مقاله درمورد. حقیقت آزادی چیست

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 19

حقیقت آزادی چیست ؟

آیا آزادی از مختصات انسان است ؟ چرا انسان فقط ، از این موهبت خود را را بهره مند می داند ؟ ایا حیوانها مثل این ارغها واهوها وگوسفندها نمی توانند ادعا کنند که ما هم آزادیم ؟ آیا اگر مثل اخوان الصفا انسان و حیوان را با هم به محاکمه دعوت کنیم انسان جوابی دارد ؟

می گویند آزادادی حق است ،حق غیر قابل سلب ، دیگری نمی تواند به هیچ وجه آن را سلب کند (البته عملا"میتواند ، یعنی حق سلب کردن ندارد و انتقال دادن به خود را ویا معدوم کردن و غیر قابل استفاده کردن آن را ندارد )،خود شخص نیز نمی تواند آزادی خود را بفروشد یا ببخشد ، خواه ازادی در مقابل مملوکیت را به اینکه خود را برده کند و خواه آزادی اجتماعی را به اینکه مثلا"به اختیار خود حق حاکمیت را از خود سلب کند .

دلیل این مطلب چیست ؟

میگوییند آزادی را هیچ چیز نمیتواند محدود کند مگر اینکه ازادی دیگران ،یعنی آزادی درهمه چیز برای انسان هست وهیچ حدی ندارد مگر آنکه به آزادی دیگران لطمه وارد آید.

لازمهءاین سخن این است که حتی مصالح خود فرد و مصالح اجتماع نیز نمیتواند آزادی افراد را تحدید کند ......

در مقدمه اعلامیه جهانی حقوق بشر می گوید :

«اساس آزادی و عدالت وصلح جهانی شناسایی حیثیت ذاتی کلیهء اعضای خانواده ء بشری است .»

ما میخواهیم بفهمیم این حیثیت ذاتی که موجب آن هر انسانی احترام ذاتی دارد و انسان بماهوانسان اینچنین است اعم از مرد وزن وسفید وسیاه وبلند وکوتاه ،چیست ؟

این جمله شامل سه نکته است :

الف.بشر یک نوع حیثیت وشرافت ذاتی لازم الحترام از طرف دیگران دارد.

ب. این حیثیت تبعیض بردار نیست .

ج. اساس آزادی وعدالت شناسایی این حیثیت ذاتی است ......

از نظر ما توجیه حیثیت ذاتی انسان به این استکه برای انسان مقامی و درجه ای خواص در وجود قائل شویم و برای اومأ موریتی تکوینی و غایی قائل شویم .منع و جلوگیری چون ایجاد سد در مقابل هدف طبیعت است و جلو تکامل را می گیرد و تکامل با هدف صورت می گیرد جایز نیست یعنی منشأ این حیثیت ذاتی مرتبه وجود و مأموریت دادن طبیعت است و اساسا"حقوق را جز از طبیعت آنهم با شناسایی اصل علت غایی نمی توان توجیه کرد ......

به نضر ما مسأله لازم الاحترام همان مفهوم «باید »است . این تکلیف است ،ریشه این تکلیف کجاست ؟این فرمان را بشر از چه مقامی می پذیرد ؟از خدایا از عقل یا از وجدان ؟ یا از خلقت ؟(البته مبدأخلقت ومبدأ خالق از این نظر یکی است ).

در فلسفه اروپا هر وقت که سخن از حقوق الهی به میان می آید ،آن را با حقوق طبیعی و فطری دو تا می دانند ،آنها حقوق الهی جز به نحو تشریعی تصور نمی کنند ،در صورتی که حقوق طبیعی خود بر دو قسم است :حقوق طبیعی بی هدف و حقوق طبیعی ذی هدف .اگر پای هدف و مسیر طبیعی و غایی به میان نیاید حقوق معنی ندنردو تا اصل توحید به میان نیاید ،تکامل و تعقیب هدف بی معنی است .....

معنای صحیح آزادی

آزادی کلی به این معنی صحیح است که نباید مانع بروز استعدادهای بشر شد ؛ دیگر به این معنی صحیح است که بسیاری چیز هاست که با جبر نمی توان به بشر تحمیل کرد ،و دیگر به این جهت است که باید بالاختیار و در صحنه تنازع و کشمکش به کمال خود رسید ؛اما آزادی به معنی اینکه نباید مزاحم خواب بشر شد ،غلط است. فروید به خاطر افتخار بزرگی برای خود میگوید :«بعد از مدتها فهمیدم از کسانی هستم که مزاحم خواب بشر شده ام .» با اینکه در این جهت هم اشتباه کرده است اما این تهمت را به خود زده است .....

ایجاد مانع برای رشد طبیعی یک گیاه مثل اینکه گلی را در سایه یا در محیط تنگ وکوچک از لحاظ فضا قرار دهیم کار ناپسند و تجاوز به حق هست اما مقرون به شعور از طرف گل نیست و در حیوان اگر مستلزم ایذاء باشد ظلم است والا نه . اما به مصرف انسان رساندن گیاه یا حیوان به هیچ نحو ظلم نیست . پس این بحث که طرح شد آیا آزادی از مختصات انسان است یا نه ،به این صورت باید حل شود که معنی آزادی لزوم عدم ایجاد مانع است ؛ این لزوم درباره انسان صادق است فقط و دربارهء گیاه به هیچ نحو صادق نیست هر چند گیاه هم دارای حقوقی است .و در باره حیوان فقط آنجا که موجب اذیت در کار باشد نباید ایجاد اذیت و آزار کرد ولی این معنی غیر از آزادی مصطلح است ، پس آزادی از مختصات انسان است ......

گفتیم آزادی را علاوه بر آزادی دیگران ،مصالح خود فرد و همچنین مصالح اجتماع می تواندمحدود کند ، زیرا لازمه حق طبیعی و حثیت ذاتی انسان لزوم احترام است ، اما لازمه لزوم احترام کاری به کار او نداشتن نیست ، بلکه لازمه ان این است که هر عملی که استعدادهای طبیعی را رشد بدهد جایز بشماریم . در فلسفه اروپایی لازمه احترام به حیثیت ذاتی انسان این دانسته شده است که خواسته ها و تمایلات و پسند ها و انتخابهای هر انسانی باید محترم شمرده شود ؛چون هر انسانی محترم است پس هر عقیده ای که انتخاب کرد محترم است ولو ان عقیده سخیف ترین و موهن ترین و متناقض ترین عقاید با شأن و مقام انسان باشد ،پس اگر انسان ها گاوپرستی یا عورت پرستی یا هر عقیده

تحقیق: رابطه اخلاق با آزادی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 46

فهرست

رابطه اخلاق با آزادی 2

مفهوم اخلاق 2

مفوم آزادی 4

دلایل ضرورت آزادی 6

آزادی، چونان روش و ارزش 8

موانع و محدودیت‌ها 8

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری 11

منابع 12

رابطه اخلاق و آزادی

 پرسش از نسبت اخلاق و آزادی را می توان از منظرهای مختلف معرفت‌شناختی مطرح ساخت. از این رو پرسش‌های متنوع و متکثری پیش روی پژوهشگر نهاده و از هر زاویه‌ بحثی گشوده می شود. از جمله می توان به طور کلی این پرسش را مطرح کرد که اساساً چه نوع رابطه‌ای میان اخلاق و آزادی وجود دارد؟ آیا اخلاق و ارزش‌های اخلاقی در دست‌یابی به آزادی و پایداری و استمرار آن تأثیرگذار است یا در از دست دادن و مقید شدن آزادی؟ آیا آزادی می‌تواند برای رسیدن به یک جامعه اخلاقی به انسان‌ها مساعدت نماید یا اینکه رسیدن به جامعه ضد اخلاقی را تسریع می‌کند؟ مبانی و معیارهای  مفهوم اخلاق و آزادی کدام است؟ آیا آزادی می‌تواند و یا باید بر مبانی اخلاقی استوار باشد یا تحقق اخلاق در جامعه به تحقق آزادی در آن جامعه بستگی دارد؟در نسبتی دیگر و از منظری دیگر می‌توان پرسش‌های مذکور را به گونه‌ای دیگر نیز طرح کرد. از جمله اینکه: آیا نهال اخلاق در فضا و بذر آزاد به بار می‌نشیند و یا برعکس، این آزادی است که خود را با قامت اخلاق متناسب می‌نماید؟ آیا بدون آزادی و آزاداندیشی می‌توان معرفت اخلاقی کسب نمود و یا اینکه اعتبار آزادی نیز بر پیش‌دانسته‌ها و مبانی اخلاقی مبتنی است؟ آیا اساساً آزادی می‌تواند ارزش‌های اخلاقی را تقویت نماید یا اینکه وجود فضای آزاد باعث کاهش تأثیر ارزش‌های اخلاقی در جامعه می‌شود و چه بسا اخلاق را از میان می‌برد؟در جامعه‌ای که استبداد در آن حاکم است و شیوه‌های استبدادی و توتالیتری در آن مقدم بر اخلاق و آزادی است، هم آزادی غایب و هم اخلاق جامعه منحط و فاسد است. اخلاق مناسب و درخور یک جامعه که مبتنی بر مبانی معرفت‌شناختی و انسان‌شناختی و هستی‌شناختی معتبر باشد تنها در جامعه‌ای رخ می‌نماید که بهره‌ای از آزادی داشته باشد و تملق و چاپلوسی و... در آن راه به جایی نبرد و اخلاق و ارزش‌های اخلاقی حاکم باشد. هنگامی که تملق و چاپلوسی در سطح جامعه رواج داشته باشد و کارها بر مبنای آن پیش رفته و

تحقیق در مورد نگاهی به آزادی در اسلام

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 8 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

نگاهی به آزادی در اسلام

مقدمه

آزادی در اسلام به لحاظ محتوایی واژه‌ای است مبهم، که در سیاست هم مورد استفاده قرار گرفت. از این رو با توجه به سیاست دینی جمهوری اسلامی لازم دیده شد تا محتوا و ماهیت آن در این نظام دینی، مورد بررسی قرار گیرد. فهم نوع برخورد اسلام با این مفهوم سیاسی، از لابه‌لای احادیث، روایات و قرآن مجید قابل دسترسی می‌باشد. در این پژوهش پس از ارائه تعریفی از ماهیت آزادی و آزادی اسلامی، به آسیب‌شناسی این مقوله، در زمان حاضر پرداخته که امید می‌رود برای پژوهشگران این عرصه خالی از فایده نباشد.

مفهوم آزادی

آزادی در لغت معادل «حریه»، «freedom» و «liberty» است، واژه‌ای است که در مدت کوتاهی در واژگان سیاسی مردم به صورت پررنگی جا گرفته. با توجه به ماهیت اسلامی نظام حاکم بر کشور عزیزمان باید در انتخاب این شعارها یا هر اقدام سیاسی خرد و کلان دیگری با دقت و وسواس برخورد نمود. با معیارهای دین آن را تطبیق داده ، نظر اسلام را در مورد این مقوله جویا شد.

آزادی، به علت اطلاق در دو بار مثبت و منفی، فاقد معنا است، تنها وقتی به صورت تخصصی مطرح می‌شود که به صورت ترکیب اضافی درآید. مانند ؛ آزادی بیان، آزادی قلم، آزادی اندیشه و واژه‌های متفاوت دیگری که برای مدتی در زبان سیاسی مردم رد و بدل می‌شد. (1)

ماهیت آزادی در دین اسلام

اصلی‌ترین و ابتدایی‌ترین معنای آزادی، داشتن اختیار است و در مقابل جبر (مجبور بودن) قرار دارد. (2) آیاتی در قرآن وجود دارد که انسان را مختار دانسته افراد را نسبت به انجام برخی امور امر و نهی می‌کند زیرا امر و نهی تنها در مورد مخاطب مختار صادق است. انسان، همواره می‌خواهد در امور اختیاری، بی قید و افسار گسیخته و طبق هوای نفس عمل کند. و هیچ قانونی برای کنترل در اختیارات او وضع نشود. و در صورت وضع مجازاتی برای او در برنداشته باشد. (3) اگر معیارهای ذهنی افراد، غرایز و بعد حیوانی باشد، آزادی به عنوان عدم تقید به بسیاری از قوانین حاکم بر جامعه خواهد بود. البته در صورتی که قوانین آن جامعه کارآمد و ارزشی باشند. زیرا در جامعه ارزشی به کمال هویت انسانی و روحیات بشر توجه می‌شود. قانون مداری در آن، عین ارزش است و جامعه در راه رسیدن به ارزشهای کارآمدتر تکاپو می‌نماید. برای جداسازی و شناسایی جامعه ارزشی و حیوانی می‌توان از عقل و دین بهره برد. عقل، ممیز انسان از غرایز و حیوانیت صرف است. (4) عقل به آزادی و اختیار هویت می‌دهد. درک ناکارآمدی غرایز در طی مسیر واقعی زندگی و احساس نیاز به قانون از عقل برمی‌خیزد. اما در ادامه قانون برتر، برای رسیدن به رشد و تعالی بیشتر، عقل، قدرت پاسخگویی کامل را ندارد (با توجه به وجود درصدهای مختلف عقل‌مداری در جامعه و تفاوت در تحلیل‌ها، تفکرات و ...). از این رو، دین با ارائه قوانین برتر و ارسال رسل، بشر را در رسیدن به علم کامل‌تر و برداشت درست عقلانی راهنمایی می‌کند.

در روایات به این امر تصریح گشته و علم آموزی به عنوان امر واجب، مورد توجه قرار گرفته.(5) قرآن کریم ، کسانی که تعقل نمی‌ورزند را همانند چهارپایان و حتی از آنان گمراه‌تر و نادان‌تر دانسته. (6)

اسلام، با احترام به اختیار انسان، با سفارش به علم‌آوری، انسان را به مدد نیروی تعقل رها نمی‌سازد. بلکه با احکام پویای دین، هدایت او را در دست می‌گیرد. تعالیم اسلام، همواره توجه صرف به مسائل مادی و غریزی را نکوهش کرده، آنرا حیوانیت برشمرده، توجه به مسائل غیرمادی ماورائی را در زندگی مدنظر قرار میدهد. (7) با وجود همه این مسائل، اسلام انسان را حتی در عرصه انتخاب دین، صاحب اختیار می‌داند. (8)

دین مجموعه‌ای از احکام، قوانین و باید و نبایدها است که خداوند آنرا متناسب با ذات بشر و رشد و تعالی او وضع نموده. انسان عاقل با دقت در این قوانین، وجود آن را برای رسیدن خود و جامعه به کمال، ضروری می‌بیند. اسلام، نماینده گروه اهل تعقل را دانشمندان می‌داند.(9)

همانطور که بیان شد دین باید و نبایدهایی دارد از این رو انسان دین‌مدار، با انتخاب دین برای برخی رفتارهای خود، محدودیتی ایجاد می‌کند. اما با این حال، تلخی این محدودیت در رسیدن به جامعه‌ای کارآمد، ارزش مدار، امین و هویت مند، شیرین می‌نماید. وقتی توجه به دین و انتخاب آن در زندگی بشر مورد توجه و تایید قرار گرفت، با نیروی تعقل و بدون اصرار، تعصب و غرض ورزی، باید به مطالعه ادیان پرداخت، تا بتوان کامل ترین دین را در رسیدن به کمال واقعی اتخاد نمود.

اسلام دین برتر

اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان فراوانی در اقصی نقاط جهان بوده و هستند که اسلام را دین برگزیده دانسته و آن را انتخاب نمودند. به طور مسلم، اگر مطالعه در ادیان بصورت ناقص، و با خودخواهی یا برخی تمایلات و احساسات جهت دار، همراه باشد، انسان را به مسیر اصلی رهنمون نخواهد ساخت. باید، کاملاً زلال بود و بی‌طرفانه به مطالعه و قضاوت در مورد آن پرداخت.

علم و دین دو ابزاری هستند که افراد با مسلح شدن به آن، مجاز به ارائه نظر و آزادی بیان می‌گردند. (10) از این رو، جایگاه دین برجسته‌تر می‌شود. اسلام، دینی کامل و برگزیده خداوند است که انسان‌های آزاده ارزش مدار و بزرگان زیادی در آن به منحصه ظهور رسیده‌اند. و این نبود، مگر در نتیجه روح حاکم بر تعالیم دین الهی که بشر را به مراتب بالای زندگی مادی و معنوی، رهنمون می‌سازد. که در سایر ادیان با این کیفیت وجود ندارد. (11)

ممیزه دیگر اسلام، عاری بودن آن از خرافات و زلالی احکام آن می‌باشد که همه اندیشمندان بی‌تعصب و اندیشه‌ور به آن اذعان دارند. بعد متعالی دیگر اسلام، سادگی و روانی آن است که آن را در همه سطوح جامعه قابل استفاده و در سطح بالایی، قابل درک می‌سازد. این خصوصیات نیز همانند سایر خصوصیات برجسته این دین الهی، توسط اندیشه‌وران مسلمان و غیرمسلمان جهان، تحسین گشته است. (12) مشخصه برگزیده دیگر اسلام، هم‌خوانی آن با روحیات بشر و توجه به زندگی فردی و اجتماعی می باشد که بسیار قابل درک و لمس است.

در مرحله بعد، با توجه به شناخت اسلام، به عنوان دین برگزیده، باید سراغ آن رفته، نظرش را پیرامون آزادی جویا شد.

اسلام در اصلی‌ترین مرحله که مرحله انتخاب دین است انسان را در انتخاب مختار می‌نماید. اما پس از انتخاب دین، او را موظف به تبعیت و اطاعت می‌نماید. به پیامبر صلی‌الله علیه و آْله و سلم امر می‌شود تا با ملایمت و نرمی به تبلیغ دین بپردازد، بدون اصرار و خشونتی، این منطق اسلام و قوت ادله و براهین آن بود که باعث گسترش آن شد. به طور مسلم، به زور شمشیر نمی‌توان اندیشه‌ای را قلب‌ها رسوخ داد و حمایت و دفاع آنها را از دین مشاهده نمود. این ماهیت عالمانه و جامع و ارزشمند اسلام است که به

تحقیق: آزادی در اندیشه امام خمینی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 33

بسمه تعالی

آزادی در اندیشه امام خمینی

چون به آزادی نبوت هادی است مومنان را ز انبیاء آزادی است

أی گروه مؤمنان شادی کنید همچو سرو و سوسن آزادی کنید

آزادی آرمان شکوهمند بشری است و شاید این ویژگی ناگسستنی آرمان آزادی است که به شدت قابلیت بدست دادن تعابیر و تفاسیری بس ناهمگون را در خود نهفته دارد. مستبدان و نیز آنان که به مشابه ایدئولوژی اغواگر سیاسی در مقاطعی به آرمان آزادی تمسک جسته اند هر دو از همین ویژگی سوء استفاده کرده و می کنند. شاید به همین خاطر است که خیلی زود بحث آزادی به بحث از تعابیر و تفاسیر آن، مبانی و قوتها و کاستی های هر قرائت می انجامد.

امام خمینی (ره) صرفنظر از تأثیر ژرفی که در حوزه سیاست بر جای گذاشتند، حیات فکری و معنوی جامعه را نیز سخت متأثر ساختند و آزادی جوامع بشری به عنوان ویژگی بارز امام (ره) و از اهداف عمده وی می بایست مورد مداقه قرار گیرد.

آنچه مقصود امام در این زمینه است طرح برهانی و از روی اعتقاد مباحث اندیشه سیاسی اسلام بوده است.

نهضت خمینی پیش از آنکه یک تحول سیاسی باشد حرکتی فرهنگی و معنوی و بر پایة کلام بود. امام (ره) با طرح ارزشهایی چون شهادت، اقامة قسط و عدل، احقاق حق آزادی و. . . . روح اسلامی را از انزوا و تحریف رهایی بخشید.

در دین مبین اسلام فارغ از نهی های ارشادی، آزادی اندیشه محدودیتی ندارد. اسلام علاوه بر ثواب مترتب بر عمل، اندیشه نیکو و نیت حسنه را مستوجب ثواب و پاداش دانسته ولو منجر به عمل هم نگردد و اندیشه منتهی به امور ناصواب و حرام مورد پسند شارع نیست و مؤمنان را از ورود به این وادی برحذر داشته است که این نهی، ارشادی است.

قرآن اهداف قیام نبوی را از جمله اقامه قسط و آزاد ساختن مردم از زنجیرهای اسارت بیان می کند.«ما ارسلنا رسلنا بالبینا انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط ـ و الذین ینبعون الرسول . . . یضع عنهم اصرهم و الاغلال التی کانت علیهم». در تکالیف شرعی مکلفین، تکلیف خود را با اراده آزاد باید انجام دهند. لذا از کسی که اراده ندارد و از مضطر که اراده اش آزاد نیست رفع تکلیف شده است.

تحقیق درباره. انقلاب مشروطه و مقوله آزادی درایران

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 24

انقلاب مشروطه و مقوله آزادی درایران

با همه ی خرده هائی که می توان به نهضت مشروطه خواهی داشت، در این که برای جامعة استبداد زده ایران، این نهضت نماد قدمی سترگ در راستای درستی بود تردیدی نیست. ای کاش رهبران نهضت اندکی هوشمندانه تر عمل می کردند و مستبدان حاکم نیز برمنافع دراز مدت خویش ادراک گسترده تر وعمیق تری داشتند و نهال نو پای مشروطه طلبی در ایران به بار می نشست. واقعیت تاریخی این است که این گونه نشد. اگر بخشی از این شکست نتیجة توطئه های نیروهای برون ساختاری باشد، نقش معاندان ایرانی را در این عدم توفیق نباید دست کم گرفت.

بطور کلی مشکل جامعة ایرانی ما در سالهای اولیه قرن بیستم، گذشته از وضعیت فلاک بار اقتصادی این بود که نه جامعه ای دینی بود و نه جامعه ای سکولار. در آن دوره ای که به مشروطیت منتهی می شود، نه قوانین مدون داشتیم و نه جامعه به باورهای دینی خود پای بندی نشان می داد. به گفتة بست نشینان سفارت انگلیس، « عمده مقصود ما تحصیل امنیت و اطمینان از آینده است که از مال و جان وشرف و عرض و ناموس خودمان در امان باشیم». مشروطه اگر چه کوششی برای جایگزینی حکومتی اختیاری با حکومتی قانونی بود ولی به دلایل گوناگون در این مهم موفق نشد. با این همه همین جا بگویم و بگذرم که در بسیاری از پژوهش هائی که در بارة این نهضت در دست داریم، خواننده با تصویر متفاوتی روبرو می شود که با واقعیت مشروطه به آن صورتی که به گمان من بود، هم خوان نیست. .

برای نمونه آقای دکتر آدمیت ادعا کرده است که « با ایجاد مشروطة پارلمانی حاکمیت به مجلس ملی تعلق گرفت و دستگاه مجلس در گردش بود. حقوق آزادی ( آزادی بیان و قلم و اجتماعات و انجمن های سیاسی و تظاهرات) شناخته شدند و قلمرو عملی داشتند. آزادی به آنجا رسید که « اعلان کشتن رئیس دولت را در روزنامه منتشر کردند، اما نه متعرض روزنامه نویس گشتند و نه انجمنی که آن اعلان به نام او انتشار یافت ».[i] از سوی دیگر، « مجلس که قطب اصلی سیاست ملی بود ، از سرشت طبقاتی اش عمده طبقات جامعه را در بر می گرفت »[ii]

در هر دو مورد این ادعاها پذیرفتنی نیستند. اگر چه شماری از مورخین ما با ارزیابی غیر مسئولانه و ناثواب خویش روزنامه های عصر مشروطه را بعنوان « فحش نامه » و یا روزنامه هائی کم مایه که« هنرشان در درشتگوئی و ناهنجار نویسی است » نفی می کنند[iii] ولی واقعیت این بود که این روزنامه ها « متعرض » فراوان داشتند و در موارد مکرر توقیف شدند. استاد دهخدا و سلطان العلمای خراسانی را حتی به مرگ تهدید کردند . در یکی از این دفعات که نشریه توقیف شد، « صوراسرافیل » از عموم برادران وطنی « که در موقع توقیف روزنامه اظهار همراهی فرموده اند کمال امتنان را حاصل نموده ....... ولی همانطور که کتبا و تلگرافا خدمت همه معروض داشته ایم چون حکم از مجلس مقدس شوری صادر شده بود و امر مجلس عجالتا در حکم قانون است مخالفت با آن با تقوای دورة آزادی مبانیت دارد و حب قانون و وطن خواهی راهی برای تشبثات مخالفان نمی گذارد ». بعلاوه و در همین راستا ، هنوزمُرکّب شمارة اول صوراسرافیل خشک نشده بود که سردبیرش به « دارالفنون » دعوت شد تا در بارة مندرجات شمارة‌اول « توضیحات » لازم را به عرض وزیر معارف دولت مشروطه برساند چون به قول آن وزیر « من دیروز رفتم بمجلس شورای ملی و در خصوص جریدة صوراسرافیل صحبت کردم وقرارشدشما را سیاست کنم». در همین نشست همان وزیر، صوراسرافیل را به توقیف تهدید می کند و دیری نمی گذرد که روزنامه توقیف می شود. « روح القدس » و « مساوات » هم از این محدودیت ها و توقیف ها در امان نبودند. به این داستان باز خواهم گشت.

در مورد دوم ، ادعای اینکه مجلس اول از نظر سرشت طبقاتی « عمده طبقات جامعه » را در بر می گرفت ، ادعای خنکی است که به دشواری می تواند جدی گرفته شود . گفتن دارد اما که منظور از « سرشت طبقاتی » کاملا روشن نیست ولی از دوحا ل خارج نیست. یا منظور ترکیب طبقاتی نمایندگان است و یا عملکرد طبقاتی آن نمایندگان. هر کدام که مورد نظر باشد این ادعا با واقعیت مجلس مشروطه درتناقض قرار می گیرد. این درست که انتخابات مجلس مشخصا « طبقاتی » بود ولی نه چنین بود و نه قرار بود چنین باشد و نه می توانست چنین باشد که همة طبقات را در بر بگیرد. تا آنجا که من دیده وخوانده ام هیچ یک از نمایندگان مجلس هم چنین ادعائی نکرده است. واقعیت این است که در حول و حوش مشروطه ، حدودا 80 در صد جمعیت ایران روستائیان بودند که در مجلس به هیچ شکل و صورتی حضور نداشتند. اگر چه این روزها مد شده است که تحلیل طبقاتی را بر نمی تابیم ولی عملکرد مجلس اول هم در این راستا به خوبی نشان دهندة جهت گیری طبقاتی آن بود. این را می دانیم که مجلس « پیشنهادهای جدید را در بستن مالیات مستقیم بر ملاکان نپذیرفت ». بعلاوه، « قضیه تعدیل سهم مالک و زارع نیز مطرح نگشت ». اگرچه شماری از مورخین ما الغای رسم تیول را یکی از بزرگترین دست آوردهای مجلس اول می دانند ولی به قول همین آقای آدمیت « سیاست مجلس در قضیه الغای رسم تیول و اصلاح وضع خالصجات هم تاثیری در میزان سهم زارع از محصول زمین نداشت. هیچکس نگفت که بیاییم و املاک تیول و خالصة دیوانی را به همان برزگران که آنجا به زراعت مشغول اند بسپاریم یا حداقل به خودآنان اجاره دهیم .» ایشان در یک کتاب دیگر خویش نوشت ، « اما در مسائل اساسی اجتماعی چون تعدیل مالکیت زمین زیر کشت ،‌یا افزایش سهم دهقان از محصول زمین قدمی بر نداشت. حتی گروه تند روان مجلس اشارة معقولی به آن مسائل نکردند. گوئی افسون مالکیت زبان مجلسیان را یکسره بسته بود. صدای نحیف احسن الدوله هم ندائی بود در برهوت » [ix]. زنان نیز در مجلس مشروطه حضور نداشتند و بهمین نحو شهر نشینان بی چیز. برای دفاع از مجلس و ترجیح دادن همین مشروطة نیم بند بر حکومت استبدادی اصلا لازم نیست تاریخ را بازسازی کنیم . با همة کمبودها و ضعف ها، وجود همان مجلس نشانة جهشی سترگ در زندگی سیاسی ایران استبداد زده بود. نه ضرورتی دارد که در خصوص آزادی های برآمده از نهضت مشروطه طلبی اغراق کنیم و نه نیازی که از مجلس