لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 18
مقدمه
از دیرباز زندگی بشری، شیوه ها و روش های مختلفی داشته است. از دوره ی غار نشینی تا نظام یکجانشینی و به تعقیب آن زندگی روستایی و شهری بشر به دنبال ایجاد سبک های مختلف زندگی جهت بهتر زیستن بوده است. البته تفسیر بهتر زیستن و زندگی شاد از دیدگاه افراد مختلف متفاوت خواهد بود. بدین سبب واقعاً شاید در دنیای پیچیده و شنیده ی امروز نتوانیم پاسخ درستی به این سوال دهیم. در هر صورت تفاوت در نوع زندگی افراد (که خود علل و عوامل گوناگونی داشته است) سبب شکل گیری چند سبک عمده از زندگی می گردد: شهر نشینی، روستانشینی و کوچ نشینی.
کوچ نشینی کهن ترین شیوه ی زیست بشر است که پا بر جا ماندنش تا عهد حاضر از بزرگترین جاذبه های این شیوه ی فرهنگی معیشت است. آن ها مالک زمین اند اما زمین مالک آن ها نیست و به عوض پناهندگی به دیوارها تیغ تیز و نیزه ی استوار را حصار و حافظ خویش کرده اند. هر که یک قطعه زمین را مال شود چنان است که همه ی زمین از اوست.
به جاهای خوب روند و از لطافت آن بهره برند. غذایشان گوشت و شیر و پنیر و خرماست. اخلاقشان عزت و شرف و فضیلت و مهمان نوازی و دفاع از خانواده و پناه دادن به بی پناه و ادای غرامت نزدیکان .و جانبازی در راه بزرگواری که آن ها اشراف شهر و شیران دره و آبادی دشت و مایه ی انس بیابانند. به قناعت عادت دارند و به انتقام جویی و دوری از ننگ و حمایت خاندان شهره اند.
زندگی کوچ نشینی در ایران
تعریف کوچ- ایل و عشیره
واژه ی کوچ از مصدر کوچیدن به معنی نقل مکان از منزلی به منزل دیر با ایل و اهل و عیال و اسباب خانه یا مهاجرت و انتقال ایل یا لشگر از جایی به جای دیگر است.
ایل که همواره با کوچ همراه می باشد واژه ای ترکی است به معنی دوست، موافق، یار، همراه، رام، مطیع، طایفه، قبیله، گروه و مخصوصاً به مردم چادر نشین اطلاق می گردد.
در متن های تاریخی واژه ی ایل نخستین بار به هنگام حکومت ایلخانان به کار برده شده است و بر اقوام کوچ نشین و نیمه کوچ نشین شبان دلالت می کنند.
عشایر که مفرد آن عشیره است، واژه ای عربی است به معنی برادران، قبیله، تبار نزدیکان خویشاوندان، دودمان و اهل خانه. در قرآن کریم به مناسباتی چند از عشیره به معنی خویشان ذکر شده است. « قل ان کان آباءکم و اخوانکم و عشیرتکم ...» و یا «انذر عشیرتک الاقربین».
به نظر می رسد افراد یک گروه کوچ گرا عمدتاً باهم دارای نسبت خویشاوندی سببی و نسبی هستند و بطور کلی یک شبکه خویشاوندی را تشکیل می دهند که در مواردی رابطه ی خویشاوندی میان آن ها پنهان است.
تعریف کوچ نشینی
تحت عنوان کوچ نشینی انواع مختلف معیشت مبتنی بر کوچ و جابجایی اقوام انسانی را می توان مطرح کرد. این پدیده تا حد زیادی مربوط به شرایطی ست که طبیعت بر انسان تحمیل می کند. می توان گفت که کوچ نشینی نوعی زندگی و معیشت انسانی است که در آن دامپروری اساس فعالیت های اقتصادی را تشکیل می دهد. ویژگی بارز این نوع زندگیتحرک مکانی و جابه جایی گروه های انسانی است.
به عبارت دیگر کوچ نشینی حرکت متناوب و سالیانه گره های انسانی است که برای تهیه وسیله ارتزاق خود بسته به نوع زندگی و تمدن شان از جایی به جای دیگر کوچ می کنند. این شیوه زندگی به اشکال مختلف از دیرباز در جهان برقرار بوده است ولی مهمترین و رایج ترین آن عبارتست از «نومادیسم شبانی» که نسبت به سایر شیوه ها پیشرفته تر می باشد و مفهوم آن عبارتست از شیوه ای از زندگی متحرک سالیانه و موسمی که گروهی از مردم همراه با چارپایان خود از محل چادر های اردوی زمستانی تا چراگاه های تابستانی انجام می دهند و مجدداً در فصل سرما به اردوگاه زمستانی باز می گردند. می توان گفت که کوچ نشینی گونه ای زندگی متحرک انسانی است که در آن نگهداری و پرورش دام و چارپا و بهره برداری از آن ها اساس فعالیت اقتصادی را تشکیل می دهد و انسان ها بنا به اقتضای معیشت و تحت تأثیر شرایط طبیعی و جغرافیایی برای تأمین غذای حیوان به دنبال منابع آب و چراگاه های طبیعی به طور
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 18
مقدمه
از دیرباز زندگی بشری، شیوه ها و روش های مختلفی داشته است. از دوره ی غار نشینی تا نظام یکجانشینی و به تعقیب آن زندگی روستایی و شهری بشر به دنبال ایجاد سبک های مختلف زندگی جهت بهتر زیستن بوده است. البته تفسیر بهتر زیستن و زندگی شاد از دیدگاه افراد مختلف متفاوت خواهد بود. بدین سبب واقعاً شاید در دنیای پیچیده و شنیده ی امروز نتوانیم پاسخ درستی به این سوال دهیم. در هر صورت تفاوت در نوع زندگی افراد (که خود علل و عوامل گوناگونی داشته است) سبب شکل گیری چند سبک عمده از زندگی می گردد: شهر نشینی، روستانشینی و کوچ نشینی.
کوچ نشینی کهن ترین شیوه ی زیست بشر است که پا بر جا ماندنش تا عهد حاضر از بزرگترین جاذبه های این شیوه ی فرهنگی معیشت است. آن ها مالک زمین اند اما زمین مالک آن ها نیست و به عوض پناهندگی به دیوارها تیغ تیز و نیزه ی استوار را حصار و حافظ خویش کرده اند. هر که یک قطعه زمین را مال شود چنان است که همه ی زمین از اوست.
به جاهای خوب روند و از لطافت آن بهره برند. غذایشان گوشت و شیر و پنیر و خرماست. اخلاقشان عزت و شرف و فضیلت و مهمان نوازی و دفاع از خانواده و پناه دادن به بی پناه و ادای غرامت نزدیکان .و جانبازی در راه بزرگواری که آن ها اشراف شهر و شیران دره و آبادی دشت و مایه ی انس بیابانند. به قناعت عادت دارند و به انتقام جویی و دوری از ننگ و حمایت خاندان شهره اند.
زندگی کوچ نشینی در ایران
تعریف کوچ- ایل و عشیره
واژه ی کوچ از مصدر کوچیدن به معنی نقل مکان از منزلی به منزل دیر با ایل و اهل و عیال و اسباب خانه یا مهاجرت و انتقال ایل یا لشگر از جایی به جای دیگر است.
ایل که همواره با کوچ همراه می باشد واژه ای ترکی است به معنی دوست، موافق، یار، همراه، رام، مطیع، طایفه، قبیله، گروه و مخصوصاً به مردم چادر نشین اطلاق می گردد.
در متن های تاریخی واژه ی ایل نخستین بار به هنگام حکومت ایلخانان به کار برده شده است و بر اقوام کوچ نشین و نیمه کوچ نشین شبان دلالت می کنند.
عشایر که مفرد آن عشیره است، واژه ای عربی است به معنی برادران، قبیله، تبار نزدیکان خویشاوندان، دودمان و اهل خانه. در قرآن کریم به مناسباتی چند از عشیره به معنی خویشان ذکر شده است. « قل ان کان آباءکم و اخوانکم و عشیرتکم ...» و یا «انذر عشیرتک الاقربین».
به نظر می رسد افراد یک گروه کوچ گرا عمدتاً باهم دارای نسبت خویشاوندی سببی و نسبی هستند و بطور کلی یک شبکه خویشاوندی را تشکیل می دهند که در مواردی رابطه ی خویشاوندی میان آن ها پنهان است.
تعریف کوچ نشینی
تحت عنوان کوچ نشینی انواع مختلف معیشت مبتنی بر کوچ و جابجایی اقوام انسانی را می توان مطرح کرد. این پدیده تا حد زیادی مربوط به شرایطی ست که طبیعت بر انسان تحمیل می کند. می توان گفت که کوچ نشینی نوعی زندگی و معیشت انسانی است که در آن دامپروری اساس فعالیت های اقتصادی را تشکیل می دهد. ویژگی بارز این نوع زندگیتحرک مکانی و جابه جایی گروه های انسانی است.
به عبارت دیگر کوچ نشینی حرکت متناوب و سالیانه گره های انسانی است که برای تهیه وسیله ارتزاق خود بسته به نوع زندگی و تمدن شان از جایی به جای دیگر کوچ می کنند. این شیوه زندگی به اشکال مختلف از دیرباز در جهان برقرار بوده است ولی مهمترین و رایج ترین آن عبارتست از «نومادیسم شبانی» که نسبت به سایر شیوه ها پیشرفته تر می باشد و مفهوم آن عبارتست از شیوه ای از زندگی متحرک سالیانه و موسمی که گروهی از مردم همراه با چارپایان خود از محل چادر های اردوی زمستانی تا چراگاه های تابستانی انجام می دهند و مجدداً در فصل سرما به اردوگاه زمستانی باز می گردند. می توان گفت که کوچ نشینی گونه ای زندگی متحرک انسانی است که در آن نگهداری و پرورش دام و چارپا و بهره برداری از آن ها اساس فعالیت اقتصادی را تشکیل می دهد و انسان ها بنا به اقتضای معیشت و تحت تأثیر شرایط طبیعی و جغرافیایی برای تأمین غذای حیوان به دنبال منابع آب و چراگاه های طبیعی به طور
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 4
کوچ نشینی
کوچ نشینی تنها یک نوع زندگی و طریقی از زیستن نیست بلکه یک فرهنگ و یک تاریخ کهن با آداب و رسوم و سنن اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است که پشت این زندگی ساده و بی پیرایه نهفته است. پس همانطور که تاکنون از آثار بی جان و بدون تحرک به عنوان ارزش ها و افتخارات ملی و فرهنگی خودمان حفاظت کرده و هزینه های زیادی را نیز در این راه صرف کرده ایم، می بایست با این پدیده زنده و پویا که نه تنها بخشی از تاریخ و فرهنگ ما را بازگو می کند بکله جامعه ای تولیدکننده نیز هست که در عین حال با مشکلات فراوانی روبروست با حساسیت بیشتری برخورد شود.سه رکن اصلی زندگی کوچ نشینی انسان، دام و مرتع است که در حال حاضر مردم کوچ نشین ایران در هر سه رکن با مشکلات اساسی روبرو هستند.عوامل مختلفی همچون شخم های بی رویه مراتع، افزایش تعداد دام ها به ویژه دام روستایی، از بین رفتن مراتع میان بند، از هم پاشیدگی نظام ایلی، کمبود علوفه دامی و گرانی آن، وجود واسطه ها و جاذبه های شهری، نبود امکانات رفاهی در جامعه عشایری، کمبود داروهای دامی، خشکسالی های پیاپی، کمبود نیروی انسانی خبره از جمله چوپان و... موجبات از هم پاشیدگی زندگی عشایری را فراهم نموده است که بدون شک آشنایی عمیق و هماهنگی مدیران ساختار تشکیلاتی دستگاه های اجرایی مربوطه با فرهنگ و بافت جامعه عشایری و برنامه ریزی همه جانبه می تواند کلید حل مشکلات این قشر از جامعه شود. البته برنامه ریزی که مبنی بر اصول و واقعیت های ساختار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی این جامعه است که از جمله آنها می توان به اصلاح قوانین مربوط به مراتع میان بند، مشخص کردن حدود ایل راه های عشایری، بیمه دام ها، تشکیل خانه های بهداشت عشایری، تامین علوفه و جو مورد نیاز دام عشایر، خرید تضمینی دام و... ایجاد مدرسه در مقاطع راهنمایی و دبیرستان یا شبانه روزی، ایجاد شغل های جایگزین و خرید محصولات دامی اشاره کرد.
مزایای زندگی کوچ نشینی حفظ روحیه مقاومت و تحمل مشکلات که به دلیل مبارزه با طبیعت و برخورد با انواع سختی ها و رنج ها به دست آمده از جمله ویژگی های زندگی عشایری است که ساده زیستی، عدم تجمل گرایی، قانع بودن به امکانات کم، حفظ سلامتی و شادابی در زندگی ایلی از جمله مزایای زندگی عشایری است. لذا این طور می توان نتیجه گرفت که این زندگی انباشته از مشکلات و فشار روزمره عشایری و موانعی است که روز به روز آنان را ناتوان و وادار به اسکان بی رویه در حاشیه شهرها می کند.براساس آخرین آمار سرشماری اجتماعی و اقتصادی عشایر کوچنده در سال 1377، استان آذربایجان غربی دارای 14448 خانوار با جمعیتی بالغ بر 114617 نفر است که نسبت جنسی عشایری استان به تعداد 105 نفر مرد در برابر 100 نفر زن است و میانگین اعضای هر خانوار عشایری 7/9 نفر است که در توزیع کلی جمعیت عشایر کشور، استان آذربایجان غربی با 8/6 درصد چهارمین استان عشایری محسوب می شود.
ایلات و طوایف عشایر استان آذربایجان غربی در قالب 12 ایل و 21 طایفه مستقل در حاشیه مرزی با کشورهای نخجوان، ترکیه و عراق زندگی می کنند و بزرگ ترین ایل استان جلالی است که جزو 10 ایل بزرگ کشور محسوب می شود، اسلات جلالی، میلان، شکاک، پناشین، زرزا، ،قره پاپاق، مامش و سادات از جمله ایلات شناخته شده در استان هستند.جمعیت دامی عشایر استان 1809993 واحد دامی در اختیار دارند که عمدتا کوچک بوده و میانگین دام عشایر استان 125 واحد دامی است. به طوری که متوسط دام خانوارهایی با کوچ بلند 138 واحد دامی (بیش از 30 کیلومتر) و متوسط دام خانوارهایی با کوچ متوسط 91 واحد دامی(15 الی 30 کیلومتر) و خانوارهایی با کوچ کوتاه 76 واحد دامی (کمتر از 15 کیلومتر ) است.
تولیدات عشایر استان عشایر استان به طور متوسط سالیانه 11 هزار تن گوشت،20 هزار تن شیر، 1761 تن پشم، 4/44 تن مو و کرک تولید و بیش از 25 درصد از مواد پروتئین استان را تامین می کنند.
وسعت مراتع استان در استان آذربایجان غربی حدود 2/7 میلیون هکتار مرتع وجود دارد که 1614720 هکتار دام مراتع ییلاقی و قشلاقی استان را تشکیل می دهد و در شرایطی فعلی قریب به 2/5 برابر ظرفیت مراتع دام مازاد عشایر در مراتع تعلیف می کنند و عشایر در مدت طولانی اقامت در قشلاق (حدود 9 ماه از سال) دام های خود را تغذیه می کنند که بیشترین هزینه خانوار را تشکیل می دهد و این موضوع به فقر بیشتر خانوارهای عشایری منجر می شود.
وضعیت سواد درصد باسوادان در جامعه عشایری استان آذربایجان غربی بر اساس سرشماری سال 77 کودکان 6 الی 10 سال 59/98 درصد، نوجوانان 11 الی 14 سال 62/44 درصد، جوانان 15 الی 24 ساله 54/35 درصد، میانسالان 25 الی 64 ساله 21/17 درصد و بزرگسالان و بیشتر 3/55 درصد باسواد هستند که از میان 41 درصد باسواد عشایر استان 57/29 درصد مرد و 24/16 درصد زن هستند.ایلات و طوایف عشایری استان در عرصه ای بالغ بر 60 درصد از قلمرو مرتعی کشور که عموما در مناطق دور از دسترس حاشیه مرزها، قرار دارند. شیوه زندگی عشایر مبتنی بر کوچ است و کوچ به عنوان تکنیک بهره برداری از منابع طبیعی، عمدتا با هدف دسترسی به علوفه مرتعی تازه برای تعلیف دام ها انجام می شود و براساس برآورد سازمان ملل در جهان کنونی سازمان ملل در جهان کنونی بیش از 200 میلیون نفر شیوه زندگی عشایری مبتنی بر دامداری توام با کوچ دارند.عشایر حافظان و حاملان ارزش ها و میراث فرهنگی ایران زمین هستند و با توجه به تعداد ایلات و طوایف عشایری و پراکندگی آن در گستره وسیعی از فضای جغرافیایی کشور می توان مجموعه ای از بقایای سنن، عادات، آداب، آئین و مناسک و ارزش های ملی، دینی، اجتماعی و فرهنگی را در مناطق عشایری مشاهده کرد.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 4
کوچ نشینی
کوچ نشینی تنها یک نوع زندگی و طریقی از زیستن نیست بلکه یک فرهنگ و یک تاریخ کهن با آداب و رسوم و سنن اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است که پشت این زندگی ساده و بی پیرایه نهفته است. پس همانطور که تاکنون از آثار بی جان و بدون تحرک به عنوان ارزش ها و افتخارات ملی و فرهنگی خودمان حفاظت کرده و هزینه های زیادی را نیز در این راه صرف کرده ایم، می بایست با این پدیده زنده و پویا که نه تنها بخشی از تاریخ و فرهنگ ما را بازگو می کند بکله جامعه ای تولیدکننده نیز هست که در عین حال با مشکلات فراوانی روبروست با حساسیت بیشتری برخورد شود.سه رکن اصلی زندگی کوچ نشینی انسان، دام و مرتع است که در حال حاضر مردم کوچ نشین ایران در هر سه رکن با مشکلات اساسی روبرو هستند.عوامل مختلفی همچون شخم های بی رویه مراتع، افزایش تعداد دام ها به ویژه دام روستایی، از بین رفتن مراتع میان بند، از هم پاشیدگی نظام ایلی، کمبود علوفه دامی و گرانی آن، وجود واسطه ها و جاذبه های شهری، نبود امکانات رفاهی در جامعه عشایری، کمبود داروهای دامی، خشکسالی های پیاپی، کمبود نیروی انسانی خبره از جمله چوپان و... موجبات از هم پاشیدگی زندگی عشایری را فراهم نموده است که بدون شک آشنایی عمیق و هماهنگی مدیران ساختار تشکیلاتی دستگاه های اجرایی مربوطه با فرهنگ و بافت جامعه عشایری و برنامه ریزی همه جانبه می تواند کلید حل مشکلات این قشر از جامعه شود. البته برنامه ریزی که مبنی بر اصول و واقعیت های ساختار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی این جامعه است که از جمله آنها می توان به اصلاح قوانین مربوط به مراتع میان بند، مشخص کردن حدود ایل راه های عشایری، بیمه دام ها، تشکیل خانه های بهداشت عشایری، تامین علوفه و جو مورد نیاز دام عشایر، خرید تضمینی دام و... ایجاد مدرسه در مقاطع راهنمایی و دبیرستان یا شبانه روزی، ایجاد شغل های جایگزین و خرید محصولات دامی اشاره کرد.
مزایای زندگی کوچ نشینی حفظ روحیه مقاومت و تحمل مشکلات که به دلیل مبارزه با طبیعت و برخورد با انواع سختی ها و رنج ها به دست آمده از جمله ویژگی های زندگی عشایری است که ساده زیستی، عدم تجمل گرایی، قانع بودن به امکانات کم، حفظ سلامتی و شادابی در زندگی ایلی از جمله مزایای زندگی عشایری است. لذا این طور می توان نتیجه گرفت که این زندگی انباشته از مشکلات و فشار روزمره عشایری و موانعی است که روز به روز آنان را ناتوان و وادار به اسکان بی رویه در حاشیه شهرها می کند.براساس آخرین آمار سرشماری اجتماعی و اقتصادی عشایر کوچنده در سال 1377، استان آذربایجان غربی دارای 14448 خانوار با جمعیتی بالغ بر 114617 نفر است که نسبت جنسی عشایری استان به تعداد 105 نفر مرد در برابر 100 نفر زن است و میانگین اعضای هر خانوار عشایری 7/9 نفر است که در توزیع کلی جمعیت عشایر کشور، استان آذربایجان غربی با 8/6 درصد چهارمین استان عشایری محسوب می شود.
ایلات و طوایف عشایر استان آذربایجان غربی در قالب 12 ایل و 21 طایفه مستقل در حاشیه مرزی با کشورهای نخجوان، ترکیه و عراق زندگی می کنند و بزرگ ترین ایل استان جلالی است که جزو 10 ایل بزرگ کشور محسوب می شود، اسلات جلالی، میلان، شکاک، پناشین، زرزا، ،قره پاپاق، مامش و سادات از جمله ایلات شناخته شده در استان هستند.جمعیت دامی عشایر استان 1809993 واحد دامی در اختیار دارند که عمدتا کوچک بوده و میانگین دام عشایر استان 125 واحد دامی است. به طوری که متوسط دام خانوارهایی با کوچ بلند 138 واحد دامی (بیش از 30 کیلومتر) و متوسط دام خانوارهایی با کوچ متوسط 91 واحد دامی(15 الی 30 کیلومتر) و خانوارهایی با کوچ کوتاه 76 واحد دامی (کمتر از 15 کیلومتر ) است.
تولیدات عشایر استان عشایر استان به طور متوسط سالیانه 11 هزار تن گوشت،20 هزار تن شیر، 1761 تن پشم، 4/44 تن مو و کرک تولید و بیش از 25 درصد از مواد پروتئین استان را تامین می کنند.
وسعت مراتع استان در استان آذربایجان غربی حدود 2/7 میلیون هکتار مرتع وجود دارد که 1614720 هکتار دام مراتع ییلاقی و قشلاقی استان را تشکیل می دهد و در شرایطی فعلی قریب به 2/5 برابر ظرفیت مراتع دام مازاد عشایر در مراتع تعلیف می کنند و عشایر در مدت طولانی اقامت در قشلاق (حدود 9 ماه از سال) دام های خود را تغذیه می کنند که بیشترین هزینه خانوار را تشکیل می دهد و این موضوع به فقر بیشتر خانوارهای عشایری منجر می شود.
وضعیت سواد درصد باسوادان در جامعه عشایری استان آذربایجان غربی بر اساس سرشماری سال 77 کودکان 6 الی 10 سال 59/98 درصد، نوجوانان 11 الی 14 سال 62/44 درصد، جوانان 15 الی 24 ساله 54/35 درصد، میانسالان 25 الی 64 ساله 21/17 درصد و بزرگسالان و بیشتر 3/55 درصد باسواد هستند که از میان 41 درصد باسواد عشایر استان 57/29 درصد مرد و 24/16 درصد زن هستند.ایلات و طوایف عشایری استان در عرصه ای بالغ بر 60 درصد از قلمرو مرتعی کشور که عموما در مناطق دور از دسترس حاشیه مرزها، قرار دارند. شیوه زندگی عشایر مبتنی بر کوچ است و کوچ به عنوان تکنیک بهره برداری از منابع طبیعی، عمدتا با هدف دسترسی به علوفه مرتعی تازه برای تعلیف دام ها انجام می شود و براساس برآورد سازمان ملل در جهان کنونی سازمان ملل در جهان کنونی بیش از 200 میلیون نفر شیوه زندگی عشایری مبتنی بر دامداری توام با کوچ دارند.عشایر حافظان و حاملان ارزش ها و میراث فرهنگی ایران زمین هستند و با توجه به تعداد ایلات و طوایف عشایری و پراکندگی آن در گستره وسیعی از فضای جغرافیایی کشور می توان مجموعه ای از بقایای سنن، عادات، آداب، آئین و مناسک و ارزش های ملی، دینی، اجتماعی و فرهنگی را در مناطق عشایری مشاهده کرد.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 18
مقدمه
از دیرباز زندگی بشری، شیوه ها و روش های مختلفی داشته است. از دوره ی غار نشینی تا نظام یکجانشینی و به تعقیب آن زندگی روستایی و شهری بشر به دنبال ایجاد سبک های مختلف زندگی جهت بهتر زیستن بوده است. البته تفسیر بهتر زیستن و زندگی شاد از دیدگاه افراد مختلف متفاوت خواهد بود. بدین سبب واقعاً شاید در دنیای پیچیده و شنیده ی امروز نتوانیم پاسخ درستی به این سوال دهیم. در هر صورت تفاوت در نوع زندگی افراد (که خود علل و عوامل گوناگونی داشته است) سبب شکل گیری چند سبک عمده از زندگی می گردد: شهر نشینی، روستانشینی و کوچ نشینی.
کوچ نشینی کهن ترین شیوه ی زیست بشر است که پا بر جا ماندنش تا عهد حاضر از بزرگترین جاذبه های این شیوه ی فرهنگی معیشت است. آن ها مالک زمین اند اما زمین مالک آن ها نیست و به عوض پناهندگی به دیوارها تیغ تیز و نیزه ی استوار را حصار و حافظ خویش کرده اند. هر که یک قطعه زمین را مال شود چنان است که همه ی زمین از اوست.
به جاهای خوب روند و از لطافت آن بهره برند. غذایشان گوشت و شیر و پنیر و خرماست. اخلاقشان عزت و شرف و فضیلت و مهمان نوازی و دفاع از خانواده و پناه دادن به بی پناه و ادای غرامت نزدیکان .و جانبازی در راه بزرگواری که آن ها اشراف شهر و شیران دره و آبادی دشت و مایه ی انس بیابانند. به قناعت عادت دارند و به انتقام جویی و دوری از ننگ و حمایت خاندان شهره اند.
زندگی کوچ نشینی در ایران
تعریف کوچ- ایل و عشیره
واژه ی کوچ از مصدر کوچیدن به معنی نقل مکان از منزلی به منزل دیر با ایل و اهل و عیال و اسباب خانه یا مهاجرت و انتقال ایل یا لشگر از جایی به جای دیگر است.
ایل که همواره با کوچ همراه می باشد واژه ای ترکی است به معنی دوست، موافق، یار، همراه، رام، مطیع، طایفه، قبیله، گروه و مخصوصاً به مردم چادر نشین اطلاق می گردد.
در متن های تاریخی واژه ی ایل نخستین بار به هنگام حکومت ایلخانان به کار برده شده است و بر اقوام کوچ نشین و نیمه کوچ نشین شبان دلالت می کنند.
عشایر که مفرد آن عشیره است، واژه ای عربی است به معنی برادران، قبیله، تبار نزدیکان خویشاوندان، دودمان و اهل خانه. در قرآن کریم به مناسباتی چند از عشیره به معنی خویشان ذکر شده است. « قل ان کان آباءکم و اخوانکم و عشیرتکم ...» و یا «انذر عشیرتک الاقربین».
به نظر می رسد افراد یک گروه کوچ گرا عمدتاً باهم دارای نسبت خویشاوندی سببی و نسبی هستند و بطور کلی یک شبکه خویشاوندی را تشکیل می دهند که در مواردی رابطه ی خویشاوندی میان آن ها پنهان است.
تعریف کوچ نشینی
تحت عنوان کوچ نشینی انواع مختلف معیشت مبتنی بر کوچ و جابجایی اقوام انسانی را می توان مطرح کرد. این پدیده تا حد زیادی مربوط به شرایطی ست که طبیعت بر انسان تحمیل می کند. می توان گفت که کوچ نشینی نوعی زندگی و معیشت انسانی است که در آن دامپروری اساس فعالیت های اقتصادی را تشکیل می دهد. ویژگی بارز این نوع زندگیتحرک مکانی و جابه جایی گروه های انسانی است.
به عبارت دیگر کوچ نشینی حرکت متناوب و سالیانه گره های انسانی است که برای تهیه وسیله ارتزاق خود بسته به نوع زندگی و تمدن شان از جایی به جای دیگر کوچ می کنند. این شیوه زندگی به اشکال مختلف از دیرباز در جهان برقرار بوده است ولی مهمترین و رایج ترین آن عبارتست از «نومادیسم شبانی» که نسبت به سایر شیوه ها پیشرفته تر می باشد و مفهوم آن عبارتست از شیوه ای از زندگی متحرک سالیانه و موسمی که گروهی از مردم همراه با چارپایان خود از محل چادر های اردوی زمستانی تا چراگاه های تابستانی انجام می دهند و مجدداً در فصل سرما به اردوگاه زمستانی باز می گردند. می توان گفت که کوچ نشینی گونه ای زندگی متحرک انسانی است که در آن نگهداری و پرورش دام و چارپا و بهره برداری از آن ها اساس فعالیت اقتصادی را تشکیل می دهد و انسان ها بنا به اقتضای معیشت و تحت تأثیر شرایط طبیعی و جغرافیایی برای تأمین غذای حیوان به دنبال منابع آب و چراگاه های طبیعی به طور