لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 3
اولین آلایندههای هوا احتمالا دارای منشأ طبیعی بودهاند. دود، بخار بدبو، خاکستر و گازهای متصاعد شده از آتشفشانها و آتش سوزی جنگلها، گرد و غبار ناشی از توفانها در نواحی خشک، در نواحی کم ارتفاع مرطوب و مههای رقیق شامل ذرات حاصل از درختهای کاج و صنوبر در نواحی کوهستانی، پیش از آنکه مشکلات مربوط به سلامت انسانها و مشکلات ناشی از فعالیتهای انسانی محسوس باشند، کلا جزئی از محیط زیست ما به شمار میرفتهاند. به استثنای موارد حاد، نظیر فوران آتشفشان.
آلودگیهای ناشی از منابع طبیعی معمولا ایجاد چنان مشکلات جدی برای حیات جانوران و یا اموال انسانها نمیکنند. این در حالی است که فعالیتهای انسانی ایجاد چنان مشکلاتی از نظر آلودگی مینمایند که بیم آن میرود، بخشهایی از اتمسفر زمین تبدیل به محیطی مضر برای سلامت انسانها گردد.
تاریخچه آلودگی
دود یکی از قدیمیترین آلایندههای هوا است که برای سلامت بشر مضر است. زمانی که دود ناشی از آتش حاصله از سوختن چوب توسط ساکنین اولیه غارها جای خود را به دود ناشی از کورههای زغال سوز در شهرهای پر جمعیت داد، آلودگی هوا، بقدری افزایش یافت که زنگ خظر برای برخی از ساکنان آن شهرها وجود به صدا در آمد. در سال ۶۱ بعد از میلاد سنکا (Seneca) فیلسوف رومی از هوای روم بعنوان هوای سنگین و از دودکشهای هود با عنوان تولید کننده بوی بد نام برد. در سال ۱۲۷۳ میلادی ادوارد اول پادشاه انگلستان میگوید هوای لندن به حدی با دود و مه آلوده و آزار دهنده است که از سوختن زغال سنگ دریایی جلوگیری خواهد کرد.
علیرغم هشدار پادشاه مذکور، نابودی گسترده جنگلها، چوب را تبدیل به یک کالای کمیاب نمود و ساکنان لندن را وادار ساخت تا بجای کم کردن مصرف زغال سنگ به میزان بیشتری از آن استفاده کنند. تا سال ۱۶۶۱ میلادی یعنی بیش از یک قرن بعد، تغییر قابل ملاحظهای در آلودگی هوا بوجود نیامد. چاره جویی و پیشنهادات عبارت بودند از برچیدن تمامی کارخانههای دودزا از شهر لندن و بوجود آمدن کمربند سبز در اطراف شهر و بالاخره این چاره جوییها کارساز شد.
مشکلات آلودگی هوا
شواهدی دال بر علاقمندی جوامع انسانی در غلبه بر مشکل آلودگی هوا وجود دارند که از جمله آنها میتوان از تصویب و اجرای قوانین کنترل دود در شیگاگو سینسنیاتی به سال ۱۸۸۱ نام برد. ولی اجرای این قوانین و قوانی مشابه آنها با دشواریهایی مواجه گردید و برای تمیز نمودن هوا یا جلوگیری از آلودگی بیشتر آن تقریبا کاری انجام نشد. در سال ۱۹۳۰ در دره بسیار صنعتی میوز در کشور بلژیک در اثر پدیده وارونگی مه دود در یک فضای معین محبوس گردید. در نتیجه ۶۳ تن جان خود را از دست داده و چندین هزار تن دیگر بیمار شوند. حدود ۱۸ سال بعد در شرایط مشابهی در ایلات متحده آمریکا یکی از اولین و بزرگترین فاجعههای زائیده آلودگیها رخ داد، یعنی ۱۷ نفر جان خود را باختند و ۴۳ درصد جمعیت نورا، پنسلوانیا بیمار شدند.
درست سه سال بعد از فاجعه مه دود لندن در سال ۱۹۵۲، که نادیده گرفتن عواقب جدی آلودگی هوا غیر ممکن گردید. در روز سه شنبه ۴ دسامبر سال ۱۹۵۲ حجم عظیمی از هوای گرم به طرف قسمت جنوبی انگلستان حرکت کرده با ایجاد یک وارونگی دمایی سبب نشست یک مه سفید در لندن شد و این مه دود به دستگاه تنفسی انسان سخت آسیب رسانده بود و بیشتر مردم بزودی با مشکلاتی از قبیل قرمز شدن چشمها، سوزش گلو و سرفههای زیاد مواجه شدند و پیش از آنکه در ۹ دسامبر از سطح شهر دور شوند ۴۰۰ مورد مرگ مربوط به آلودگی هوا گزارش کردند. این تعداد تلفات برای متوجه ساختن افکار بریتانیاییها جهت تصویب قانون هوای تمیز در سال ۱۹۵۶ کافی بود.
قانون کنترل آلودگی هوا
این قانون در ایالات متحده امریکا قانون کنترل آلودگی هوا (قانون عمومی ۱۵۹_۸۴) به تصویب رسید. اما این مصوبه تنها موجب به تصویب رسیدن یک قانون مؤثرتر گردید. این قانون یکبار در سال ۱۹۶۰ و بار دیگر در سال ۱۹۶۲ بازنگری شد و به قانون هوای تمیز سال ۱۹۶۳ (قانون عمومی ۲۰۶_۸۸) که برنامههای ناحیهای محلی و ایالتی را برای کنترل هوا تشویق میکرد و در عین حال حق مداخله را برای دولت فدرال در صورت به خطر افتادن سلامت و رفاه اهالی ایالت در اثر آلودگی ناشی از ایالات دیگر محفوظ نگه میداشت، الحاق گردید. این قانون معیارهایی برای کیفیت هوا وضع کرد که بر اساس آنها استانداردهای کیفیت هوا و گازهای متصاعد شده در دهه ۱۹۶۰ میلادی پی ریزی شد.
اجرای قانون هوای تمیز
اجرای قانون هوای تمیز در سال ۱۹۷۰ به آژانس نو بنیاد حفاظت محیط زیست (EPA) محول گریدید. قانون به وضع استانداردهای درجه اول و دوم کیفیت هوای محیط زیست پرداخت. استانداردهای اولیه متکی بر معیارهای کیفیت هوا، برای حفظ سلامت عموم مردم، دامنه وسیعی از ایمنی را در نظر میگیرد. در حالی که استانداردهای ثانوی که آنها نیز متکی بر معیارهای کیفیت هوا باشند برای حفظ رفاه عموم انسانها، به علاوه گیاهان، جانوران، اموال و دارائی هستند.
اصطلاحات قانون هوای تمیز به سال ۱۹۷۷ به تقویت باز هم بیشتر قوانین موجود پرداخته است و ملتها را به تمیز نگهداشتن مورد ارزیابی و اصلاح دوباره قرار گرفتند. اگر چه این امکان وجود دارد که تغییرات بیشتری نیز انجام شود، کاملا متحمل است که کنترل آلودگی هوا برای ایجاد شرایطی که تحت آن هوا برای نسلهای آینده تمیزتر و سالمتر نگاهداشته شود، از حمایت بیشتر عامه مردم برخوردار شود.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 3
اولین آلایندههای هوا احتمالا دارای منشأ طبیعی بودهاند. دود، بخار بدبو، خاکستر و گازهای متصاعد شده از آتشفشانها و آتش سوزی جنگلها، گرد و غبار ناشی از توفانها در نواحی خشک، در نواحی کم ارتفاع مرطوب و مههای رقیق شامل ذرات حاصل از درختهای کاج و صنوبر در نواحی کوهستانی، پیش از آنکه مشکلات مربوط به سلامت انسانها و مشکلات ناشی از فعالیتهای انسانی محسوس باشند، کلا جزئی از محیط زیست ما به شمار میرفتهاند. به استثنای موارد حاد، نظیر فوران آتشفشان.
آلودگیهای ناشی از منابع طبیعی معمولا ایجاد چنان مشکلات جدی برای حیات جانوران و یا اموال انسانها نمیکنند. این در حالی است که فعالیتهای انسانی ایجاد چنان مشکلاتی از نظر آلودگی مینمایند که بیم آن میرود، بخشهایی از اتمسفر زمین تبدیل به محیطی مضر برای سلامت انسانها گردد.
تاریخچه آلودگی
دود یکی از قدیمیترین آلایندههای هوا است که برای سلامت بشر مضر است. زمانی که دود ناشی از آتش حاصله از سوختن چوب توسط ساکنین اولیه غارها جای خود را به دود ناشی از کورههای زغال سوز در شهرهای پر جمعیت داد، آلودگی هوا، بقدری افزایش یافت که زنگ خظر برای برخی از ساکنان آن شهرها وجود به صدا در آمد. در سال ۶۱ بعد از میلاد سنکا (Seneca) فیلسوف رومی از هوای روم بعنوان هوای سنگین و از دودکشهای هود با عنوان تولید کننده بوی بد نام برد. در سال ۱۲۷۳ میلادی ادوارد اول پادشاه انگلستان میگوید هوای لندن به حدی با دود و مه آلوده و آزار دهنده است که از سوختن زغال سنگ دریایی جلوگیری خواهد کرد.
علیرغم هشدار پادشاه مذکور، نابودی گسترده جنگلها، چوب را تبدیل به یک کالای کمیاب نمود و ساکنان لندن را وادار ساخت تا بجای کم کردن مصرف زغال سنگ به میزان بیشتری از آن استفاده کنند. تا سال ۱۶۶۱ میلادی یعنی بیش از یک قرن بعد، تغییر قابل ملاحظهای در آلودگی هوا بوجود نیامد. چاره جویی و پیشنهادات عبارت بودند از برچیدن تمامی کارخانههای دودزا از شهر لندن و بوجود آمدن کمربند سبز در اطراف شهر و بالاخره این چاره جوییها کارساز شد.
مشکلات آلودگی هوا
شواهدی دال بر علاقمندی جوامع انسانی در غلبه بر مشکل آلودگی هوا وجود دارند که از جمله آنها میتوان از تصویب و اجرای قوانین کنترل دود در شیگاگو سینسنیاتی به سال ۱۸۸۱ نام برد. ولی اجرای این قوانین و قوانی مشابه آنها با دشواریهایی مواجه گردید و برای تمیز نمودن هوا یا جلوگیری از آلودگی بیشتر آن تقریبا کاری انجام نشد. در سال ۱۹۳۰ در دره بسیار صنعتی میوز در کشور بلژیک در اثر پدیده وارونگی مه دود در یک فضای معین محبوس گردید. در نتیجه ۶۳ تن جان خود را از دست داده و چندین هزار تن دیگر بیمار شوند. حدود ۱۸ سال بعد در شرایط مشابهی در ایلات متحده آمریکا یکی از اولین و بزرگترین فاجعههای زائیده آلودگیها رخ داد، یعنی ۱۷ نفر جان خود را باختند و ۴۳ درصد جمعیت نورا، پنسلوانیا بیمار شدند.
درست سه سال بعد از فاجعه مه دود لندن در سال ۱۹۵۲، که نادیده گرفتن عواقب جدی آلودگی هوا غیر ممکن گردید. در روز سه شنبه ۴ دسامبر سال ۱۹۵۲ حجم عظیمی از هوای گرم به طرف قسمت جنوبی انگلستان حرکت کرده با ایجاد یک وارونگی دمایی سبب نشست یک مه سفید در لندن شد و این مه دود به دستگاه تنفسی انسان سخت آسیب رسانده بود و بیشتر مردم بزودی با مشکلاتی از قبیل قرمز شدن چشمها، سوزش گلو و سرفههای زیاد مواجه شدند و پیش از آنکه در ۹ دسامبر از سطح شهر دور شوند ۴۰۰ مورد مرگ مربوط به آلودگی هوا گزارش کردند. این تعداد تلفات برای متوجه ساختن افکار بریتانیاییها جهت تصویب قانون هوای تمیز در سال ۱۹۵۶ کافی بود.
قانون کنترل آلودگی هوا
این قانون در ایالات متحده امریکا قانون کنترل آلودگی هوا (قانون عمومی ۱۵۹_۸۴) به تصویب رسید. اما این مصوبه تنها موجب به تصویب رسیدن یک قانون مؤثرتر گردید. این قانون یکبار در سال ۱۹۶۰ و بار دیگر در سال ۱۹۶۲ بازنگری شد و به قانون هوای تمیز سال ۱۹۶۳ (قانون عمومی ۲۰۶_۸۸) که برنامههای ناحیهای محلی و ایالتی را برای کنترل هوا تشویق میکرد و در عین حال حق مداخله را برای دولت فدرال در صورت به خطر افتادن سلامت و رفاه اهالی ایالت در اثر آلودگی ناشی از ایالات دیگر محفوظ نگه میداشت، الحاق گردید. این قانون معیارهایی برای کیفیت هوا وضع کرد که بر اساس آنها استانداردهای کیفیت هوا و گازهای متصاعد شده در دهه ۱۹۶۰ میلادی پی ریزی شد.
اجرای قانون هوای تمیز
اجرای قانون هوای تمیز در سال ۱۹۷۰ به آژانس نو بنیاد حفاظت محیط زیست (EPA) محول گریدید. قانون به وضع استانداردهای درجه اول و دوم کیفیت هوای محیط زیست پرداخت. استانداردهای اولیه متکی بر معیارهای کیفیت هوا، برای حفظ سلامت عموم مردم، دامنه وسیعی از ایمنی را در نظر میگیرد. در حالی که استانداردهای ثانوی که آنها نیز متکی بر معیارهای کیفیت هوا باشند برای حفظ رفاه عموم انسانها، به علاوه گیاهان، جانوران، اموال و دارائی هستند.
اصطلاحات قانون هوای تمیز به سال ۱۹۷۷ به تقویت باز هم بیشتر قوانین موجود پرداخته است و ملتها را به تمیز نگهداشتن مورد ارزیابی و اصلاح دوباره قرار گرفتند. اگر چه این امکان وجود دارد که تغییرات بیشتری نیز انجام شود، کاملا متحمل است که کنترل آلودگی هوا برای ایجاد شرایطی که تحت آن هوا برای نسلهای آینده تمیزتر و سالمتر نگاهداشته شود، از حمایت بیشتر عامه مردم برخوردار شود.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 6
اسرار علمی قرآن در مورد منشأ آبهای زیرزمینی
نخستین فرضیههای مربوط به منشأ و جریان آبهای زیرزمینی را به رومیان و یونانیان نسبت میدهند که طی قرنها توسعه یافتهاند. 3 نوع طرز تفکر کلی از این نظریهها میتوان استخراج کرد:
الف- منشأ اقیانوسی آبهای زیرزمینی
مثلاً تالس ملطی (650 سال قبل از میلاد مسیح) تصور میکرد که آب دریا به وسیله باد به حرکت درمیآید و در زیر زمین خشکیها نفوذ کرده و فشار صخرهها موجب بالا آمدن آب زیرزمینی و پیدایش چشمهها میشود. این نظریه حتی در سال 1665 میلادی توسط کیشر هلندی تایید شده است.
ب- ظهور آبهای زیرزمینی به وسیله تراکم بخار آب در زیر زمین
مثلاً ارسطو (284-322 قبل از میلاد مسیح) تصور میکرد که بخار آب زمین در حفرههای سرد شده کوهها متراکم و به آب تبدیل شده و دریاچههای زیرزمینی را تشکیل میدهند که چشمهها را تغذیه میکنند. عقیده وی نیز تا سال 1877 همراه با ولژه دنبال شده است.
ج- منشأ جوی آبهای زیرزمینی به وسیله نفوذ آب باران
این تئوری واقعبینانهتر، تا حدودی در کارهای زئوفراستوس، که با ارسطو همزمان بود، نمایان است. همچنین از نظر ویترو (یک قرن قبل از میلاد) که معمار بود تشکیل چشمهها به وسیله نفوذ آب باران و ذوب برفها به داخل زمین تا رسیدن به یک لایه سنگی و یا رسی انجام میشود. این تئوری توسط لئوناردو داوینچی (1519-1452 میلادی) کاملاً تصریح شده است. اولین درک روشن از موضوع آب و آّبشناسی در سال 1570 میلادی به برنارد پالیسی باز میگردد که تصدیق میکند آبهای زیرزمینی فقط از نفوذ آبهای باران در خاک و توقف آنها در اعماق به وسیله لایههای رسی حاصل میشوند. وی در رساله ستایش آمیزش از نوع آبها و چشمهها خواه طبیعی، خواه مصنوعی (چاپ پاریس در 1570) تعبیر صحیحی از چرخه آب و به ویژه از تغذیه چشمهها از بارانها میدهد. پرو و ماریوت (قرن 17 میلادی) تعادل بین بارشهای جوی و جریانات را به اثبات رساندند. این امر، پایه و اساس استقرار اولین بیلان آب و نقش نفوذ آب در زمین به شمار میرود. پرو (1674) در رساله خود تحت عنوان ?منشأ چشمهها? با اندازهگیری دقیق در حوضه بالایی رودخانه سن نشان میدهد که بارشهای جوی به تنهایی برای تأمین دبی رودخانهها و چشمهها کافی میباشد.
قرآن در آیه 21 سوره زمر و آیه 18 سوره مؤمنون به آبهای زیرزمینی و ذخیره آب باران در زمین اشاره نموده است:
أَلَمْ تـَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْـزَلَ مِـنَ السَّـمـاءِ مـاءً فـَسـَـلَـکـَهُ یَـنابـِیـعَ فِی الاَرْضِ ثُمَّ یُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا مُّخْتَلِفًا ...[1]
?آیا نمیبینی کـه خـدا از آسمان آبی نـازل گردانید و آن را به شکل چشمههایی وارد زمین ساخت و آنگاه انواع نباتات بدان برویاند ...?
وَأَنْـزَلْـنَـا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بـِقَـدَرٍ فَأَسْـکَـنَّاهُ فِی الْأَرْضِ وَإِنَّا عَلَی ذَهَابٍ بِهِ لَقَادِرُونَ[2]
?و از آسمان، آبی به اندازه فرو فرستادیم، پس آن را در زمـیـن جـای دادیم و همانا در برگرداندن آن قـادریـم?
از آیات فوق نکتههای زیر در مورد ذخیره آب در زیر زمین استفاده میشود:
1- خداوند پوسته رویی زمین را به گونهای آفرید که چون باران فرود آید، آب در آن نفوذ میکند و در زیر زمین انباشته میگردد و به سفرههای بزرگی از آب تبدیل میشود. امام باقر (ع) نیز فرمودهاند: ?آبی در زمین وجود ندارد مگر اینکه آب آسمان با او ترکیب یافته است?[3].
2- آب باران به صورت آرام آرام به درون زمین راه مییابد و به مخزنهای بزرگ ذخیره میپیوندد. کلمه ?سلوک? که در آیه اول استفاده شده به معنای پیمودن و رفتن تدریجی و کمکم و در این آیه به معنای دخول و نفوذ تدریجی آب در داخل زمین است که از ویژگیهای سطح زمین و باران نشأت میگیرد. امام صادق (ع) در این باره میفرمایند:
?چون خداوند مقرر فرمود که باران از بالا فرو بارد، مقدر ساخت که قطرهقطره بریزد تا به درون زمین راه یابد و در آن فرو رود تا زمین را سیراب گرداند. اگر به یک دفعه میریخت به داخل زمین نفوذ نمیکرد و گیاهان و درختان را میشکست?[4]
3- همین آبهای ذخیره شده در زمین است که به قناتها، چشمهها وچاههای آب تبدیل میشود. به عبارت دیگر همین آبهای برف و باران است که قناتها، چشمهها، نهرها و چاههای آب را به وجود میآورد. در برخی روایات، این مطلب به طور بسیار روشنی بیان شده است. علامه مجلسی پس از نقل روایات متعدد درباره آب و پس از بیان نظریات غلط فیلسوفان و حکیمان درباره علت جوشیدن و جریان یافتن قناتها و چشمهها چنین مینویسد:
?... حکیم بزرگ اسلام جناب ابوالبرکات بغدادی نظر دیگری در این مساله داشت. وی بر این باور بود که آبهای برف و باران به زمین نفوذ میکند و در پرتو نفوذ آنها در زمین، انبارش آبها در منابع طبیعی زیرزمینی فزایندهتر و سفرههای آبی غنیتر میشود و در نتیجه چشمهها، قناتها و چاههای آب به وجود میآید. گو اینکه ابوالبرکات این مطلب را از ابن سینا در کتاب نجات گرفته است?[5]
به نظر میرسد ابن سینا نیز این موضوع را از قرآن و روایات فهمیده باشد به ویژه از سخنانی که از امام صادق (ع) در این باره نقل کردهاند؛ مفضل از عالمان برجسته قرن دوم هجری و از شاگردان امام صادق (ع) از آن حضرت چنین حکایت میکند:
?ای مفضل! کوهها برای آدمیان منافع فراوانی دارد یکی از سودمندیهای کوهها آن است که برفها بر آنها قرار میگیرند و در قلههای آنها باقی میمانند و به تدریج در زمین نفوذ کرده و چشمههای پرآبی را پدید میآورند و در پرتو به هم پیوستن همین قناتها و چشمههاست که رودخانههای بزرگ و کوچک به وجود میآید و به همین دلیل است که دامنه کوهها معمولاً سرسبز و خرم است.?[6]
علی بن ابراهیم در تفسیر آیه 18 سوره مؤمنون از امام صادق (ع) اینگونه روایت میکند:
?آب باران در زمین نفوذ کرده و در آن ذخیره میشود و آن گاه به صورت نهرها، چشمهها و چاهها در میآید و از آن بهرهبرداری میشود?
حضرت علی (ع) نیز سخنی بدین مضمون دارد:
?خداوند متعال چشمهسارها را از زمینهای بلند برآورد و آنها را در دشتها و پهنه بیابانها به جریان انداخت...?
در بخشی از دعای باران امام سجاد (ع) نیز به پر شدن چاهها (منابع آب درون زمین) از آب باران اشاره شده است:
?... خدایا! (سرزمین) ما را از بارانی سیراب کن که از تپهها و بلندیها(ی آن) سرازیر گردد و از آن، چاهها را سرشار و لبریز سازی و جویها را روان کنی...?[7]
4- میان ذخیرهسازی آب در منابع طبیعی زیرزمینی و روییدن گیاهان و سبزی و خرمی زمین رابطهای وجود دارد.
بدین ترتیب، به غیر از ویترو، که از ابتکار فکری وی به عنوان استثنایی در ازمنه قدیم نقل میکنند، در طول قرون متمادی که وحی قرآن را نیز شامل میشود انسانها درباره نظام آبها ایدههای غلطی داشتند. اولین تئوری صحیح در این رابطه، که میگوید آب منابع زمین همان آب باران است که درون زمین نفوذ میکند، مربوط به قرن هفدهم (یعنی بیش از هزار سال پس از گفته قرآن) میباشد.
-----------------------------------------------------------------
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 6
اسرار علمی قرآن در مورد منشأ آبهای زیرزمینی
نخستین فرضیههای مربوط به منشأ و جریان آبهای زیرزمینی را به رومیان و یونانیان نسبت میدهند که طی قرنها توسعه یافتهاند. 3 نوع طرز تفکر کلی از این نظریهها میتوان استخراج کرد:
الف- منشأ اقیانوسی آبهای زیرزمینی
مثلاً تالس ملطی (650 سال قبل از میلاد مسیح) تصور میکرد که آب دریا به وسیله باد به حرکت درمیآید و در زیر زمین خشکیها نفوذ کرده و فشار صخرهها موجب بالا آمدن آب زیرزمینی و پیدایش چشمهها میشود. این نظریه حتی در سال 1665 میلادی توسط کیشر هلندی تایید شده است.
ب- ظهور آبهای زیرزمینی به وسیله تراکم بخار آب در زیر زمین
مثلاً ارسطو (284-322 قبل از میلاد مسیح) تصور میکرد که بخار آب زمین در حفرههای سرد شده کوهها متراکم و به آب تبدیل شده و دریاچههای زیرزمینی را تشکیل میدهند که چشمهها را تغذیه میکنند. عقیده وی نیز تا سال 1877 همراه با ولژه دنبال شده است.
ج- منشأ جوی آبهای زیرزمینی به وسیله نفوذ آب باران
این تئوری واقعبینانهتر، تا حدودی در کارهای زئوفراستوس، که با ارسطو همزمان بود، نمایان است. همچنین از نظر ویترو (یک قرن قبل از میلاد) که معمار بود تشکیل چشمهها به وسیله نفوذ آب باران و ذوب برفها به داخل زمین تا رسیدن به یک لایه سنگی و یا رسی انجام میشود. این تئوری توسط لئوناردو داوینچی (1519-1452 میلادی) کاملاً تصریح شده است. اولین درک روشن از موضوع آب و آّبشناسی در سال 1570 میلادی به برنارد پالیسی باز میگردد که تصدیق میکند آبهای زیرزمینی فقط از نفوذ آبهای باران در خاک و توقف آنها در اعماق به وسیله لایههای رسی حاصل میشوند. وی در رساله ستایش آمیزش از نوع آبها و چشمهها خواه طبیعی، خواه مصنوعی (چاپ پاریس در 1570) تعبیر صحیحی از چرخه آب و به ویژه از تغذیه چشمهها از بارانها میدهد. پرو و ماریوت (قرن 17 میلادی) تعادل بین بارشهای جوی و جریانات را به اثبات رساندند. این امر، پایه و اساس استقرار اولین بیلان آب و نقش نفوذ آب در زمین به شمار میرود. پرو (1674) در رساله خود تحت عنوان ?منشأ چشمهها? با اندازهگیری دقیق در حوضه بالایی رودخانه سن نشان میدهد که بارشهای جوی به تنهایی برای تأمین دبی رودخانهها و چشمهها کافی میباشد.
قرآن در آیه 21 سوره زمر و آیه 18 سوره مؤمنون به آبهای زیرزمینی و ذخیره آب باران در زمین اشاره نموده است:
أَلَمْ تـَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْـزَلَ مِـنَ السَّـمـاءِ مـاءً فـَسـَـلَـکـَهُ یَـنابـِیـعَ فِی الاَرْضِ ثُمَّ یُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا مُّخْتَلِفًا ...[1]
?آیا نمیبینی کـه خـدا از آسمان آبی نـازل گردانید و آن را به شکل چشمههایی وارد زمین ساخت و آنگاه انواع نباتات بدان برویاند ...?
وَأَنْـزَلْـنَـا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بـِقَـدَرٍ فَأَسْـکَـنَّاهُ فِی الْأَرْضِ وَإِنَّا عَلَی ذَهَابٍ بِهِ لَقَادِرُونَ[2]
?و از آسمان، آبی به اندازه فرو فرستادیم، پس آن را در زمـیـن جـای دادیم و همانا در برگرداندن آن قـادریـم?
از آیات فوق نکتههای زیر در مورد ذخیره آب در زیر زمین استفاده میشود:
1- خداوند پوسته رویی زمین را به گونهای آفرید که چون باران فرود آید، آب در آن نفوذ میکند و در زیر زمین انباشته میگردد و به سفرههای بزرگی از آب تبدیل میشود. امام باقر (ع) نیز فرمودهاند: ?آبی در زمین وجود ندارد مگر اینکه آب آسمان با او ترکیب یافته است?[3].
2- آب باران به صورت آرام آرام به درون زمین راه مییابد و به مخزنهای بزرگ ذخیره میپیوندد. کلمه ?سلوک? که در آیه اول استفاده شده به معنای پیمودن و رفتن تدریجی و کمکم و در این آیه به معنای دخول و نفوذ تدریجی آب در داخل زمین است که از ویژگیهای سطح زمین و باران نشأت میگیرد. امام صادق (ع) در این باره میفرمایند:
?چون خداوند مقرر فرمود که باران از بالا فرو بارد، مقدر ساخت که قطرهقطره بریزد تا به درون زمین راه یابد و در آن فرو رود تا زمین را سیراب گرداند. اگر به یک دفعه میریخت به داخل زمین نفوذ نمیکرد و گیاهان و درختان را میشکست?[4]
3- همین آبهای ذخیره شده در زمین است که به قناتها، چشمهها وچاههای آب تبدیل میشود. به عبارت دیگر همین آبهای برف و باران است که قناتها، چشمهها، نهرها و چاههای آب را به وجود میآورد. در برخی روایات، این مطلب به طور بسیار روشنی بیان شده است. علامه مجلسی پس از نقل روایات متعدد درباره آب و پس از بیان نظریات غلط فیلسوفان و حکیمان درباره علت جوشیدن و جریان یافتن قناتها و چشمهها چنین مینویسد:
?... حکیم بزرگ اسلام جناب ابوالبرکات بغدادی نظر دیگری در این مساله داشت. وی بر این باور بود که آبهای برف و باران به زمین نفوذ میکند و در پرتو نفوذ آنها در زمین، انبارش آبها در منابع طبیعی زیرزمینی فزایندهتر و سفرههای آبی غنیتر میشود و در نتیجه چشمهها، قناتها و چاههای آب به وجود میآید. گو اینکه ابوالبرکات این مطلب را از ابن سینا در کتاب نجات گرفته است?[5]
به نظر میرسد ابن سینا نیز این موضوع را از قرآن و روایات فهمیده باشد به ویژه از سخنانی که از امام صادق (ع) در این باره نقل کردهاند؛ مفضل از عالمان برجسته قرن دوم هجری و از شاگردان امام صادق (ع) از آن حضرت چنین حکایت میکند:
?ای مفضل! کوهها برای آدمیان منافع فراوانی دارد یکی از سودمندیهای کوهها آن است که برفها بر آنها قرار میگیرند و در قلههای آنها باقی میمانند و به تدریج در زمین نفوذ کرده و چشمههای پرآبی را پدید میآورند و در پرتو به هم پیوستن همین قناتها و چشمههاست که رودخانههای بزرگ و کوچک به وجود میآید و به همین دلیل است که دامنه کوهها معمولاً سرسبز و خرم است.?[6]
علی بن ابراهیم در تفسیر آیه 18 سوره مؤمنون از امام صادق (ع) اینگونه روایت میکند:
?آب باران در زمین نفوذ کرده و در آن ذخیره میشود و آن گاه به صورت نهرها، چشمهها و چاهها در میآید و از آن بهرهبرداری میشود?
حضرت علی (ع) نیز سخنی بدین مضمون دارد:
?خداوند متعال چشمهسارها را از زمینهای بلند برآورد و آنها را در دشتها و پهنه بیابانها به جریان انداخت...?
در بخشی از دعای باران امام سجاد (ع) نیز به پر شدن چاهها (منابع آب درون زمین) از آب باران اشاره شده است:
?... خدایا! (سرزمین) ما را از بارانی سیراب کن که از تپهها و بلندیها(ی آن) سرازیر گردد و از آن، چاهها را سرشار و لبریز سازی و جویها را روان کنی...?[7]
4- میان ذخیرهسازی آب در منابع طبیعی زیرزمینی و روییدن گیاهان و سبزی و خرمی زمین رابطهای وجود دارد.
بدین ترتیب، به غیر از ویترو، که از ابتکار فکری وی به عنوان استثنایی در ازمنه قدیم نقل میکنند، در طول قرون متمادی که وحی قرآن را نیز شامل میشود انسانها درباره نظام آبها ایدههای غلطی داشتند. اولین تئوری صحیح در این رابطه، که میگوید آب منابع زمین همان آب باران است که درون زمین نفوذ میکند، مربوط به قرن هفدهم (یعنی بیش از هزار سال پس از گفته قرآن) میباشد.
-----------------------------------------------------------------
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 6
اسرار علمی قرآن در مورد منشأ آبهای زیرزمینی
نخستین فرضیههای مربوط به منشأ و جریان آبهای زیرزمینی را به رومیان و یونانیان نسبت میدهند که طی قرنها توسعه یافتهاند. 3 نوع طرز تفکر کلی از این نظریهها میتوان استخراج کرد:
الف- منشأ اقیانوسی آبهای زیرزمینی
مثلاً تالس ملطی (650 سال قبل از میلاد مسیح) تصور میکرد که آب دریا به وسیله باد به حرکت درمیآید و در زیر زمین خشکیها نفوذ کرده و فشار صخرهها موجب بالا آمدن آب زیرزمینی و پیدایش چشمهها میشود. این نظریه حتی در سال 1665 میلادی توسط کیشر هلندی تایید شده است.
ب- ظهور آبهای زیرزمینی به وسیله تراکم بخار آب در زیر زمین
مثلاً ارسطو (284-322 قبل از میلاد مسیح) تصور میکرد که بخار آب زمین در حفرههای سرد شده کوهها متراکم و به آب تبدیل شده و دریاچههای زیرزمینی را تشکیل میدهند که چشمهها را تغذیه میکنند. عقیده وی نیز تا سال 1877 همراه با ولژه دنبال شده است.
ج- منشأ جوی آبهای زیرزمینی به وسیله نفوذ آب باران
این تئوری واقعبینانهتر، تا حدودی در کارهای زئوفراستوس، که با ارسطو همزمان بود، نمایان است. همچنین از نظر ویترو (یک قرن قبل از میلاد) که معمار بود تشکیل چشمهها به وسیله نفوذ آب باران و ذوب برفها به داخل زمین تا رسیدن به یک لایه سنگی و یا رسی انجام میشود. این تئوری توسط لئوناردو داوینچی (1519-1452 میلادی) کاملاً تصریح شده است. اولین درک روشن از موضوع آب و آّبشناسی در سال 1570 میلادی به برنارد پالیسی باز میگردد که تصدیق میکند آبهای زیرزمینی فقط از نفوذ آبهای باران در خاک و توقف آنها در اعماق به وسیله لایههای رسی حاصل میشوند. وی در رساله ستایش آمیزش از نوع آبها و چشمهها خواه طبیعی، خواه مصنوعی (چاپ پاریس در 1570) تعبیر صحیحی از چرخه آب و به ویژه از تغذیه چشمهها از بارانها میدهد. پرو و ماریوت (قرن 17 میلادی) تعادل بین بارشهای جوی و جریانات را به اثبات رساندند. این امر، پایه و اساس استقرار اولین بیلان آب و نقش نفوذ آب در زمین به شمار میرود. پرو (1674) در رساله خود تحت عنوان ?منشأ چشمهها? با اندازهگیری دقیق در حوضه بالایی رودخانه سن نشان میدهد که بارشهای جوی به تنهایی برای تأمین دبی رودخانهها و چشمهها کافی میباشد.
قرآن در آیه 21 سوره زمر و آیه 18 سوره مؤمنون به آبهای زیرزمینی و ذخیره آب باران در زمین اشاره نموده است:
أَلَمْ تـَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْـزَلَ مِـنَ السَّـمـاءِ مـاءً فـَسـَـلَـکـَهُ یَـنابـِیـعَ فِی الاَرْضِ ثُمَّ یُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا مُّخْتَلِفًا ...[1]
?آیا نمیبینی کـه خـدا از آسمان آبی نـازل گردانید و آن را به شکل چشمههایی وارد زمین ساخت و آنگاه انواع نباتات بدان برویاند ...?
وَأَنْـزَلْـنَـا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بـِقَـدَرٍ فَأَسْـکَـنَّاهُ فِی الْأَرْضِ وَإِنَّا عَلَی ذَهَابٍ بِهِ لَقَادِرُونَ[2]
?و از آسمان، آبی به اندازه فرو فرستادیم، پس آن را در زمـیـن جـای دادیم و همانا در برگرداندن آن قـادریـم?
از آیات فوق نکتههای زیر در مورد ذخیره آب در زیر زمین استفاده میشود:
1- خداوند پوسته رویی زمین را به گونهای آفرید که چون باران فرود آید، آب در آن نفوذ میکند و در زیر زمین انباشته میگردد و به سفرههای بزرگی از آب تبدیل میشود. امام باقر (ع) نیز فرمودهاند: ?آبی در زمین وجود ندارد مگر اینکه آب آسمان با او ترکیب یافته است?[3].
2- آب باران به صورت آرام آرام به درون زمین راه مییابد و به مخزنهای بزرگ ذخیره میپیوندد. کلمه ?سلوک? که در آیه اول استفاده شده به معنای پیمودن و رفتن تدریجی و کمکم و در این آیه به معنای دخول و نفوذ تدریجی آب در داخل زمین است که از ویژگیهای سطح زمین و باران نشأت میگیرد. امام صادق (ع) در این باره میفرمایند:
?چون خداوند مقرر فرمود که باران از بالا فرو بارد، مقدر ساخت که قطرهقطره بریزد تا به درون زمین راه یابد و در آن فرو رود تا زمین را سیراب گرداند. اگر به یک دفعه میریخت به داخل زمین نفوذ نمیکرد و گیاهان و درختان را میشکست?[4]
3- همین آبهای ذخیره شده در زمین است که به قناتها، چشمهها وچاههای آب تبدیل میشود. به عبارت دیگر همین آبهای برف و باران است که قناتها، چشمهها، نهرها و چاههای آب را به وجود میآورد. در برخی روایات، این مطلب به طور بسیار روشنی بیان شده است. علامه مجلسی پس از نقل روایات متعدد درباره آب و پس از بیان نظریات غلط فیلسوفان و حکیمان درباره علت جوشیدن و جریان یافتن قناتها و چشمهها چنین مینویسد:
?... حکیم بزرگ اسلام جناب ابوالبرکات بغدادی نظر دیگری در این مساله داشت. وی بر این باور بود که آبهای برف و باران به زمین نفوذ میکند و در پرتو نفوذ آنها در زمین، انبارش آبها در منابع طبیعی زیرزمینی فزایندهتر و سفرههای آبی غنیتر میشود و در نتیجه چشمهها، قناتها و چاههای آب به وجود میآید. گو اینکه ابوالبرکات این مطلب را از ابن سینا در کتاب نجات گرفته است?[5]
به نظر میرسد ابن سینا نیز این موضوع را از قرآن و روایات فهمیده باشد به ویژه از سخنانی که از امام صادق (ع) در این باره نقل کردهاند؛ مفضل از عالمان برجسته قرن دوم هجری و از شاگردان امام صادق (ع) از آن حضرت چنین حکایت میکند:
?ای مفضل! کوهها برای آدمیان منافع فراوانی دارد یکی از سودمندیهای کوهها آن است که برفها بر آنها قرار میگیرند و در قلههای آنها باقی میمانند و به تدریج در زمین نفوذ کرده و چشمههای پرآبی را پدید میآورند و در پرتو به هم پیوستن همین قناتها و چشمههاست که رودخانههای بزرگ و کوچک به وجود میآید و به همین دلیل است که دامنه کوهها معمولاً سرسبز و خرم است.?[6]
علی بن ابراهیم در تفسیر آیه 18 سوره مؤمنون از امام صادق (ع) اینگونه روایت میکند:
?آب باران در زمین نفوذ کرده و در آن ذخیره میشود و آن گاه به صورت نهرها، چشمهها و چاهها در میآید و از آن بهرهبرداری میشود?
حضرت علی (ع) نیز سخنی بدین مضمون دارد:
?خداوند متعال چشمهسارها را از زمینهای بلند برآورد و آنها را در دشتها و پهنه بیابانها به جریان انداخت...?
در بخشی از دعای باران امام سجاد (ع) نیز به پر شدن چاهها (منابع آب درون زمین) از آب باران اشاره شده است:
?... خدایا! (سرزمین) ما را از بارانی سیراب کن که از تپهها و بلندیها(ی آن) سرازیر گردد و از آن، چاهها را سرشار و لبریز سازی و جویها را روان کنی...?[7]
4- میان ذخیرهسازی آب در منابع طبیعی زیرزمینی و روییدن گیاهان و سبزی و خرمی زمین رابطهای وجود دارد.
بدین ترتیب، به غیر از ویترو، که از ابتکار فکری وی به عنوان استثنایی در ازمنه قدیم نقل میکنند، در طول قرون متمادی که وحی قرآن را نیز شامل میشود انسانها درباره نظام آبها ایدههای غلطی داشتند. اولین تئوری صحیح در این رابطه، که میگوید آب منابع زمین همان آب باران است که درون زمین نفوذ میکند، مربوط به قرن هفدهم (یعنی بیش از هزار سال پس از گفته قرآن) میباشد.
-----------------------------------------------------------------