسیس گردیده که در 8 کیلومتری غرب شهرستان آق قلا در روستای صحنه سفلی واقع شده است که دارای 196 عضو با پوشش دو هزار هکتار زمین می باشد.

نمودار سازمانی و تشکیلات:

ارکان شرکت عبارتند از:

1 – مجمع عمومی (نمایندگان گروهای تعاونی): که به پنج گروه تقسیم می شود که هر گروه دارای دو نماینده می باشد و در مجموع ده نماینده گروه می باشد.

2 – هیئت مدیره: که در برنامه ریزی و طرح پیشنهادات دخالت دارند. این شرکت پنج هیئت مدیره دارد که از بین آنها یکی به عنوان رئیس هیئت مدیره انتخاب می شود و در راس آنها مدیر عامل شرکت که مجری مصوبات هیئت مدیره و همچنین دستورالعملهای ابلاغی از طرف سازمان جهاد کشاورزی می باشد.

نوع محصولات تولیدی یا خدمات:

نوع محصولاتی که در این شرکت تولید می شود عبارتند از گندم جو پنبه گلزا و گیاهان جالیزی می باشد.

خدماتی که در این شرکت انجام می شود بر اساس اصل بنا شدن این شرکت آبرسانی به وسیله پمپاژهای برقی و از طریق کانالهای اصلی و فرعی به مزارع کشاورزان می باشد. علاوه بر آبرسانی به مزارع توزیع نهادهای کشاورزی اعم از کودهای شیمیایی انواع بذرها گندم و جو کلزا و پنبه توزیع سموم شیمایی را نیز انجام می دهد.

علاوه بر توزیع نهاده ها نظارت کامل بر مراحل کاشت داشت و بر داشت

کشاورزان عضو شرکت را نیز بر عهده دارد.

امور جاری در دست اقدام توسط کار آموز:

وظایف من در آنجا با توجه به اینکه در ابتدای فصل کاشت غلات و کلزا در شرکت حضور داشتم در امر بر گزاری کلاسهای به کشاورزان و توزیع کودهای شیمیایی و سموم ضد عفونی به مدیر عامل و کارشناس شرکت کمک کردم و همچنین در سطح مزارع به همراه کارشناسان شرکت در امر نحوه آماده سازی بستر و همچنین نحوه کاشت مزارع مشارکت داشتم.

برنامه های آینده کار آموز:

نظارت بر سرکشی در مراحل داشت و بر داشت در دو هزار هکتار از اراضی

تعاونی تولید همت به همراه کار شناسان شرکت می باشد.نکاتی که در مورد کاشت هر یک از گیاهان رعایت شود به تفضیل توضیح می دهیم.

گندم: triticum spp

عملیات تهیه زمین:

زمان و شیوه های تهیه بستر بذر بستگی به میزان سنتی یا مکانیزه بودن زارعت. رژیم بارندگی منطقه و چرخش زراعی دارد. خاکی که در آن گندم پائیزه کشت می گردد نباید بسیار زیاد ریز باشد و همچنین باید به اندازه کافی نشست کرده باشد از علفهای هرز پاک شده و غنی از مواد غذایی بوده و تهویه خوبی داشته باشد.

امروزه روند آماده کردن زمین برای کاشت با به کاربری کم و یا بدون استفاده از ادوات و ماشینهای معمول خاکورزی شخم مورد توجه می باشد. دلایل این موضوع بسیار است و از آن جمله صرفه جویی در وقت و سوخت، کاهش تردد ماشین بر روی خاک و جلوگیری از صدمات احتمالی فشردگی خاک و جلوگیری یا کاهش آبشویی و بادشویی. این روش بسته به شرایط مختلف اقلیمی و خاک و نوع محصولات و فراهم بودن ماشینها می تواند به صورتهای مختلف انجام گیرد. البته نباید لزوم بکار گیری ماشینها و ادوات پیشرفته ای را که در شرایط مناسب زراعی می تواند باعث رشد و توسعه بهتر محصول و ازدیاد تولید گردند از نظر دور داشت. بلکه لازم است با توجه به شرایط اقلیمی، خاک زراعی، امکانات تکنیکی و توان اقتصادی زارع. مناسب ترین روش و ماشین را به کار برد. روند استفاده از روشهای یاد شده را در یک سیستم کشاورزی که مبتنی به شرایط حاکم بر تولید مطلوب و امکانات و اختیارات باشد می تواند به صورت زیر باشد.

استفاده از انواع گاو آهن در آماده کردن زمین و آماده سازی ثانویه همراه با کاشت بذر.

عدم استفاده از گاوآهن در آماده کردن اولیه خاک و استفاده از دستگاههای مرکب مثل چیدن در زمینهایی که خاک سطح الارضی کمتر باشد از روش دوم استفاده می شود. در روش دوم به علت خاکورزی کم باقیمانده گیاهان چه رویشهای طبیعی و چه کلش و ریشه و ساقه محصول قبلی چندان و یا یطور کلی با خاک مخلوط نمی شود و اگر چه اثر خود را به عنوان هوموس نمی تواند به طور کامل اعمال نماید ولی می تواند به عنوان پوشش گیاهی در جلوگیری از فرسایش آبی و بادی در مناطق مستعد این پدیده موثر باشد که خود از مزایای این روش است.

لازم به ذکر است که به هر صورت برای جبران کمبود مواد غذایی و حاصلخیزی خاک لازم است طبق توصیه های علمی و عملی از کودهای شیمیایی استفاده کرد و به هر صورت در بسیاری موارد هوموس تنها نمی تواند جبران این کود این کود باشد هر چند از نظر فیزیکی تاثیر مثبتی بر خاک می گذارد به هر حال اگر چه آمار و ارقام دقیق و مشخص در تاثیر و به کار گیری روشهای کم خاکورزی بر ازیاد و محصول تا کنون ارائه نشده ولی شواهد و مشاهدات و اثرات جنبی این روش در حال حاضر چنین تکنیک هایی را در اغلب موارد مطلوب و قابل قبول ساخته است.

تحقیق درباره: استاد مرتضی‌ مطهری‌ 30 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 29

استاد مرتضی‌ مطهری‌

َ‌ زاد، زادگاه‌ و زندگی99

-1-13 در 13 بهمن‌ ماه‌ سال‌ 1298 هجری‌ شمسی‌ در شهر فریمان‌ از توابع‌ مشهد در خانواده‌ای‌ از اهل‌ علم‌ و تقوا کودکی‌ دیده‌ به‌ جهان‌ گشود؛ خانه‌ای‌ که‌ انوار علم‌ و ایمان، تقوا و پاکی، راستی‌ و درستی‌ در آن‌ پرتوافکنده‌ بود و نام‌ شایسته‌ی‌ «مطهری» بهترین‌ معرف‌ این‌ بیت‌ پاک‌ و مطهر بود. آری‌ این‌ بزرگ‌ترین‌ نعمتی‌ بود که‌ از جانب‌ پروردگار به‌ شیخ‌ محمدحسین‌ مطهری‌ (مردی‌ که‌ عمری‌ را در طریق‌ حق‌ پیموده‌ و تقوا و پاکی‌ و اخلاص‌ در وجودش‌ تجسم‌ عینی‌ یافته‌ بود) داده‌ شد، چرا که‌ شایسته‌ نبود نور علم‌ و تقوا در این‌ خانواده‌ به‌ خاموشی‌ گراید بلکه‌ باید فرزندی‌ در این‌ خانواده‌ متولد گردد که‌ مشعل‌ فروزان‌ اسلام‌ را در دست‌ گیرد و به‌ اقصی‌ نقاط‌ این‌ جامعه‌ی‌ اسلامی‌ نور بیفشاند و با کردار و گفتار خویش‌ بشارت‌ از غلبه‌ی‌ حق‌ بر باطل‌ و ایمان‌ بر کفر دهد. آری، تقدیر خدای‌ تعالی‌ چنین‌ بود که‌ بر این‌ جامعه‌ی‌ اسلامی‌ منت‌ نهاده‌ کوکب‌ هدایتی‌ ارزانی‌ دارد که‌ در شب‌ یلدای‌ جهل‌ و ظلمت‌ دلیل‌ و رهنمای‌ حقیقت‌ جویان‌ و حق‌ پرستان‌ باشد و در تاریک‌ترین‌ دورانی‌ که‌ اسلام‌ عزیز از اطراف‌ و جوانب‌ مورد حمله‌ قرار می‌گیرد با پاسداری‌ از آن‌ برخیزد و دین‌ خدا را یاری‌ دهد. سرانجام‌ این‌ ستاره‌ی‌ درخشان‌ هدایت‌ در خانواده‌ی‌ شیخ‌ محمدحسین‌ مطهری‌ طلوع‌ نمود.

‌خانوادگی‌اش‌ حکایت‌ از این‌ جنبه‌های‌ بارز شخصیت‌ او یعنی‌ طهارت‌ و پاکی‌ روحش‌ می‌کرد ولی‌ باید نامی‌ که‌ برای‌ او انتخاب‌ می‌شد نشان‌ دهنده‌ی‌ جنبه‌ی‌ دیگری‌ از شخصیت‌ او باشد و لذا نام‌ «مرتضی» بر او نهادند تا حکایت‌ از روش‌ پسندیده‌ و شیوه‌ مرضی‌ او در زندگی‌ بنماید، و بدین‌ ترتیب‌ بود که‌ زندگی‌ «استاد مرتضی‌ مطهری» آغاز شد.

‌هر چند از حالات‌ و خاطرات‌ دوران‌ کودکی‌اش‌ هنوز اطلاعی‌ در دست‌ نداریم‌ ولی‌ فرازهای‌ حساسی‌ که‌ در طول‌ زندگی‌ او سراغ‌ داریم‌ و تقوا و پاکی‌ و صدق‌ و صفایی‌ که‌ در سراسر زندگی‌ او به‌ چشم‌ دیدیم‌ و نیز نشو و نمای‌ او در چنین‌ خانواده‌ای‌ پاک‌ و مطهر همه‌ حاکی‌ از آن‌ است‌ که‌ در آن‌ سنین‌ خردسالی‌ نیز بسان‌ دوران‌ کودکی‌ پیامبر اکرم‌ از کژی‌ و ناپاکی‌ به‌ دور بوده‌ و از امدادهای‌ غیبی‌ و تأییدات‌ الهی‌ برخوردار.

‌پس‌ از دوران‌ کودکی‌ به‌ مکتبخانه‌ رفته‌ و به‌ فراگیری‌ قرآن‌ و دیگر تعلیمات‌ ابتدائی‌ می‌پردازد.

‌در سنین‌ حدود ده‌ دوازده‌ سالگی‌ شور و عشق‌ و علاقه‌ی‌ او به‌ اسلام‌ و علوم‌ دینی‌ که‌ در سراسر زندگی‌ درخشان‌ او متجلی‌ بود در وجودش‌ مشتعل‌ می‌گردد و هر دم‌ این‌ شعله‌ را از اعماق‌ وجود او زبانه‌ می‌کشد. بالاخره‌ راز دل‌ را آشکار و تصمیم‌ خویش‌ را مبنی‌ بر تحصیل‌ علوم‌ دینی‌ برملا می‌سازد؛ و این‌ درست‌ هنگامی‌ است‌ که‌ ظلم‌ و فشار حکومت‌ استبدادی‌ رضاخان‌ روزگار را بر علما و روحانیون‌ تنگ‌ کرده‌ و چهره‌ی‌ ضد اسلامی‌ او را آشکار نموده‌ است. تصمیم‌ استاد مطهری‌ همگان‌ را به‌ حیرت‌ فرو برده‌ بود که‌ شگفتا! در چنین‌ هنگامی‌ که‌ اوضاع‌ سخت‌ و ناگواری‌ را که‌ بر علما و روحانیون‌ می‌رود به‌ رأی‌العین‌ مشاهده‌ می‌نماید چگونه‌ این‌ جوانک‌ روزها و شبها را در این‌ اندیشه‌ به‌ سر می‌برد. ناصحان‌ و خیرخواهان‌ به‌ پند و اندرز پرداختند تا بلکه‌ او را از این‌ اندیشه‌ منصرف‌ سازند ولی‌ غافل‌ از آنکه‌ دست‌ دیگری‌ در کار است‌ و راه‌ دیگری‌ در پیش. هر حیله‌ای‌ که‌ می‌اندیشند سودی‌ نمی‌بخشد و آتشی‌ که‌ در وجود این‌ جوانک‌ پاک‌ سرشت‌ نهفته‌ است‌ نه‌ تنها خاموش‌ نگشته‌ بلکه‌ افروخته‌تر می‌گردد. آخرالامر پافشاری‌ و اصرار استاد مطهری‌ در تصمیم‌ خویش‌ بر رأی‌ آنان‌ فائق‌ گشته‌ به‌ طوری‌ که‌ بر تصمیم‌ او گردن‌ نهاده‌ و به‌ تحصیل‌ او در رشته‌ علوم‌ دینی‌ رضایت‌ می‌دهند؛ و این‌چنین‌ است‌ که‌ خدا دین‌ خود را یاری‌ می‌دهد.

‌به‌ سن‌ دوازده‌ سالگی‌ - یعنی‌ در سال‌ 1311 شمسی‌ - به‌ حوزه‌ی‌ علمیه‌ی‌ مشهد عزیمت‌ نموده‌ و تحصیل‌ علوم‌ دینی‌ را آغاز می‌کند. در این‌ دوران‌ باز یکی‌ دیگر از فرازهای‌ حساس‌ زندگی‌ استاد مطهری‌ که‌ نقش‌ بسیار تعیین‌ کننده‌ در حیات‌ علمی‌ و معنوی‌ او و نیز نقشی‌ مؤ‌ثر در حیات‌ ایدئولوژی‌ اسلامی‌ داشته‌ است‌ نمایان‌ می‌گردد. اندیشه‌های‌ مربوط‌ به‌ خداشناسی‌ سخت‌ او را به‌ خود مشغول‌ می‌دارد به‌ طوری‌ که‌ خواب‌ و استراحت‌ را از او باز می‌گیرد، روز را در این‌ اندیشه‌ به‌ شام‌ و شام‌ را به‌ صبح‌ می‌رساند. روزها و شبها سپری‌ می‌شود، هفته‌ها و ماهها و سالها می‌گذرد و استاد مطهری‌ در این‌ دغدغه‌های‌ روحی‌ به‌ سر می‌برد، شک‌ و حیرت‌ وجود او را فرا می‌گیرد؛ به‌ اصالت‌ و اهمیت‌ این‌ افکار و دغدغه‌های‌ روحی‌ پی‌ می‌برد که‌ اگر این‌ مسائل‌ برای‌ او حل‌ نگردد و از این‌ وادی‌ حیرت‌ به‌ سرزمین‌ یقین‌ و ایمان‌ پای‌ ننهد در هر موضوع‌ دیگر اندیشه‌ کردن‌ جز اتلاف‌ وقت‌ نخواهد بود؛ و لذا مقدمات‌ عربی، فقهی، اصولی‌ و منطقی‌ را تنها از آن‌ جهت‌ می‌آموخت‌ که‌ بتوانند او را آماده‌ی‌ بررسی‌ سخن‌ فیلسوفان‌ بزرگ‌ بنمایند و لذا از همان‌ دوران، فیلسوفان‌ و عارفان‌ و متکلمان‌ تنها به‌ این‌ دلیل‌ که‌ آنها را قهرمانان‌ صحنه‌ این‌ اندیشه‌ها می‌دانست‌ در نظرش‌ بزرگ‌ می‌نمودند؛ و لذا مرحوم‌ آقا میرزامهدی‌ شهیدی‌ رضوی، مدرس‌ فلسفه‌ی‌ الهی‌ حوزه‌ی‌ مشهد در میان‌ آن‌ همه‌ علما و مدرسین‌ حوزه، تنها کسی‌ است‌ که‌ استاد مطهری‌ را شیفته‌ی‌ خود کرده‌ و دل‌ از دست‌ او ربوده‌ است؛ و شاید جاذبه‌ی‌ معنوی‌ و آرزوی‌ حاضر شدن‌ در درس‌ او بزرگ‌ترین‌ مشوق‌ و محرک‌ استاد مطهری‌ در طی‌ هر چه‌ سریع‌ترِ‌ علوم‌ مقدماتی‌ بوده‌ است.

‌بالاخره‌ استاد مطهری‌ پس‌ از حدود چهار سال‌ تحصیل‌ در حوزه‌ی‌ علمیه‌ی‌ مشهد، در حدود سال‌ 1316 شمسی‌ عازم‌ حوزه‌ی‌ علمیه‌ی‌ قم‌ می‌گردد و این، باز فرازی‌ دیگر از زندگی‌ پر فراز و نشیب‌ اوست‌ که‌ در تکوین‌ شخصیت‌ علمی‌ و روحی‌ او نقشی‌ بسیار مؤ‌ثر ایفا نموده‌ است. در طی‌ پانزده‌ سال‌ اقامت‌ در حوزه‌ی‌ علمیه‌ی‌ قم‌ و کسب‌ فیض‌ از محضر اساتید بزرگ، بر اندوخته‌ی‌ علمی‌ و معنوی‌ خود افزوده‌ و تحصیلات‌ خود را در علوم‌ و فنون‌ مختلفه‌ی‌ اسلامی‌ ارتقأ می‌بخشد. یکی‌ از فرازهای‌ حساس‌ این‌ دوران‌ که‌ در شخصیت‌ روحی‌ استاد مطهری‌ تأثیر به‌ سزایی‌ بخشیده‌ است‌ آشنایی‌ با مرحوم‌ حاج‌ میرزاعلی‌ آقا شیرازی‌ قُدٍّسَ‌ سرُّه‌ بوده‌ است‌ که‌ در سال‌ 1320 در اصفهان‌ رخ‌ می‌دهد.

َ‌ مطهری‌ در تهران‌

-2-15 استاد مطهری‌ در سال‌ 1331 به‌ تهران‌ مهاجرت‌ نموده، فصل‌ پر فراز و نشیب‌ دیگری‌ از زندگی‌ خود را آغاز می‌نماید. فعالیت‌ علمی‌ استاد مطهری‌ از همین‌ سال‌ آغاز می‌گردد. مقدمه‌ و پاورقی‌ بر جلد اول‌ اصول‌ فلسفه‌ را در سال‌ 1332 با پایان‌ رسانده‌ و شرح‌ جلد دوم‌ آن‌ را نیز در سال‌ بعد به‌ انجام‌ می‌رساند. با اینکه‌ بیش‌ از سی‌ و هفت‌ سال‌ از تألیف‌ این‌ کتاب‌ می‌گذرد، گردش‌ ایام‌ از طراوت‌ بیان‌ و استحکام‌ منطقی‌ آن‌ چیزی‌ نکاسته‌ است. استاد مطهری‌ از سال‌ 1332 به‌ بعد مبارزات‌ سیاسی‌ خود را شروع‌ نموده‌ و تا آخرین‌ روزهای‌ حیاتش‌ آن‌ را ادامه‌ می‌دهد، گرچه‌ در طول‌ تحصیل‌ در حوزه‌ی‌ علمیه‌ی‌ قم‌ نیز با «فداییان‌ اسلام» مرتبط‌ بوده‌ است. از سال‌ 1334 فعالیت‌ علمی‌ خود را در دانشکده‌ی‌ الهیات‌ و معارف‌ اسلامی‌ شروع‌ نموده‌ و کار تعلیم‌ و تدریس‌ را در آنجا به‌ مدت‌ بیست‌ سال‌ ادامه‌ می‌دهد. ضمناً‌ حوزه‌ی‌ درسی‌ ایشان‌ در مدرسه‌ مروی‌ در زمینه‌ی‌ تدریس‌ علوم‌ مختلف‌ اسلامی، خصوصاً‌ فلسفه‌ی‌ اسلامی، از همان‌ سالهای‌ اول‌ مهاجرت‌ به‌ تهران‌ تشکیل‌ گردیده‌ و تا سه‌ سال‌ قبل‌ از شهادت‌ ایشان‌ ادامه‌ داشته‌ است.

‌دوران‌ اقامت‌ استاد مطهری‌ در تهران‌ از پربارترین‌ دوره‌های‌ حیات‌ ایشان‌ است‌ و در این‌ دوره‌ است‌ که‌ تمامی‌ خدمات‌ ارزنده‌ی‌ ایشان‌ از تحقیق‌ و تدریس‌ و تألیف‌ گرفته‌ تا خطابه‌ و وعظ‌ و تبلیغ‌ و کوشش‌ در حل‌ مشکلات‌ و نابسامانیهای‌ اجتماعی‌ صورت‌ می‌گیرد.

‌موضوعی‌ را طی‌ چند بخش‌ ارائه‌ می‌دهیم.

َ‌ استاد مطهری‌ و فرهنگ‌ اسلامی‌

-3-15 از مشخصات‌ بارز و مزایای‌ ارزنده‌ی‌ استاد مطهری‌ و احاطه‌ی‌ وسیع‌ او بر فرهنگ‌ اسلامی‌ و جمیع‌ فنون‌ مختلف‌ آن‌ از قبیل‌ فقه‌ و ادبیات‌ و اصول‌ و تفسیر و حدیث‌ و فلسفه‌ و اخلاق‌ و عرفان‌ و سیر و سلوک‌ و تاریخ‌ بود.100

‌در اینجا لازم‌ است‌ که‌ چگونگی‌ نگرش‌ استاد مطهری‌ به‌ فرهنگ‌ و معارف‌ اسلامی‌ را روشن‌ سازیم:

‌استاد مطهری‌ که‌ با فرهنگ‌ اسلامی‌ و فنون‌ مختلف‌ آن، آشنایی‌ کامل‌ داشت‌ و خصوصاً‌ به‌ انگیزه‌ی‌ پیدایش‌ و سیر تاریخی‌ آنها واقف‌ و نیز با قرآن‌ و نهج‌البلاغه‌ و دیگر متون‌ اصیل‌ اسلامی‌ مأنوس‌ بود، با دیدی‌ واقع‌ بینانه‌ به‌ فرهنگ‌ اسلامی‌ نظر می‌انداخت‌ و این‌ معارف‌ را از آن‌ لحاظ‌ که‌ از اسلام‌ و قرآن‌ نشأت‌ گرفته‌اند و فرزندان‌ عزیز اسلام‌ با عشق‌ و اخلاص‌ وافر برای‌ شناخت‌ اسلام‌ آن‌ را بنا به‌ مقتضیات‌ زمان‌ و مسائل‌ مستحدثه‌ در هر عصر گسترش‌ داده‌اند، مورد توجه‌ قرار می‌دهد. اصولاً‌ آیاتی‌ از قرآن‌ که‌ راجع‌ به‌ احکام‌ اسلام‌ و درباره‌ی‌ عبادات‌ و معاملات‌ و حدود و دیات‌ و...است‌ انگیزه‌ی‌ تکوین‌ رشته‌ای‌ از فرهنگ‌ اسلامی‌ به‌ نام‌ «فقه» را فراهم‌ می‌کند، و آیاتی‌ که‌ راجع‌ به‌ اصول‌ عقاید و معارف‌ مبداً‌ و معاد است‌ زمینه‌ی‌ پیدایش‌ کلام‌ و فلسفه‌ی‌ اسلامی‌ را به‌ وجود می‌آورد، و نیز تعلیمات‌ اخلاقی‌ اسلامی، علمای‌ علم‌ اخلاق‌ را به‌ خود مشغول‌ می‌دارد و قِس‌ علی‌ هذا.

‌البته‌ استاد مطهری‌ مسائل‌ را به‌ دور از تعصب‌ می‌نگریست، منکر این‌ واقعیت‌ نبود که‌ برخی‌ اندیشه‌های‌ بیگانه‌ در طول‌ هزار و چهارصد سال‌ از طریق‌ دشمنان‌ و به‌ قصد خیانت‌ یا از طریق‌ دوستان‌ و به‌ قصد خدمت‌ در فرهنگ‌ اسلامی‌ نفوذ کرده‌اند؛ و حتی‌ استاد مطهری‌ به‌ این‌ نکته‌ واقف‌ بود که‌ در همین‌ زمان‌ که‌ نهضت‌ اسلامی‌ اوج‌ گرفته‌ است‌ باز اندیشه‌های‌ بیگانه‌ از سوی‌ این‌ دو گروه‌ با مارک‌ اسلامی‌ عرضه‌ می‌شود، راه‌ دفاع‌ این‌ است‌ که‌ فرهنگ‌ اصیل‌ اسلام‌ را به‌ زبان‌ روز عرضه‌ کرد و در مقابل‌ اندیشه‌های‌ بیگانه‌ به‌ پاسداری‌ از ایدئولوژی‌ اسلام‌ پرداخت؛ با استفاده‌ از فقه‌ اسلامی‌ «اقتصاد اسلامی» و «حقوق‌ اسلامی» و «فلسفه‌ی‌ سیاسی‌ اسلامی» و با استفاده‌ از فلسفه‌ و حکمت‌ و عرفان‌ اسلامی‌ «مسئله‌ شناخت‌ و جهان‌ بینی‌ اسلام» را عرضه‌ نمود و با استفاده‌ از معارف‌ قرآنی‌ به‌ نظر قران‌ درباره‌ی‌ فلسفه‌ی‌ تاریخ‌ پرداخت؛ و استاد مطهری‌ خود از کسانی‌ بود که‌ در این‌ راه‌ خدمات‌ ارزنده‌ای‌ به‌ جامعه‌ی‌ ما عرضه‌ کرد.

َ‌ استاد مطهری‌ و ادبیات‌ عربی‌ و فارسی‌

-4-15 استاد مطهری‌ به‌ ادبیات‌ عرب‌ و رشته‌های‌ مختلف‌ آن‌ از قبیل‌ صرف‌ و نحو، و بیان‌ و بدیع‌ که‌ به‌ عنوان‌ مقدمه‌ای‌ بر دیگر علوم‌ اسلامی‌ محسوب‌ می‌شود وقوف‌ و آشنایی‌ کامل‌ داشته‌ و در این‌ موارد در دوران‌ اقامت‌ در قم‌ تدریس‌ نیز می‌فرموده‌اند که‌ از آن‌ جمله‌ حوزه‌ی‌ درسی‌ مطول‌ ایشان‌ را می‌توان‌ نام‌ برد. آشنایی‌ و اطلاع‌ وسیع‌ استاد مطهری‌ از ادبیات‌ فارسی‌ نیز شایان‌ کمال‌ توجه‌ است. در اثر همین‌ آشنایی‌ دو جانبه‌ با اسلام‌ و ادبیات‌ فارسی‌ بود که‌ استاد به‌ نقش‌ بسیار مؤ‌ثر اسلام‌ در ادبیات‌ فارسی‌ پی‌ بردند و در غالب‌ کتب‌ ایشان‌ اشعار زیبایی‌ از مولوی‌ و حافظ‌ و سعدی‌ و دیگران‌ می‌بینیم‌ که‌ به‌ مناسبت‌ مطلب‌ آورده‌ شده‌ است. احاطه‌ی‌ استاد مطهری‌ بر شرح‌ اشعار عرفانی‌ و فلسفی، خصوصاً‌ مثنوی‌ مولوی‌ و دیوان‌ حافظ، شایان‌ کمال‌ توجه‌ است.

‌شاید آشنایی‌ استاد مطهری‌ با ادبیات‌ بسیار غنی‌ فارسی‌ موجب‌ شده‌ است‌ تا کتب‌ و مقالات‌ ایشان‌ از شیوایی‌ کلام‌ و شیرینی‌ بیان‌ برخوردار باشد. کلمات‌ سنگین‌ و دشوار در کتب‌ ایشان‌ معمولاً‌ بسیار کمیاب‌ است‌ و البته‌ چنین‌ شیوه‌ی‌ نگارش‌ خصوصاً‌ از ایشان‌ که‌ همانند دیگر علما و فضلا زمانی‌ بسیار طولانی‌ از زندگی‌ خود را با کلمات‌ و اصطلاحات‌ فنی‌ و لغات‌ عربی‌ می‌گذرانند بسیار مورد تحسین‌ است‌ و به‌ تعبیر آیت‌ الله‌ جوادی‌ آملی‌ نوعی‌ فداکاری‌ است.

َ‌ استاد مطهری‌ و فقه‌ و اصول‌

-5-15 استاد مطهری‌ بر فقه‌ اسلامی‌ تسلط‌ کامل‌ داشتند - تا آنجا که‌ حضرت‌ امام‌ خمینی‌ (رضوان‌ الله‌ علیه)از ایشان‌ با تعبیر «فقیه‌ عالی‌ مقام» یاد کردند - و در این‌ رشته‌ از محضر اساتیدی‌ همچون‌ آیت‌ الله‌ العظمی‌ بروجردی‌ و آیت‌ الله‌ سید محمد محقق‌ (داماد) بهره‌مند شده‌ بودند. خود ایشان‌ نیز در مدرسه‌ی‌ مروی‌ تهران‌ و جاهای‌ دیگر به‌ تدریس‌ فقه‌ اشتغال‌ داشته‌اند. استاد مطهری‌ با احاطه‌ی‌ کاملی‌ که‌ به‌ فقه‌ اسلامی‌ داشتند به‌ حل‌ بسیاری‌ از مشکلات‌ روز در مسائل‌ اسلامی‌ نائل‌ گردیدند که‌ از آن‌ جمله‌ مسائل‌ مربوط‌ به‌ حجاب‌ و حقوق‌ زن‌ در اسلام‌ قابل‌ ذکر است. کتاب‌ مسئله‌ حجاب‌ و نظام‌ حقوق‌ زن‌ در اسلام‌ از جمله‌ کتابهای‌ بسیار ارزشمند استاد مطهری‌ است‌ که‌ در پاسداری‌ از فقه‌ اسلامی‌ به‌ نگارش‌ درآمده‌ است.

‌ذهن‌ وقاد استاد مطهری‌ در تحلیل‌ مسائل‌ و احاطه‌ی‌ کامل‌ به‌ جهان‌ بینی‌ اسلامی‌ به‌ انضمام‌ تسلط‌ ایشان‌ بر فقه‌ اسلامی‌ باعث‌ شده‌ است‌ که‌ مسائل‌ مربوط‌ به‌ زن، از نظر اسلامی‌ این‌چنین‌ محققانه‌ بررسی‌ گردد.

‌استاد مطهری‌ به‌ ویژه‌ مباحثی‌ از فقه‌ اسلامی‌ را که‌ مورد حمله‌ قرار می‌گرفت‌ مورد بحث‌ و تجزیه‌ و تحلیل‌ همه‌ جانبه‌ قرار می‌داد. تحقیقات‌ ایشان‌ راجع‌ به‌ «مسئله‌ بردگی» که‌ در انجمن‌ اسلامی‌ پزشکان‌ ایراد شده‌ و نیز مباحث‌ مربوط‌ به‌ «اسلام‌ و مقتضیات‌ زمان» از این‌ جمله‌اند.

‌استاد مطهری‌ علم‌ اصول‌ فقه‌ را در محضر اساتیدی‌ بزرگوار همچون‌ حضرت‌ آیت‌ الله‌ العظمی‌ بروجردی‌ و حضرت‌ آیت‌ الله‌ العظمی‌ امام‌ خمینی‌ آموختند و به‌ واسطه‌ی‌ وقوف‌ به‌ اندیشه‌های‌ اصولیین‌ توانستند ریشه‌ی‌ برخی‌ مباحث‌ فلسفه‌ی‌ اسلامی‌ را در کلمات‌ علمای‌ علم‌ اصول‌ یافته‌ و نقش‌ علمای‌ علم‌ اصول‌ در فلسفه‌ی‌ اسلامی‌ را آشکار سازند.

‌استاد مطهری‌ خود درسهای‌ متعددی‌ در زمینه‌ی‌ اصول‌ فقه‌ داشته‌اند که‌ از آن‌ جمله‌ باید از حوزه‌ی‌ درس‌ رسائل‌ نام‌ برد. به‌ علاوه‌ ایشان‌ جزوه‌ی‌ مختصری‌ در زمینه‌ی‌ اصول‌ فقه‌ به‌ عنوان‌ جزوه‌ی‌ درسی‌ برای‌ دانشجویان‌ دانشکده‌ی‌ الهیات‌ نوشته‌اند.

َ‌ استاد مطهری‌ و علم‌ کلام‌ و فلسفه‌ی‌ اسلامی‌