حریم فایل
دانلود کتاب، جزوه، تحقیق | مرجع دانشجوییحریم فایل
دانلود کتاب، جزوه، تحقیق | مرجع دانشجوییتحقیق در مورد کودتای 28 مرداد
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 20 صفحه
قسمتی از متن .doc :
کودتای ۲۸ مرداد، کودتایی است که با طرح و حمایت مالی و اجرائی سازمان مخفی اطلاعات بریتانیا و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا علیه دولت محمد مصدق در مرداد ۱۳۳۲ به انجام رسید.
طرفداران محمد رضا پهلوی، آخرین پادشاه ایران از این روز به عنوان قیام ۲۸ مرداد یاد می‌کنند.
تابستان سال ۱۳۲۰ در میانه جنگ جهانی دوم، نیروهای بریتانیا و شوروی وارد ایران شدند. رضاشاه پهلوی عملاً از کشور تبعید شد و محمدرضاشاه به جای پدر بر تخت سلطنت نشست. بی اقتداری نسبی شاه جدید، به ویژه در سالهای ابتدایی، به تنش میان نیروهای سیاسی و تزلزل نهادهای قدرت دامن می‌زد.
در فاصله سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۰، یعنی دهه اول سلطنت محمدرضاشاه، نخست وزیر حدود پانزده بار عوض شد؛ افرادی چون احمد قوام السلطنه، علی سهیلی، محمد ساعد، ابراهیم حکیم الممالک و عبدالحسین هژیر در این دوران به مقام نخست وزیری رسیدند.
از سوی دیگر، با پایان گرفتن جنگ جهانی دوم طرز فکر و پیروی ازجنبشهای استقلال طلب و ضدامپریالیستی در دنیا رو به گسترش بود و در ایران نیز نگاه ملی گرایانه جایگاه ویژه‌ای در سیاست پیدا می‌کرد.
در سال ۱۳۲۷، جبهه ملی ایران با ائتلاف طیف گسترده‌ای از نیروهای سیاسی که شاید تنها در نگاه ملی گرایانه خویش مشترک بودند، تأسیس شد، یکی از پایه‌های اصلی این جبهه دکتر محمد مصدق بود.
رویارویی دکتر مصدق با بریتانیا در آغاز دهه ۳۰ خورشیدی موضوع تازه‌ای نبود. سال ۱۳۰۲، در دوره تصدی وزارت امورخارجه در کابینه مشیرالدوله نیز، مصدق با آنچه بریتانیا «منافع» خود در ایران می‌دانست، به مخالفت پرداخته بود. بلافاصله پس از مشیرالدوله، رضاخان سردار سپه (بعداً: رضاشاه) به نخست وزیری رسید و مصدق از قدرت فاصله گرفت.
ظهور مجدد و مؤثر مصدق در عرصه سیاست ایران تنها پس از اشغال کشور و برکناری رضا شاه از سلطنت ممکن شد. در اولین انتخابات پس از رضا شاه (دوره چهاردهم مجلس شورای ملی)، مصدق بیشترین رأی را در تهران کسب کرد و با تلاش او طرحی در مجلس تصویب شد که به دولت اجازه نمی‌داد در حین اشغال در مورد نفت با خارجیها مذاکره کند. یکی از نقاط مهم حیات سیاسی مصدق انتخابات دوره شانزدهم مجلس شورای ملی بود که تقلبهای گسترده در آن، برخی ملی گرایان و مخالفان دربار را بیش از پیش به هم نزدیک کرد. جبهه ملی نیز به کمک معترضانی چون محمد مصدق، حسین مکی و مظفر بقایی تأسیس شد که ورودشان به مجلس شورای ملی شانزدهم (در دور دوم انتخابات) راه را برای تصویب طرح ملی شدن صنعت نفت هموار کرد و سرانجام به رهبری مصدق، ملی سازی نفت ایران از طرح به قانون بدل شد. جوّ میهن پرستی و بیگانه ستیزی در ایران بالا گرفته بود و ترور نخست وزیر وقت، سپهبد حاجعلی رزم آرا به دست «فدائیان اسلام» زنگ خطر دیگری بود هم برای محمدرضاشاه، هم برای کسانی که «خائن» و «مزدور بیگانه» نامیده می‌شدند. حسین علاء هم که به جای نخست وزیر مقتول، سپهبد حاجعلی رزم آرا نشست، چاره‌ای جز برخاستن زود هنگام و سپردن کرسی وزارت به مصدق نیافت.
دغدغه و برنامه اصلی دولت مصدق به اجرا درآوردن قانون «ملی شدن صنعت نفت» بود.
از آن پس مذاکرات پی در پی بریتانیاییها و میانجیگری امریکاییها بی نتیجه ماند و حتی شکایت انگلیس به دیوان لاهه و شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز تأثیری بر روند ملی شدن نفت ایران نگذاشت. مصدق در لاهه و نیویورک به دفاع از حق مالکیت مردم بر منابع سرزمین خود پرداخت تا «انگلیس»، «انگلیس دوستان» و «انگلیس ترسان» را بیش از پیش با خود دشمن کند.
پس از تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت در ایران دکتر مصدق به نخست‌وزیری رسید. او برنامه خود را اجرای این قانون (و نیز اصلاح قانون انتخابات) اعلام کرد. مذاکرات با شرکت نفت ایران و انگلیس شروع شد.
شرکت نفت آماده پذیرش ملی شدن نفت ایران نبود و همچنان بر ادامه قرارداد ۱۹۳۳ اصرار داشت. دکتر مصدق از شرکت نفت ایران و انگلیس خلع ید کرد و کارشناسان و مدیران این شرکت ناچار از ترک ایران شدند.
حسین فاطمی وزیر خارجه دولت مصدق
دولت بریتانیا از ایران به شورای امنیت شکایت کرد. شورا رسیدگی به این شکایت را به دیوان بین المللی در لاهه ارجاع کرد. دکتر مصدق دادگاه بین‌المللی را برای رسیدگی به این مسئله که امری مربوط به حق حاکمیت ایران بود صالح ندانست. دیوان نیز بالاخره به عدم صلاحیت خود رای داد. بدین ترتیب بریتانیا و شرکت نفت که نتوانستند از مجراهای قانونی بین‌المللی با ملی شدن نفت ایران مقابله کنند به اقدام در ایران پرداختند. مخالفان مصدق در ایران را متشکل و هماهنگ کردند وبا صرف پول چهره‌هائی را که در آغاز نهضت ملی شدن نفت با مصدق همراه بودند، به مقابله با او کشاندند. هدف بریتانیا و شرکت نفت برکناری مصدق به صورتی دنیا پسند واز طریق مجلس و افزایش فشار داخلی بود.
دکتر مصدق توانست در مقابل این فشارها نیز مقاومت کند. با رفراندم و انحلال مجلس دیگر معلوم بود که بریتانیا باید دست از اقدامات قانونی بردارد و رو در رو مصدق را ساقط کند. اما در همین مورد هم سعی در حفظ ظاهری قانونی کرد و با همراه کردن شاه، دستخط‌هائی از او برای عزل دکتر مصدق و نصب سپهبد زاهدی به نخست‌وزیری گرفتند. در ۲۵ مرداد دکتر مصدق که صدور فرمان عزل را خلاف روح قانون اساسی و حکومت مشروطه می‌دانست از قبول آن سرباز زد. در ۲۸ مرداد حرکت هماهنگی که سازمان‌های اطلاعاتی بریتانیاو آمریکا طرح کرده بودند آغاز شد.
[ویرایش] بریتانیا و آمریکا
برای این بخش از این مقاله منابع لازم نیامده‌است. لازم است بر طبق اصول اثبات‌پذیری و شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع منبعی برای آن ذکر شود. مطالب بی‌منبع احتمالاً در آینده حذف خواهند شد.
طبق قرارداد ۱۹۳۳ «شرکت نفت ایران و انگلیس» نفت ایران را انحصارا در دست خود داشت. اما این فعالیت پر سود مدت‌ها مورد نظر شرکت‌های نفتی آمریکائی نیز بود و منتظر بودند که امکانی برای ورود به عرصه نفت ایران پیدا کنند.
در تحولات تاریخی دهه‌های ۲۰ و ۳۰ خورشیدی ایران، دولتهای بریتانیا و سپس آمریکا نقش بسیارمهم ولی در عین حال متفاوتی بازی کردند؛ بزرگ‌ترین دغدغه بریتانیاییها در ایران، منافع مالی یا به عبارت دیگر، منابع نفتی بود. پیشینه حضور بریتانیاییها در ایران موجب نفوذ آنها در لایه‌های مختلف اجتماع و سیاست ایران شده بود و به خطر افتادن منافع آنان در حقیقت منافع گره خورده برخی ایرانیها را نیز به خطر می‌انداخت. در مقابل، حضور آمریکاییها در ایران جدید بود؛ آمریکاییها اگرچه به نفت ایران چشم داشتند اما منافع مالی دغدغه اصلی شان نبود. از همان آغاز شرکت‌های نفتی آمریکایی امیدوار بودند که ملی شدن نفت در ایران پیروز نشود. ملی شدن نفت در ایران تنها بر منافع انگلستان تأثیرگذار نبود، بلکه منافع استراتژیک آمریکا و شرکت‌های نفتی آمریکا را در کشورهای دیگر نیز تحت الشعاع قرار می‌داد.
انگلیس و آمریکا با مفهوم «خطر کمونیسم» بازی کرده و به موقع لازم استفاده سیاسی می‌کردند. مدارک سری تازه بازشده، بازگوی آن است که سازمان سیا تحلیلی از قدرت حزب توده داشته و آن را خطر جدی در ایران به حساب نمی‌آورد. اما در عین حال مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد انگلیسی ها برای همراه کردن آمریکایی ها در مورد کودتا سعی در قوی جلوه دادن احتمال به قدرت رسیدن کمونیستها داشتند [۱]. مطالعه تطبیقی در مورد کودتاهای ایران، گواتمالا و شیلی نشان می‌دهد که جنگ سرد، مقابلگی با اردوگاه شرق بود ولی به عبارتی به خاطر هدف سلطه بر منابع اقتصادی، جنگی با مردم کشورهای جهان سوم و جنبش‌های دموکراتیک نیز بود.
تحقیق در مورد کودتای 28 مرداد
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 20 صفحه
قسمتی از متن .doc :
کودتای ۲۸ مرداد، کودتایی است که با طرح و حمایت مالی و اجرائی سازمان مخفی اطلاعات بریتانیا و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا علیه دولت محمد مصدق در مرداد ۱۳۳۲ به انجام رسید.
طرفداران محمد رضا پهلوی، آخرین پادشاه ایران از این روز به عنوان قیام ۲۸ مرداد یاد می‌کنند.
تابستان سال ۱۳۲۰ در میانه جنگ جهانی دوم، نیروهای بریتانیا و شوروی وارد ایران شدند. رضاشاه پهلوی عملاً از کشور تبعید شد و محمدرضاشاه به جای پدر بر تخت سلطنت نشست. بی اقتداری نسبی شاه جدید، به ویژه در سالهای ابتدایی، به تنش میان نیروهای سیاسی و تزلزل نهادهای قدرت دامن می‌زد.
در فاصله سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۰، یعنی دهه اول سلطنت محمدرضاشاه، نخست وزیر حدود پانزده بار عوض شد؛ افرادی چون احمد قوام السلطنه، علی سهیلی، محمد ساعد، ابراهیم حکیم الممالک و عبدالحسین هژیر در این دوران به مقام نخست وزیری رسیدند.
از سوی دیگر، با پایان گرفتن جنگ جهانی دوم طرز فکر و پیروی ازجنبشهای استقلال طلب و ضدامپریالیستی در دنیا رو به گسترش بود و در ایران نیز نگاه ملی گرایانه جایگاه ویژه‌ای در سیاست پیدا می‌کرد.
در سال ۱۳۲۷، جبهه ملی ایران با ائتلاف طیف گسترده‌ای از نیروهای سیاسی که شاید تنها در نگاه ملی گرایانه خویش مشترک بودند، تأسیس شد، یکی از پایه‌های اصلی این جبهه دکتر محمد مصدق بود.
رویارویی دکتر مصدق با بریتانیا در آغاز دهه ۳۰ خورشیدی موضوع تازه‌ای نبود. سال ۱۳۰۲، در دوره تصدی وزارت امورخارجه در کابینه مشیرالدوله نیز، مصدق با آنچه بریتانیا «منافع» خود در ایران می‌دانست، به مخالفت پرداخته بود. بلافاصله پس از مشیرالدوله، رضاخان سردار سپه (بعداً: رضاشاه) به نخست وزیری رسید و مصدق از قدرت فاصله گرفت.
ظهور مجدد و مؤثر مصدق در عرصه سیاست ایران تنها پس از اشغال کشور و برکناری رضا شاه از سلطنت ممکن شد. در اولین انتخابات پس از رضا شاه (دوره چهاردهم مجلس شورای ملی)، مصدق بیشترین رأی را در تهران کسب کرد و با تلاش او طرحی در مجلس تصویب شد که به دولت اجازه نمی‌داد در حین اشغال در مورد نفت با خارجیها مذاکره کند. یکی از نقاط مهم حیات سیاسی مصدق انتخابات دوره شانزدهم مجلس شورای ملی بود که تقلبهای گسترده در آن، برخی ملی گرایان و مخالفان دربار را بیش از پیش به هم نزدیک کرد. جبهه ملی نیز به کمک معترضانی چون محمد مصدق، حسین مکی و مظفر بقایی تأسیس شد که ورودشان به مجلس شورای ملی شانزدهم (در دور دوم انتخابات) راه را برای تصویب طرح ملی شدن صنعت نفت هموار کرد و سرانجام به رهبری مصدق، ملی سازی نفت ایران از طرح به قانون بدل شد. جوّ میهن پرستی و بیگانه ستیزی در ایران بالا گرفته بود و ترور نخست وزیر وقت، سپهبد حاجعلی رزم آرا به دست «فدائیان اسلام» زنگ خطر دیگری بود هم برای محمدرضاشاه، هم برای کسانی که «خائن» و «مزدور بیگانه» نامیده می‌شدند. حسین علاء هم که به جای نخست وزیر مقتول، سپهبد حاجعلی رزم آرا نشست، چاره‌ای جز برخاستن زود هنگام و سپردن کرسی وزارت به مصدق نیافت.
دغدغه و برنامه اصلی دولت مصدق به اجرا درآوردن قانون «ملی شدن صنعت نفت» بود.
از آن پس مذاکرات پی در پی بریتانیاییها و میانجیگری امریکاییها بی نتیجه ماند و حتی شکایت انگلیس به دیوان لاهه و شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز تأثیری بر روند ملی شدن نفت ایران نگذاشت. مصدق در لاهه و نیویورک به دفاع از حق مالکیت مردم بر منابع سرزمین خود پرداخت تا «انگلیس»، «انگلیس دوستان» و «انگلیس ترسان» را بیش از پیش با خود دشمن کند.
پس از تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت در ایران دکتر مصدق به نخست‌وزیری رسید. او برنامه خود را اجرای این قانون (و نیز اصلاح قانون انتخابات) اعلام کرد. مذاکرات با شرکت نفت ایران و انگلیس شروع شد.
شرکت نفت آماده پذیرش ملی شدن نفت ایران نبود و همچنان بر ادامه قرارداد ۱۹۳۳ اصرار داشت. دکتر مصدق از شرکت نفت ایران و انگلیس خلع ید کرد و کارشناسان و مدیران این شرکت ناچار از ترک ایران شدند.
حسین فاطمی وزیر خارجه دولت مصدق
دولت بریتانیا از ایران به شورای امنیت شکایت کرد. شورا رسیدگی به این شکایت را به دیوان بین المللی در لاهه ارجاع کرد. دکتر مصدق دادگاه بین‌المللی را برای رسیدگی به این مسئله که امری مربوط به حق حاکمیت ایران بود صالح ندانست. دیوان نیز بالاخره به عدم صلاحیت خود رای داد. بدین ترتیب بریتانیا و شرکت نفت که نتوانستند از مجراهای قانونی بین‌المللی با ملی شدن نفت ایران مقابله کنند به اقدام در ایران پرداختند. مخالفان مصدق در ایران را متشکل و هماهنگ کردند وبا صرف پول چهره‌هائی را که در آغاز نهضت ملی شدن نفت با مصدق همراه بودند، به مقابله با او کشاندند. هدف بریتانیا و شرکت نفت برکناری مصدق به صورتی دنیا پسند واز طریق مجلس و افزایش فشار داخلی بود.
دکتر مصدق توانست در مقابل این فشارها نیز مقاومت کند. با رفراندم و انحلال مجلس دیگر معلوم بود که بریتانیا باید دست از اقدامات قانونی بردارد و رو در رو مصدق را ساقط کند. اما در همین مورد هم سعی در حفظ ظاهری قانونی کرد و با همراه کردن شاه، دستخط‌هائی از او برای عزل دکتر مصدق و نصب سپهبد زاهدی به نخست‌وزیری گرفتند. در ۲۵ مرداد دکتر مصدق که صدور فرمان عزل را خلاف روح قانون اساسی و حکومت مشروطه می‌دانست از قبول آن سرباز زد. در ۲۸ مرداد حرکت هماهنگی که سازمان‌های اطلاعاتی بریتانیاو آمریکا طرح کرده بودند آغاز شد.
[ویرایش] بریتانیا و آمریکا
برای این بخش از این مقاله منابع لازم نیامده‌است. لازم است بر طبق اصول اثبات‌پذیری و شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع منبعی برای آن ذکر شود. مطالب بی‌منبع احتمالاً در آینده حذف خواهند شد.
طبق قرارداد ۱۹۳۳ «شرکت نفت ایران و انگلیس» نفت ایران را انحصارا در دست خود داشت. اما این فعالیت پر سود مدت‌ها مورد نظر شرکت‌های نفتی آمریکائی نیز بود و منتظر بودند که امکانی برای ورود به عرصه نفت ایران پیدا کنند.
در تحولات تاریخی دهه‌های ۲۰ و ۳۰ خورشیدی ایران، دولتهای بریتانیا و سپس آمریکا نقش بسیارمهم ولی در عین حال متفاوتی بازی کردند؛ بزرگ‌ترین دغدغه بریتانیاییها در ایران، منافع مالی یا به عبارت دیگر، منابع نفتی بود. پیشینه حضور بریتانیاییها در ایران موجب نفوذ آنها در لایه‌های مختلف اجتماع و سیاست ایران شده بود و به خطر افتادن منافع آنان در حقیقت منافع گره خورده برخی ایرانیها را نیز به خطر می‌انداخت. در مقابل، حضور آمریکاییها در ایران جدید بود؛ آمریکاییها اگرچه به نفت ایران چشم داشتند اما منافع مالی دغدغه اصلی شان نبود. از همان آغاز شرکت‌های نفتی آمریکایی امیدوار بودند که ملی شدن نفت در ایران پیروز نشود. ملی شدن نفت در ایران تنها بر منافع انگلستان تأثیرگذار نبود، بلکه منافع استراتژیک آمریکا و شرکت‌های نفتی آمریکا را در کشورهای دیگر نیز تحت الشعاع قرار می‌داد.
انگلیس و آمریکا با مفهوم «خطر کمونیسم» بازی کرده و به موقع لازم استفاده سیاسی می‌کردند. مدارک سری تازه بازشده، بازگوی آن است که سازمان سیا تحلیلی از قدرت حزب توده داشته و آن را خطر جدی در ایران به حساب نمی‌آورد. اما در عین حال مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد انگلیسی ها برای همراه کردن آمریکایی ها در مورد کودتا سعی در قوی جلوه دادن احتمال به قدرت رسیدن کمونیستها داشتند [۱]. مطالعه تطبیقی در مورد کودتاهای ایران، گواتمالا و شیلی نشان می‌دهد که جنگ سرد، مقابلگی با اردوگاه شرق بود ولی به عبارتی به خاطر هدف سلطه بر منابع اقتصادی، جنگی با مردم کشورهای جهان سوم و جنبش‌های دموکراتیک نیز بود.
تحقیق در مورد کودتای 28 مرداد 50 ص
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 54 صفحه
قسمتی از متن .doc :
نهضت اصلاحی دکترمصدق
و کودتای 28 مرداد 1332 ـ تاریکخانة اشباح و اسناد
فرید مرجایی
ملُــکِ مـا را خوردنی فهمیــده است بـر سـر مـا شیـــره‌ها مالیــده است
او گمان دارد که ایران خوردنی است همچو شیره سرزمینی خوردنی‌ست
بـا وثــوق‌الــدولــه بســـت اول قــرار دیــد از آن حاصــلی نـامـد بکــار
چون که او مـأیوس گردید از وثـوق کـودتایی کرد و ایـران شد شلــوغ
میرزاده عشقی شاعر و روزنامه‌نگار مبارز، از شعر "جمهوری سوار" در مورد دولت استعماری انگلیس در روزنامه "قرن بیستم
حقیقت را باید گفت" شیخ محمد خیابانی, صاحب روزنامه "تجدد
اشاره: هر بار که فرصت تاریخی دست می‌دهد و مقداری اسناد و مدارکی از منابع و آرشیوهای مختلف استخراج می‌شود، درک تاریخی ما را از وقایع کودتای 1332 روشن‌تر می‌نماید. با آن‌که سازمان اطلاعاتی سیا از در اختیارگذاشتن کلیه مدارک کودتا در آرشیو خود بعد از پنجاه سال به بهانه "امینت ملی" ممانعت می‌ورزد،(1) اطلاعات جدیدی از منابع مختلفی در مورد جزییات سرنگونی دولت قانونی و ضداستعماری دکترمحمدمصدق بدست آمده که در پرتو این اطلاعات، نتایج سیاسی ـ تاریخی تازه‌ای گرفته می‌شود. در ضمن در حال حاضر مرکز پژوهشی غیرانتفاعی "آرشیو ملی امنیتیوابسته به دانشگاه جرج واشنگتن امریکا، با استناد به قانون شفافیت سیاسی برای به‌دست آوردن کلیه این مدارک، علیه سازمان سیا به دادگاه شکایت نموده است
متأسفانه شالودة فکری بعضی تحقیقات ساده‌اندیش و غیرتاریخی از وقایع نهضت ملی‌شدن صنعت نفت، تا حدودی سقوط دولت ملی دکترمحمد مصدق را مولود کمبود قاطعیت آن دولت و "اشرافی بودن" وی عنوان کرده، و توجه کافی به کنش‌ها و هنجارهای سیاسی ـ اقتصادی درون‌زا و برون‌زا، و پایگاه‌های مربوطه عنایت نمی‌کنند.(2) گزارش‌های معدودی از تحلیلگران خارجی و ایرانی اتفاقات 28 مرداد 32 را خودجوش و قیام درون‌زا معرفی کرده، بعضی چهره‌های سیاسی حتی واژة کودتا را توصیف مناسبی برای وقایع روز 28 مرداد نمی‌دانند. اردشیر زاهدی در نامه‌ای به روزنامة نیویورک تایمز (22 ماه می 2000) مدعی شده است که چون قانون اساسی تغییر نکرد، پس اتفاقات آن روز، کودتا محسوب نمی‌شود. شخصیت حقوقی دیگری در میزگرد صدا وسیما اعلان کرد که "اصلاً کودتایی صورت نگرفت" ،"تغییر و تحول و جابه‌جایی قدرت" بوده است، نه کودتا!(3
همواره بین ناظرین و فعالین، این یقین وجود داشت که جریانات مشکوکی که نمی‌‌‌‌خواستند مسیر اصلاح‌طلبی مصدق سامان پیدا کند، در تماس مستقیم با خارج بوده‌اند. ولی تا به حال شواهد و قراینی وجود نداشت. اکنون این شواهد به‌صورت مستند وجود دارند که عواملی با پخش دشنام و بدگویی و با تحریکات مستقیم بیگانه بین روحانیون و دکترمصدق شانتاژ کرده و اختلاف می‌انداختند
قبل از کودتا (زمینه
تاریخ جامع مبارزات نهضت ملی‌شدن صنعت نفت از حوصلة این نوشتار خارج است. این مقاله بیشتر به وقایع روز 28 مرداد و فرآیند جهانی تکیه و توجه دارد. ولی برای نشاندن بحث در چارچوب تاریخی برای نسل کنونی، مقدمه‌ای هرچند خلاصه لازم به نظر می‌رسد. پس از کسب سمت نخست‌وزیری، اولین بخشنامه صادر شده از دکتر مصدق به شهربانی (با رونوشت به دادگستری)، تأکید به آزادی بیان داشت، و این‌که مطبوعات به خاطر هرگونه انتقاد یا دشنام به مقام رئیس دولت به هیچ‌وجه تحت تعقیب قرار نگیرند. در آن دوره سانسور مطبوعات در قلمرو کار شهربانی بود و مسئولیت آن با شخصی به‌نام "محرم علی‌خان" بود که به‌وسیلة دکترمصدق برکنار شد. دولت دکترمصدق با وجود کشمکش با توطئه‌های استعمار و کارشکنی‌های هواداران دربار، با برخورداری از حمایت آیت‌الله کاشانی، لایحة قانون صنعت ملی‌شدن نفت را از مجلس گذراندند و در رودررویی با انگلیس در دادگاه لاهه پیروز برآمد. به علاوه در عمر کوتاه دولت او تعدادی قوانین اصلاحی، منجمله لایحة قانون کار و بیمه‌های اجتماعی تصویب شد. ولی لایحة قانون بیست درصد افزایش بهرة زارعین، به‌خصوص نیروهای اجتماعی را به چالش می‌طلبید. قانون مذکور سهم رعایا را ده‌درصد بالا برده و ده‌درصد باقی، باز از بهرة مالکین به عمران و آبادی روستاها و مناطق اختصاص می‌داد. این رفرم اجتماعی، به بار سیاسی ـ اقتصادی جریانات اضافه کرده و با تقلیل‌دادن بهرة مالکین، طبیعتاً فئودال‌ها را به مرزبندی سیاسی تشویق می‌نمود. باید در مدنظر داشت که مصدق همچون اصلاح‌گران دیگر چون قائم مقام و امیرکبیر دارای دشمنان خارجی و دشمنان داخلی بود. خاطرنشان می‌شود که در آن مقطع تاریخی، دربار همواره به‌وسیلة امکانات ارتش در انتخابات مجلس کشور دخالت می‌نمود. برای نهادینه‌کردن انتخابات سالم، دولت دکترمصدق اصلاح قانون انتخابات مجلس را در دستور کار خود قرار داده بود. ولی فراکسیون اقلیت به رهبری جمال امامی و میراشرافی در دورة هفدهم با یک هماهنگی سیاسی با اغتشاشات و مانورهای کارشکنی، موانع ایجاد کرده و از پیشرفت کار دولت جلوگیری می‌کردند. همان‌طور که ذیلاً ملاحظه خواهیم کرد و از مدارک محرمانة سازمان سیا هویداست، انگلیس و امریکا بودجة مخصوصی برای تقویت نمایندگان مخالف در نظر گرفته بودند. مخالفین با ربودن و ترور سرتیپ افشارطوس رئیس کل شهربانی کشور درصدد سقوط دولت برآمدند. با آن‌که مظفر بقایی که با دکترمصدق تا تیرماه 31 همکاری داشت، در این حادثه دست داشت، نمایندگان مخالف از تعقیب و دستگیری مشارالیه به‌عناوین مختلف جلوگیری کردند.(4
برای جلوگیری از به بن‌بست کشیدن مجلس و تعطیلی کار دولت، یک هیئت هشت‌نفره مرکب از نمایندگان بی‌طرف تشکیل می‌شود که به اختلافات رسیدگی، و راه‌گشایی نماید. گزارش آن هیئت به حمایت از دولت دکترمصدق، به وی حق و اختیاراتی برای ادارة کشور ارائه می‌کند
طراح اصلی پروژة آژاکس، یکی از تحلیلگران سرویس اطلاعاتی سیا وابسته به دانشگاه پرینستن امریکا، شخصی بود به‌نام دکتر دونالد ویلبروی در ماه مارس 1954 یعنی چهارماه بعد از کودتای 32، گزارشی برای قسمت آرشیو تاریخی سیا (عملیات سری گزارش 280) تهیه می‌نماید و در مقدمة گزارش اهمیت درس‌های تجربة کودتای ایران را برای پروژه‌های آینده متذکر می‌شود. در آوریل 2000 روزنامة معتبر نیویورک تایمز مدعی شد که یکی از مقامات سابق سیا گزارش دونالد ویلبر را به‌منظور انتشار، در اختیار آنها قرار داده است. نیویورک تایمز در دو مرحله، آوریل و ژوئن 2000، با حذف قسمت‌هایی آنها را به چاپ می‌رساند.(5
تاریخ محرمانة کودتا به روایت دونالد ویلبر چندین نکتة برجسته داشت که در سال گذشته توجه ناظرین را به خود جلب کرده است
تحقیق در مورد کودتای 28 مرداد 50 ص
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 54 صفحه
قسمتی از متن .doc :
نهضت اصلاحی دکترمصدق
و کودتای 28 مرداد 1332 ـ تاریکخانة اشباح و اسناد
فرید مرجایی
ملُــکِ مـا را خوردنی فهمیــده است بـر سـر مـا شیـــره‌ها مالیــده است
او گمان دارد که ایران خوردنی است همچو شیره سرزمینی خوردنی‌ست
بـا وثــوق‌الــدولــه بســـت اول قــرار دیــد از آن حاصــلی نـامـد بکــار
چون که او مـأیوس گردید از وثـوق کـودتایی کرد و ایـران شد شلــوغ
میرزاده عشقی شاعر و روزنامه‌نگار مبارز، از شعر "جمهوری سوار" در مورد دولت استعماری انگلیس در روزنامه "قرن بیستم
حقیقت را باید گفت" شیخ محمد خیابانی, صاحب روزنامه "تجدد
اشاره: هر بار که فرصت تاریخی دست می‌دهد و مقداری اسناد و مدارکی از منابع و آرشیوهای مختلف استخراج می‌شود، درک تاریخی ما را از وقایع کودتای 1332 روشن‌تر می‌نماید. با آن‌که سازمان اطلاعاتی سیا از در اختیارگذاشتن کلیه مدارک کودتا در آرشیو خود بعد از پنجاه سال به بهانه "امینت ملی" ممانعت می‌ورزد،(1) اطلاعات جدیدی از منابع مختلفی در مورد جزییات سرنگونی دولت قانونی و ضداستعماری دکترمحمدمصدق بدست آمده که در پرتو این اطلاعات، نتایج سیاسی ـ تاریخی تازه‌ای گرفته می‌شود. در ضمن در حال حاضر مرکز پژوهشی غیرانتفاعی "آرشیو ملی امنیتیوابسته به دانشگاه جرج واشنگتن امریکا، با استناد به قانون شفافیت سیاسی برای به‌دست آوردن کلیه این مدارک، علیه سازمان سیا به دادگاه شکایت نموده است
متأسفانه شالودة فکری بعضی تحقیقات ساده‌اندیش و غیرتاریخی از وقایع نهضت ملی‌شدن صنعت نفت، تا حدودی سقوط دولت ملی دکترمحمد مصدق را مولود کمبود قاطعیت آن دولت و "اشرافی بودن" وی عنوان کرده، و توجه کافی به کنش‌ها و هنجارهای سیاسی ـ اقتصادی درون‌زا و برون‌زا، و پایگاه‌های مربوطه عنایت نمی‌کنند.(2) گزارش‌های معدودی از تحلیلگران خارجی و ایرانی اتفاقات 28 مرداد 32 را خودجوش و قیام درون‌زا معرفی کرده، بعضی چهره‌های سیاسی حتی واژة کودتا را توصیف مناسبی برای وقایع روز 28 مرداد نمی‌دانند. اردشیر زاهدی در نامه‌ای به روزنامة نیویورک تایمز (22 ماه می 2000) مدعی شده است که چون قانون اساسی تغییر نکرد، پس اتفاقات آن روز، کودتا محسوب نمی‌شود. شخصیت حقوقی دیگری در میزگرد صدا وسیما اعلان کرد که "اصلاً کودتایی صورت نگرفت" ،"تغییر و تحول و جابه‌جایی قدرت" بوده است، نه کودتا!(3
همواره بین ناظرین و فعالین، این یقین وجود داشت که جریانات مشکوکی که نمی‌‌‌‌خواستند مسیر اصلاح‌طلبی مصدق سامان پیدا کند، در تماس مستقیم با خارج بوده‌اند. ولی تا به حال شواهد و قراینی وجود نداشت. اکنون این شواهد به‌صورت مستند وجود دارند که عواملی با پخش دشنام و بدگویی و با تحریکات مستقیم بیگانه بین روحانیون و دکترمصدق شانتاژ کرده و اختلاف می‌انداختند
قبل از کودتا (زمینه
تاریخ جامع مبارزات نهضت ملی‌شدن صنعت نفت از حوصلة این نوشتار خارج است. این مقاله بیشتر به وقایع روز 28 مرداد و فرآیند جهانی تکیه و توجه دارد. ولی برای نشاندن بحث در چارچوب تاریخی برای نسل کنونی، مقدمه‌ای هرچند خلاصه لازم به نظر می‌رسد. پس از کسب سمت نخست‌وزیری، اولین بخشنامه صادر شده از دکتر مصدق به شهربانی (با رونوشت به دادگستری)، تأکید به آزادی بیان داشت، و این‌که مطبوعات به خاطر هرگونه انتقاد یا دشنام به مقام رئیس دولت به هیچ‌وجه تحت تعقیب قرار نگیرند. در آن دوره سانسور مطبوعات در قلمرو کار شهربانی بود و مسئولیت آن با شخصی به‌نام "محرم علی‌خان" بود که به‌وسیلة دکترمصدق برکنار شد. دولت دکترمصدق با وجود کشمکش با توطئه‌های استعمار و کارشکنی‌های هواداران دربار، با برخورداری از حمایت آیت‌الله کاشانی، لایحة قانون صنعت ملی‌شدن نفت را از مجلس گذراندند و در رودررویی با انگلیس در دادگاه لاهه پیروز برآمد. به علاوه در عمر کوتاه دولت او تعدادی قوانین اصلاحی، منجمله لایحة قانون کار و بیمه‌های اجتماعی تصویب شد. ولی لایحة قانون بیست درصد افزایش بهرة زارعین، به‌خصوص نیروهای اجتماعی را به چالش می‌طلبید. قانون مذکور سهم رعایا را ده‌درصد بالا برده و ده‌درصد باقی، باز از بهرة مالکین به عمران و آبادی روستاها و مناطق اختصاص می‌داد. این رفرم اجتماعی، به بار سیاسی ـ اقتصادی جریانات اضافه کرده و با تقلیل‌دادن بهرة مالکین، طبیعتاً فئودال‌ها را به مرزبندی سیاسی تشویق می‌نمود. باید در مدنظر داشت که مصدق همچون اصلاح‌گران دیگر چون قائم مقام و امیرکبیر دارای دشمنان خارجی و دشمنان داخلی بود. خاطرنشان می‌شود که در آن مقطع تاریخی، دربار همواره به‌وسیلة امکانات ارتش در انتخابات مجلس کشور دخالت می‌نمود. برای نهادینه‌کردن انتخابات سالم، دولت دکترمصدق اصلاح قانون انتخابات مجلس را در دستور کار خود قرار داده بود. ولی فراکسیون اقلیت به رهبری جمال امامی و میراشرافی در دورة هفدهم با یک هماهنگی سیاسی با اغتشاشات و مانورهای کارشکنی، موانع ایجاد کرده و از پیشرفت کار دولت جلوگیری می‌کردند. همان‌طور که ذیلاً ملاحظه خواهیم کرد و از مدارک محرمانة سازمان سیا هویداست، انگلیس و امریکا بودجة مخصوصی برای تقویت نمایندگان مخالف در نظر گرفته بودند. مخالفین با ربودن و ترور سرتیپ افشارطوس رئیس کل شهربانی کشور درصدد سقوط دولت برآمدند. با آن‌که مظفر بقایی که با دکترمصدق تا تیرماه 31 همکاری داشت، در این حادثه دست داشت، نمایندگان مخالف از تعقیب و دستگیری مشارالیه به‌عناوین مختلف جلوگیری کردند.(4
برای جلوگیری از به بن‌بست کشیدن مجلس و تعطیلی کار دولت، یک هیئت هشت‌نفره مرکب از نمایندگان بی‌طرف تشکیل می‌شود که به اختلافات رسیدگی، و راه‌گشایی نماید. گزارش آن هیئت به حمایت از دولت دکترمصدق، به وی حق و اختیاراتی برای ادارة کشور ارائه می‌کند
طراح اصلی پروژة آژاکس، یکی از تحلیلگران سرویس اطلاعاتی سیا وابسته به دانشگاه پرینستن امریکا، شخصی بود به‌نام دکتر دونالد ویلبروی در ماه مارس 1954 یعنی چهارماه بعد از کودتای 32، گزارشی برای قسمت آرشیو تاریخی سیا (عملیات سری گزارش 280) تهیه می‌نماید و در مقدمة گزارش اهمیت درس‌های تجربة کودتای ایران را برای پروژه‌های آینده متذکر می‌شود. در آوریل 2000 روزنامة معتبر نیویورک تایمز مدعی شد که یکی از مقامات سابق سیا گزارش دونالد ویلبر را به‌منظور انتشار، در اختیار آنها قرار داده است. نیویورک تایمز در دو مرحله، آوریل و ژوئن 2000، با حذف قسمت‌هایی آنها را به چاپ می‌رساند.(5
تاریخ محرمانة کودتا به روایت دونالد ویلبر چندین نکتة برجسته داشت که در سال گذشته توجه ناظرین را به خود جلب کرده است