لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 14 صفحه
قسمتی از متن .doc :
بار و ماده
1 – الکترو استاتیک
تقسیمات الکتریسیته
2 - الکتروسنتیک
الکترو استاتیک یا الکترسیته ساکن :
اگر یک میله شیشهای را با ابریشم مالش دهیم و آنرا از یک نخ دراز آویزان کنیم به این حقیقت دست مییابیم که دو نوع بار داریم. به همین ترتیب از مالش یک میله پلاستیکی خز به همین نتیجه خواهیم رسید. به این ترتیب که ایندو همدیگر را میربایند ولی اگر یک میله شیشهای مالش داده شده با ابریشم را به مورد اول نزدیک کنیم همدیگر را میرانند. بنابه قرارداد فوانکین نوع الکترسیته ظاهر شده بر روی شیشه را مثبت و نوع الکترسیته ظاهر شده بر روی پلاستیک را منفی نامید. پس بارهای همنام همدیگر را میرانند و بارهای غیر هم نام همدیگر را میربایند. در اینجا میتوانیم رسانا و نارسانا و نیمه رسانا را توجیه کنیم بدین صورت که اگر الکترونهای آزاد را که در فلزها بعنوان حاملهای بار هستند (بنا به پدیده هال) در رسانادر رساناها وجود دارند آزادانه به همه طرف حرکت میکنند و جریان را منتقل میکنند ولی در نارساناها الکترونهای آزاد وجود ندارند (نه بطور مطلق). نیمه رساناها حد بیان این دو حالت میباشد یعنی اینکه تحت شرایطی میتوان در فلز الکترون آزاد بوجود آورد. نمودارهای زیر بیان کننده این واقعیت هستند.
واحد بار در دستگاه C.G.S فرانکین است و آن عبارت است از باری که بار برابر خود را در فاصله یک سانتیمتر با نیرویی دفع یا جذب میکند.
تعریف کولن : واحد بار در دستگاه استاندارد SI کولن میباشد و آن عبارت است از مقدار باری که بار مساوی خود را در فاصله یک متر با نیروی یک نیوتن جذب یا دفع میکند.
شدت میدان الکتریکی :
نکته جهت می دان در بار مثبت و منفی را چنین رسم میکنیم :
خطوط میدان از بار مثبت خارج میشوند و خطوط نیرو بر بار منفی وارد میشوند.
مثال 1 – نیروی الکترواستاتیک دافعه بین دو ذرة آنها را وقتی که به فاصله 10-13 متر از همدیگر قرار دارند محاسبه کنید بار هر ذره آنها 3.2 * 10-19 است. اگر جرم هر ذره 6.68*10-27 باشد نیروی مذکور را با نیروی جاذبه ثقلی بین ذرات مقایسه کنید.
دو قطبی :
تشکیل شده است از دوبار مساوی غیر همنام که بفاصله 2a از یکدیگر قرار گرفتهاند .در اینجا هدف ما این است که نیروی وارد بر واحد بار در نقطه ای واقع بر عمود منصف خط واصل بین دو بار را محاسبه کنیم ، سپس در مورد شرایطی که فاصله x خیلی بزرگتر از a باشد مطابق شکل بحث خواهیم کرد .
جریان متناوب : اگر الکترونها همیشه نوسان کنند جریان را متناوب گوئیم . AC
جریان مستقیم : اگر الکترونها همیشه رو به یک طرف و مستقیم حرکت کنند جریان را مستقیم یا DC مینامنند .
شدت جریان : جریان الکتریسیته در یک سیم شبیه جریان آب در یک لوله میباشد . بهمان ترتیب که جریان آب برابر است با مقدار آبی که در واحد زمان میگذرد . شدت جریان برق نیز مقدار الکتریسیتهای است که در واحد زمان از سطح مقطع سیر عبور میکنند که با حرف I نشان میدهند و واحد آن … است که آمپر مینامیم .
توزیع با در رسانا :
برای اینکه نشان دهیم که شکل رسانا چگونه بر توزیع بار در روی سطح آن تاثیر دارد میتوانیم از رسانا هایی با اشکال مختلف استفاده میکنیم . دو رسانای کروی و گلابی شکل را در نظر می گیریم . به کمک صفحه آزمون چگونگی توزیع بار را بر روی هر دوی این اشکال مشاهده خواهیم کرد .
اگر صفحه آزمون را با هر کدام از اشکال تماس بدهیم صفحه آزمون قسمتی از ان سطح میشود و مقداری از بار آنرا بخود میگیرد . اگر هم دور برده شود بار را با خود میبرد مقدار باری که روی صفحه آزمون جمع میشود مقیاسی از باردر مساحت معینی از سطح رسانا ( مساحتی برابر با مساحت قرص صفحه آزمون ) که خود مقیاسی از چگالی سطحی بار روی سطح رسانا بدست میدهد.
چگالی سطحی بار به صورت مقدار بار در واحد سطح رسانا تعریف میشود.
نتیجه :
1 – هرجا خمیدگی تیزتری دارد چگالی سطحی بار بیشتری دارد.
2 – بار روی سطح یک رسانای کروی به طور یکنواخت توزیع میشود.
3 – در موردئ رسانای گلابی شکل چگالی سطحی بار در نوک تیز رسانای گلابی از همه جا بیشتر است.
4 – این نتیجهها فقط در مورد سطوح رسانا درست است در نارساناها بار نمیتواند شارش بکند.
محاسبه میدان الکتریکی حاصل از یک بار نقطهای : بار آزمون q1 از در نقطه A از بار q1 در نظر میگیریم. طبق قانون کولن نیروی F دارد بر این بار برابر است با :
در نتیجه میدان الکتریکی در نقطه A با رابطه زیر داده میشود.
اگر q1 مثبت باشد مثبت باشد E بطرف خارج این فاصله و اگر q1 منفی
باشد بطرف q1 است.
حال اگر در مثال بالا بار q2 را در A قرار دهیم نیروی وارد بر آن برابر است با : که اگر یکی q و دیگری q 2a از همدیگر قرار بگیرند تولید دو قطبی میکنند که میدان حاصل را از محور دو قطبی قبلاً محاسبه کردهایم .
خطوط نیرو برای یک صفحه رسانا :
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 7 صفحه
قسمتی از متن .doc :
انرژی پتانسیل الکتریکی
با صرف انرژی و انجام کار، میتوان جسمی به جرم m را از سطح زمین تا ارتفاع h بالا برد.
انرژیای که صرف بالا بردن جسم ( با سرعت ثابت ) شده است، به صورت انرژی پتانسیل گرانشی ( u = mgh ) در آن ذخیره میشود.
انرژی پتانسیل کشسانی نیز در شناخت انرژی پتانسیل الکتریکی ما را یاری میکند، وقتی فنری را به آرامش فشرده میکنیم یا میکشیم، کار انجام شده به صورت انرژی پتانسیل کشسانی در فنر ذخیره می شود. در این جا میخواهیم با انرژی پتانسیل الکتریکی بیشتر آشنا شویم.
دو ذره ی باردار بر یکدیگر نیرو وارد میکنند و وقتی دو ذره ی باردار را که بار هم نام دارند با سرعت ثابت به یکدیگر نزدیک میکنیم برای غلبه بر نیروی رانشی آن ها باید کار را انجام دهیم و یا اگر بخواهیم دو ذرهی باردار را که بار غیر هم نام دارند با سرعت ثابت از هم دور کنیم، باز هم باید کار را انجام دهیم.
کار انجام شده به صورت انرژی پتانسیل الکتریکی دربارهای الکتریکی ذخیره میشود.
در این جا، کاری که ما انجام میدهیم مثبت است و انرژی مصرفی ما به صورت انرژی پتانسیل الکتریکی در بار الکتریکی q ذخیره می شود. هر چه اندازه ی جابجایی بیشتر باشد کار و انرژی مصرفی ما بیشتر می شود و درنتیجه افزایش انرژی پتانسیل الکتریکی بار q بیشتر میشود درست مانند وفتی که یک جسم را روی زمین، از یک نقطه به نقطه ی بالاتری میبریم و انرژی پتانسیل گرانشی آن افزایش مییابد. اگر بار الکتریکی q را در نقطهای رها کنیم، در جهت خطهای میدان به حرکت در میاید و انرژی پتانسیل الکتریکی آن به انرژی جنبشی تبدیل میشود. مانند : وقتی که یک جسم را از نقطهی بالای زمین رها میکنیم و جسم به پایین حرکت میکند.
در این حالت انرژی پتنانسیل گرانشی آن کاهش می یابد و به انرژی جنبشی تبدیل میشود. بنابراین تغییر انرژی پتانسیل الکتریکی یک بار الکتریکی وقتی آن را در یک میدان الکتریکی جابهجا میکنیم، برابر انرژیای است که برای جابجایی آن بار الکتریکی مصرف می شود.
( u = w )
اگر کاری که ما برای جابجایی بار الکتریکی ( با سرعت ثابت ) انجام میدهیم مثبت باشد (0w > ) انرژی پتانسیل بار افزایش مییابد یعنی 0 > u و u > u میشود.
در صورتی که کار انجام شده توسط ما منفی می شود. (0w > ) انرژی پتانسیل بار الکتریکی کاهش مییابد. یعنی : 0 < u و u < u است.
اختلاف پتانسیل الکتریکی
بار الکتریکی در میدان الکتریکی دارای انرژی پتانسیل الکتریکی است. در یک نقطه ی میدان، اندازه ی انرژی پتانسیل الکتریکی بار یواقع در آن نقطه، به اندازه ی بار الکتریکی بستگی دارد.
هر چه اندازهی بار الکتریکی بیشتر باشد، انرژی پتانسیل الکتریکی ان نیز بیشتر میشود.
در مبحث الکتریسیته معمولا به غیر از انرژی پتانسیل مفهوم دیگری نیز تعریف میشود که کاربرد علمی آن بیشتر است و به آن پتانسیل الکتریکی میگویند. اختلاف پتانسیل الکتریکی بین دو نقطهی واقع در میدان الکتریکی، عامل شارش بار الکتریکی بین آن دو نقطه است.
اگر دو ظرف آب به یکدیگر مربوط شوند آب از ظرفی که انرژی پتانسیل گرانشی یکای جرم آن بیشتر است، به ظرف دیگر شارش میکند، در الکتریسیته نیز عامل شارش بار الکتریکی به کمک اختلاف پتانسیل الکتریکی یکای بار در دو نقطه به صورت زیر تعریف میشود :
اختلاف پتانسیل الکتریکی دو نقطه، برابر تغییر انرژی پتانسیل الکتریکی یکای بار الکتریکی مثبت است، وقتی یکای بار الکتریکی بار از نقطهی اول تا نقطه دوم جابجا می شود.
بنابراین اگر انرژی پتانسیل الکتریکی بار مثبت q در یک نقطهی میدان برابر u باشد، اختلاف پتانسیل الکتریکی بین این دو نقطه، که با نماد v نشان داده میشود. اگر بار الکتریکی مثبت در جهت میدان الکتریکی حرکت کند، انرژی پتانسیل الکتریکی آن کاهش مییابد. تغییر پتانسیل الکتریکی به تغییر انرژی پتانسیل الکتریکی بستگی دارد. بنابراین نتیجه میگیریم که هرگاه بار الکتریکی مثبت در جهت میدان الکتریکی جابجا
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 7 صفحه
قسمتی از متن .doc :
انرژی پتانسیل الکتریکی
با صرف انرژی و انجام کار، میتوان جسمی به جرم m را از سطح زمین تا ارتفاع h بالا برد.
انرژیای که صرف بالا بردن جسم ( با سرعت ثابت ) شده است، به صورت انرژی پتانسیل گرانشی ( u = mgh ) در آن ذخیره میشود.
انرژی پتانسیل کشسانی نیز در شناخت انرژی پتانسیل الکتریکی ما را یاری میکند، وقتی فنری را به آرامش فشرده میکنیم یا میکشیم، کار انجام شده به صورت انرژی پتانسیل کشسانی در فنر ذخیره می شود. در این جا میخواهیم با انرژی پتانسیل الکتریکی بیشتر آشنا شویم.
دو ذره ی باردار بر یکدیگر نیرو وارد میکنند و وقتی دو ذره ی باردار را که بار هم نام دارند با سرعت ثابت به یکدیگر نزدیک میکنیم برای غلبه بر نیروی رانشی آن ها باید کار را انجام دهیم و یا اگر بخواهیم دو ذرهی باردار را که بار غیر هم نام دارند با سرعت ثابت از هم دور کنیم، باز هم باید کار را انجام دهیم.
کار انجام شده به صورت انرژی پتانسیل الکتریکی دربارهای الکتریکی ذخیره میشود.
در این جا، کاری که ما انجام میدهیم مثبت است و انرژی مصرفی ما به صورت انرژی پتانسیل الکتریکی در بار الکتریکی q ذخیره می شود. هر چه اندازه ی جابجایی بیشتر باشد کار و انرژی مصرفی ما بیشتر می شود و درنتیجه افزایش انرژی پتانسیل الکتریکی بار q بیشتر میشود درست مانند وفتی که یک جسم را روی زمین، از یک نقطه به نقطه ی بالاتری میبریم و انرژی پتانسیل گرانشی آن افزایش مییابد. اگر بار الکتریکی q را در نقطهای رها کنیم، در جهت خطهای میدان به حرکت در میاید و انرژی پتانسیل الکتریکی آن به انرژی جنبشی تبدیل میشود. مانند : وقتی که یک جسم را از نقطهی بالای زمین رها میکنیم و جسم به پایین حرکت میکند.
در این حالت انرژی پتنانسیل گرانشی آن کاهش می یابد و به انرژی جنبشی تبدیل میشود. بنابراین تغییر انرژی پتانسیل الکتریکی یک بار الکتریکی وقتی آن را در یک میدان الکتریکی جابهجا میکنیم، برابر انرژیای است که برای جابجایی آن بار الکتریکی مصرف می شود.
( u = w )
اگر کاری که ما برای جابجایی بار الکتریکی ( با سرعت ثابت ) انجام میدهیم مثبت باشد (0w > ) انرژی پتانسیل بار افزایش مییابد یعنی 0 > u و u > u میشود.
در صورتی که کار انجام شده توسط ما منفی می شود. (0w > ) انرژی پتانسیل بار الکتریکی کاهش مییابد. یعنی : 0 < u و u < u است.
اختلاف پتانسیل الکتریکی
بار الکتریکی در میدان الکتریکی دارای انرژی پتانسیل الکتریکی است. در یک نقطه ی میدان، اندازه ی انرژی پتانسیل الکتریکی بار یواقع در آن نقطه، به اندازه ی بار الکتریکی بستگی دارد.
هر چه اندازهی بار الکتریکی بیشتر باشد، انرژی پتانسیل الکتریکی ان نیز بیشتر میشود.
در مبحث الکتریسیته معمولا به غیر از انرژی پتانسیل مفهوم دیگری نیز تعریف میشود که کاربرد علمی آن بیشتر است و به آن پتانسیل الکتریکی میگویند. اختلاف پتانسیل الکتریکی بین دو نقطهی واقع در میدان الکتریکی، عامل شارش بار الکتریکی بین آن دو نقطه است.
اگر دو ظرف آب به یکدیگر مربوط شوند آب از ظرفی که انرژی پتانسیل گرانشی یکای جرم آن بیشتر است، به ظرف دیگر شارش میکند، در الکتریسیته نیز عامل شارش بار الکتریکی به کمک اختلاف پتانسیل الکتریکی یکای بار در دو نقطه به صورت زیر تعریف میشود :
اختلاف پتانسیل الکتریکی دو نقطه، برابر تغییر انرژی پتانسیل الکتریکی یکای بار الکتریکی مثبت است، وقتی یکای بار الکتریکی بار از نقطهی اول تا نقطه دوم جابجا می شود.
بنابراین اگر انرژی پتانسیل الکتریکی بار مثبت q در یک نقطهی میدان برابر u باشد، اختلاف پتانسیل الکتریکی بین این دو نقطه، که با نماد v نشان داده میشود. اگر بار الکتریکی مثبت در جهت میدان الکتریکی حرکت کند، انرژی پتانسیل الکتریکی آن کاهش مییابد. تغییر پتانسیل الکتریکی به تغییر انرژی پتانسیل الکتریکی بستگی دارد. بنابراین نتیجه میگیریم که هرگاه بار الکتریکی مثبت در جهت میدان الکتریکی جابجا
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 6 صفحه
قسمتی از متن .doc :
انرژی پتانسیل الکتریکی
با صرف انرژی و انجام کار، میتوان جسمی به جرم m را از سطح زمین تا ارتفاع h بالا برد.
انرژیای که صرف بالا بردن جسم ( با سرعت ثابت ) شده است، به صورت انرژی پتانسیل گرانشی ( u = mgh ) در آن ذخیره میشود.
انرژی پتانسیل کشسانی نیز در شناخت انرژی پتانسیل الکتریکی ما را یاری میکند، وقتی فنری را به آرامش فشرده میکنیم یا میکشیم، کار انجام شده به صورت انرژی پتانسیل کشسانی در فنر ذخیره می شود. در این جا میخواهیم با انرژی پتانسیل الکتریکی بیشتر آشنا شویم.
دو ذره ی باردار بر یکدیگر نیرو وارد میکنند و وقتی دو ذره ی باردار را که بار هم نام دارند با سرعت ثابت به یکدیگر نزدیک میکنیم برای غلبه بر نیروی رانشی آن ها باید کار را انجام دهیم و یا اگر بخواهیم دو ذرهی باردار را که بار غیر هم نام دارند با سرعت ثابت از هم دور کنیم، باز هم باید کار را انجام دهیم.
کار انجام شده به صورت انرژی پتانسیل الکتریکی دربارهای الکتریکی ذخیره میشود.
در این جا، کاری که ما انجام میدهیم مثبت است و انرژی مصرفی ما به صورت انرژی پتانسیل الکتریکی در بار الکتریکی q ذخیره می شود. هر چه اندازه ی جابجایی بیشتر باشد کار و انرژی مصرفی ما بیشتر می شود و درنتیجه افزایش انرژی پتانسیل الکتریکی بار q بیشتر میشود درست مانند وفتی که یک جسم را روی زمین، از یک نقطه به نقطه ی بالاتری میبریم و انرژی پتانسیل گرانشی آن افزایش مییابد. اگر بار الکتریکی q را در نقطهای رها کنیم، در جهت خطهای میدان به حرکت در میاید و انرژی پتانسیل الکتریکی آن به انرژی جنبشی تبدیل میشود. مانند : وقتی که یک جسم را از نقطهی بالای زمین رها میکنیم و جسم به پایین حرکت میکند.
در این حالت انرژی پتنانسیل گرانشی آن کاهش می یابد و به انرژی جنبشی تبدیل میشود. بنابراین تغییر انرژی پتانسیل الکتریکی یک بار الکتریکی وقتی آن را در یک میدان الکتریکی جابهجا میکنیم، برابر انرژیای است که برای جابجایی آن بار الکتریکی مصرف می شود.
( u = w )
اگر کاری که ما برای جابجایی بار الکتریکی ( با سرعت ثابت ) انجام میدهیم مثبت باشد (0w > ) انرژی پتانسیل بار افزایش مییابد یعنی 0 > u و u > u میشود.
در صورتی که کار انجام شده توسط ما منفی می شود. (0w > ) انرژی پتانسیل بار الکتریکی کاهش مییابد. یعنی : 0 < u و u < u است.
اختلاف پتانسیل الکتریکی
بار الکتریکی در میدان الکتریکی دارای انرژی پتانسیل الکتریکی است. در یک نقطه ی میدان، اندازه ی انرژی پتانسیل الکتریکی بار یواقع در آن نقطه، به اندازه ی بار الکتریکی بستگی دارد.
هر چه اندازهی بار الکتریکی بیشتر باشد، انرژی پتانسیل الکتریکی ان نیز بیشتر میشود.
در مبحث الکتریسیته معمولا به غیر از انرژی پتانسیل مفهوم دیگری نیز تعریف میشود که کاربرد علمی آن بیشتر است و به آن پتانسیل الکتریکی میگویند. اختلاف پتانسیل الکتریکی بین دو نقطهی واقع در میدان الکتریکی، عامل شارش بار الکتریکی بین آن دو نقطه است.
اگر دو ظرف آب به یکدیگر مربوط شوند آب از ظرفی که انرژی پتانسیل گرانشی یکای جرم آن بیشتر است، به ظرف دیگر شارش میکند، در الکتریسیته نیز عامل شارش بار الکتریکی به کمک اختلاف پتانسیل الکتریکی یکای بار در دو نقطه به صورت زیر تعریف میشود :
اختلاف پتانسیل الکتریکی دو نقطه، برابر تغییر انرژی پتانسیل الکتریکی یکای بار الکتریکی مثبت است، وقتی یکای بار الکتریکی بار از نقطهی اول تا نقطه دوم جابجا می شود.
بنابراین اگر انرژی پتانسیل الکتریکی بار مثبت q در یک نقطهی میدان برابر u باشد، اختلاف پتانسیل الکتریکی بین این دو نقطه، که با نماد v نشان داده میشود. اگر بار الکتریکی مثبت در جهت میدان الکتریکی حرکت کند، انرژی پتانسیل الکتریکی آن کاهش مییابد. تغییر پتانسیل الکتریکی به تغییر انرژی پتانسیل الکتریکی بستگی دارد. بنابراین نتیجه میگیریم که هرگاه بار الکتریکی مثبت در جهت میدان الکتریکی جابجا شود، از پتانسیل الکتریکی بیشتر به پتانسیل الکتریکی کمتر رفته است.
ذخیره ی بار الکتریکی در خازن
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 4
الکتریسیته (برق) چیست ؟
برق در هر جای زندگی ما نقش مهمی را بازی می کند. به کمک برق خانه های ما روشن می شود،
غذای ما پخته می شود ، کامپیوتر ، تلویزیون و سایر وسایل برقی ما به کار می افتد . برق باتری باعث حرکت ماشین و روشن شدن چراغ قوه می شود.
حال در اینجا از طریق آزمایشی می توانید به اهمیت برق پی ببرید. از مدرسه ، خانه یا آپارتمان خود شروع به پیاده روی کنید و کلیه وسایل و لوازم خانگی و ماشینهایی را که با برق کار می کنند را یادداشت کنید، سپس متعجب خواهید شد که تعداد زیادی از وسایل روزمرة ما بستگی به برق دارند.
اما برق یا الکتریسیته چیست ؟ از کجا می آید ؟ چگونه کار می کند ؟ قبل از اینکه همة اینها را بفهمیم باید اطلاعات کمی درباره اتمها و ساختمانشان داشته باشیم. کلیة مواد از اتمها ساخته شده و اتمها نیز از ذرات کوچکتر تشکیل شده اند. سه ذره اصلی سازنده اتم عبارتند از پروتون ، نوترون و الکترون.
همانگونه که ماه به دور زمین می چرخد ، الکترونها نیز به دور مرکز یا هستة اتم می چرخند. هسته، مجموعه ای از نوترونها و پروتونها می باشد.
الکترونها دارای بار منفی و پروتونها دارای بار مثبت هستند. نوترون ها خنثی می باشند، به عبارت دیگر نه دارای بار مثبت و نه منفی هستند.
در طبیعت اتمهای مختلفی وجود دارد به گونه ای که هر نوع عنصر دارای اتم خاص خودش است. یک اتم سازندة یک عنصر است. 118 عنصر مختلف شناخته شده وجود دارد. بعضی از عناصر، مثل اکسیژنی که تنفس می کنیم، برای زندگی ضروری هستند.
هر اتم از تعداد مشخصی الکترون ، پروتون و نوترون تشکیل شده است. اما تعداد ذرات یک اتم اهمیتی ندارد. معمولاًٌ تعداد الکترونها باید برابر تعداد پروتونها باشد. اگر تعداد آنها برابر باشد، اتم را خنثی می نامند که در این حالت اتم بسیار پایدار است.
بنابراین اگر اتمی دارای 6 پروتون باشد ، تعداد الکترونهای آن نیز باید 6 عدد باشد. عنصری که دارای 6 الکترون و 6 پروتون است کربن نامیده می شود. کربن به مقدار فراوانی در خورشید ، ستارگان ، ستاره های دنباله دار ، جو اکثر سیارات و در غذایی که می خوریم وجود دارد. زغال سنگ از کربن ساخته شده است ، و الماسها نیز همینطور . بعضی از انواع اتمها دارای الکترونهایی هستند که به خوبی به هم متصل نشده اند. اتمی که الکترون از دست می دهد، پروتونهایش بیش از الکترون بوده و دارای بار مثبت است. اتمی که الکترون می گیرد دارای ذرات منفی بیشتری بوده و بار منفی دارد.
یک اتم باردار را یون می نامند.
الکترونها را می توان از یک اتم به اتم دیگری حرکت داد. هنگامی که این الکترونها بین اتمها حرکت می کنند، برق یا جریان الکتریکی تولید می شود. حرکت الکترونها از یک اتم به اتم دیگر جریان نامیده می شود. در این حالت یک اتم، الکترون گرفته و دیگری الکترون از دست می دهد.
این زنجیره مشابه گروههای آتش نشانی در زمانهای قدیم است که به کمک سطل آتش را خاموش می کردند. اما به جای اینکه سطلی را از نقطة شروع به نقطة پایان برسانند ، هر شخصی می بایست سطلی از آب برای پرکردن از سطلی به سطل دیگر داشته باشد. بدین ترتیب مقدار زیادی آب از سطل بیرون می ریخت و آب کافی برای ریختن روی آتش وجود نداشت . عبور برق از یک سیم یا یک مدار مشابهت زیادی با آنچه که در بالا گفته شد دارد. هنگام عبور برق از سیم ، بار از یک اتم به اتم دیگر عبور می کند.
دانشمندان و مهندسان راههای زیادی را برای حرکت دادن الکترونها به خارج از اتمها یافته اند. به عبارت دیگر با اضافه نمودن الکترونها و پروتونها، به جای اینکه حالت خنثی برقرار شود، شما یک پروتون اضافی خواهید داشت.
از آنجایی که کلیه اتمها می خواهند خنثی باشند ، اتمی که خنثی نیست به دنبال الکترون آزادی جهت پر نمودن محل الکترون از دست رفته می گردد. این اتم غیر خنثی دارای بار مثبت (+) است، زیرا دارای پروتونهای خیلی زیادی می باشد.
الکترون آزاد در اطراف اتم غیر خنثی منتظر مانده تا مکانی برای آن پیدا شود. الکترون آزاد دارای بار منفی است و هیچ گونه پروتونی برای خنثی سازی آن وجود ندارد . بنابراین می گوییم که این الکترون دارای بار منفی (-) است.
حال بارهای مثبت و منفی چه رابطه ای با الکتریسیته دارند؟
دانشمندان و مهندسان چندین روش را برای ایجاد تعداد زیادی اتم مثبت و الکترون آزاد منفی یافته اند. از آنجایی که اتمهای مثبت جهت خنثی شدن به دنبال الکترونهای منفی بوده ، از این رو آنها قابلیت جذب زیادی به اتمهای مثبت دارند. بدین ترتیب اتم مثبت ، الکترون منفی را جذب کرده و خنثیمی شود. هر قدر که تعداد اتمهای مثبت یا الکترونهای منفی بیشتر باشد، قدرت جذب دیگری بیشتر خواهد بود. از آنجایی که هر دو گروه مثبت و منفی یکدیگررا جذب می کنند ، جذب کلی را « بار» می نامند.
زمانیکه الکترونها در بین اتمهای ماده حرکت می کنند، جریان برق تولید می شود. این پدیده ای است که در یک قطعه سیم اتفاق می افتد. الکترونها از یک اتم به اتم دیگر عبور کرده و جریان برق را از یک طرف به طرف دیگر برقرار می کنند ، درست مثل آنچه که در حرکت تصاویر یک فیلم اتفاق می افتد.
معمولاً قابلیت هدایت جریان برق در هر یک از اشیاء متفاوت است. مقاومت هر شئ، میزان قابلیت هدایت جریان برق را نشان میدهد. بعضی از اشیاء دارای الکترونهای خیلی پیوسته به هم بوده و برق از آنها به راحتی عبور نمی کند. به این نوع اشیاء عایق می گویند . لاستیک ، پلاستیک ، شیشه و هوای خشک دارای مقاومت بالایی بوده و عایق های خوبی هستند.
سایر مواد دارای الکترونهای ناپیوسته بوده و برق به آسانی از میان آنها عبور می کند. به این دسته از مواد هادی می گویند . اکثر فلزات از قبیل مس ، آلومینیوم یا فولاد ، هادی های خوبی هستند.
کلمة «الکتریسیته یا برق » از کجا آمده است ؟
الکترونها ، الکتریسیته ، الکترونیک و سایر کلماتی که با «الکتر» شروع می شود همگی ریشه در یک کلمه ی یونانی به نام «elektor» به «معنی خورشید درخشان» دارد. در یونانی «elektron» به معنی کهرباست .
کهربا یک سنگ قهوه ای مایل به طلایی بسیار زیبایی است که در زیر نور خورشید به رنگ نارنجی و زرد می درخشد. در واقع کهربا شیرة درخت فسیل شده ای است که در فیلم پارک ژوراسیک نیز از آن استفاده گردید. میلیون ها سال قبل حشرات به شیرة این درخت چسبیدند. حشرات کوچکی که دایناسورها را نیش زده بودند دارای خونی در بدنشان بودند که اکنون در کهربا قرار داشت.
یونانیان قدیم متوجه شدند که خواص کهربا خیلی عجیب است. به عنوان مثال وقتی کهربا به خز یا سایر اشیاء مالیده می شد ،قادر بود پر را جذب کند. آنها عامل ایجاد این پدیده را نمی دانستند. اما یکی از اولین مثالهای الکتریسیته ی ساکن را یونانیان کشف کرده بودند . (رجوع به فصل 3).
کلمه لاتین «electricus» به معنی «تولید شده از کهربا توسط اصطکاک» می باشد. بنابراین کلمه ی انگلیسی الکتریسیته از کلمات یونانی و لاتینی که در مورد کهربا بوده ، گرفته شده است.