تحقیق درمورد ریشه یابی اندیشه میرزا یوسف خان مستشارالدوله

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 13

فهرست مطالب

« صفحه » « صفحه »

شرح حال مختصر میرزا یوسف خان مستشارالدوله .................................. 1

رد‌یابی ریشه فلسفی سیاسی مستشارالدوله ................................................ 1

تأثیر زندگی اجتماعی در غرب بر مستشارالدوله ......................................... 2

رساله « یک کلمه» ............................................................................................ 3

اسلام‌شناسی مستشارالدوله ........................................................................... 3

ضعف بینش و عدم شناخت جامعه از راه علاج یا یک بعدی‌نگری ............ 5

دوستان و همفکران مستشارالدوله ........................................................... 5

شخصیت میرزا یوسف خان مستشارالدوله ............................................... 6

مأخذ و مراجع ............................................................................................. 9

ریشه‌یابی اندیشه میرزا یوسف خان مستشارالدوله

شرح حال مختصر میرزا یوسف خان مستشارالدوله

میرزا یوسف خان، پسر حاجی میرزا کاظم از بازرگانان آذربایجان، در شهر تبریز به دنیا آمد. فارسی، عربی و قدری از علوم شرعیه را آموخت و به سمت منشیگری، وارد خدمت کنسولگری انگلیس در تبریز شد و بعد از چندی از خدمت انگلیسیها استعفا داد و به خدمت وزارت امور خارجه درآمد، در سال 1270هـ ق به فرمان ناصرالدین شاه به کارپردازی حاجی ترخان مأمور شد و هشت سال در آنجا بود، در سال 1279 کاردار ایران در پترسبورگ و در سال 1280هـ ق ژنرال کنسول تفلیس شد و چهار سال در آنجا ماند، در اواخر سال 1283هـ ق به کارداری سفارت ایران در پاریس منصوب و از راه استانبول عازم فرانسه شد. در مدت سه سال اقامت خود در پاریس چهار مرتبه به لندن رفت در سال 1299 در وزارت مشیرالدوله به عنوان معاون وزیر عدلیه انتخاب و لقب مستشارالدوله به نام او صادر شد. 1

رد‌یابی ریشه فلسفی سیاسی مستشارالدوله

در ردیابی فرهنگ سیاسی او باید گفت که نخستین آشنایی او با علم سیاست مغرب زمین در زمانی بود که به سمت منشی کنسولگری انگلیس در تبریز خدمت می‌کرد و در همانجا بود که با کتابهای لیبرالیستهای انگلیسی آشنا شد. بعدها، چندین سال اقامت در ” پطرزبورگ“ و ” تفلیس“ یعنی مراکز آزادیخواهی و آزادیخواهان روس، تحول بزرگی در افکارش به وجود آورد. در روسیه با افکار سوسیالیستها و نیز در فرانسه با افکار و آثار سوسیالیستهای فرانسه مثل ” شارل نوریسی“ و ” پرودون“ و ” سن سیمون“ آشنا شد. سالهای اقامت او در پاریس با عنوان کنسول ایران مصادف با سال کمون پاریس 1871 میلادی و سرکوبی خونین کمون است.

بیشترین نظریه سیاسی او از مکتب اصالت فردِ فرانسوی و خردگرایی وابسته به آن بود. ملاقاتهای مکرر او با ملکم خان و مطالعه کتب متفکران انقلابی فرانسه مثل روسو و ولتر و منتسکیو و کتابهای دیگر و قوانین اساسی « مجلس مؤسسان» و کنوانسیون انقلابی فرانسه و اعلامیه حقوق بشر در ساخت اندیشه او تأثیر بسزایی گذارد و ثمره آنها کتاب یک کلمه اوست، 2 فریدون آدمیت میرزا یوسف خان را از پیشوایان اصلی فکر ناسیونالیسم می‌داند. 3

تأثیر زندگی اجتماعی در غرب بر مستشارالدوله

مستشارالدوله طی سالها اقامت در اروپا به زبانهای روسی، انگلیسی و فرانسه تسلط پیدا کرد و از راه این سه زبان بود که با آثار متفکران آنها آشنایی پیدا کرد و فرهنگ آنان را شناخت؛ صاحب تاریخ بیداری ایرانیان در این باره گوید: « در مأموریت پاریس انتظام و آبادی و ثروت ملی و فرهنگ و هنر اروپا را دید و بر شور و حرارت قبلی او نسبت به ایران افزوده شد و چون سبب ترقیات فرانسه و تنزلات ایران را از ملکم پرسید او چنین گفت: بنیان و اصول نظم فرانسه یک کلمه است و همه ترقیات همان یک کلمه و آن یک کلمه که جمیع انتظامات و ترقیات فرانسه در آن مندرج است کتاب قانون است.» 4 او در مقدمه کتاب « یک کلمه» می‌گوید در مدت اقامت خود در پاریس چهار دفعه به عزم سیاحت به لندن رفتم و در این مدت می‌دیدم که در فرانسه و انگلیسی انتظام لشکر و آزادی عامه صد آن قدر است که در مملکت سابق‌الذکر (روسیه) دیده بودم، اگرچه سبب این نظم و این ترقیات و این آسایش و آبادی را از عدل می‌دانستم به سبب آنکه این سلطنت و این ثروت و این آبادی و عمارت به غیر عدالت میسور نشود. 5 در این عبارات گرایش و فریفتگی مستشارالدوله به فرهنگ غرب به عیان مشاهده می‌شود. گویی او با مقایسه جامعه خویش و جامعه غرب مدینه فاضله را در آنجا یافته است و از عدل و دادگری آنان سخن می‌گوید اما در جای دیگر خود ایرانیان را از اعمال فساد غربیان ترسانده و هشدار داده است که « این فقره از واضحات است که بعدها هیچ یک از اقوام به نشر قانون ننمایند به طوری که در ماده صربستان و غیرها دیگران دولت عثمانی را با آن قدرتی که داشت، مجبور کردند، ما را نیز آسوده نخواهند گذاشت و مجبور خواهند کرد.» 6 سخنی که پس از مقایسه این دو

تحقیق درمورد ریشه یابی اندیشه میرزا یوسف خان مستشارالدوله

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 13

فهرست مطالب

« صفحه » « صفحه »

شرح حال مختصر میرزا یوسف خان مستشارالدوله .................................. 1

رد‌یابی ریشه فلسفی سیاسی مستشارالدوله ................................................ 1

تأثیر زندگی اجتماعی در غرب بر مستشارالدوله ......................................... 2

رساله « یک کلمه» ............................................................................................ 3

اسلام‌شناسی مستشارالدوله ........................................................................... 3

ضعف بینش و عدم شناخت جامعه از راه علاج یا یک بعدی‌نگری ............ 5

دوستان و همفکران مستشارالدوله ........................................................... 5

شخصیت میرزا یوسف خان مستشارالدوله ............................................... 6

مأخذ و مراجع ............................................................................................. 9

ریشه‌یابی اندیشه میرزا یوسف خان مستشارالدوله

شرح حال مختصر میرزا یوسف خان مستشارالدوله

میرزا یوسف خان، پسر حاجی میرزا کاظم از بازرگانان آذربایجان، در شهر تبریز به دنیا آمد. فارسی، عربی و قدری از علوم شرعیه را آموخت و به سمت منشیگری، وارد خدمت کنسولگری انگلیس در تبریز شد و بعد از چندی از خدمت انگلیسیها استعفا داد و به خدمت وزارت امور خارجه درآمد، در سال 1270هـ ق به فرمان ناصرالدین شاه به کارپردازی حاجی ترخان مأمور شد و هشت سال در آنجا بود، در سال 1279 کاردار ایران در پترسبورگ و در سال 1280هـ ق ژنرال کنسول تفلیس شد و چهار سال در آنجا ماند، در اواخر سال 1283هـ ق به کارداری سفارت ایران در پاریس منصوب و از راه استانبول عازم فرانسه شد. در مدت سه سال اقامت خود در پاریس چهار مرتبه به لندن رفت در سال 1299 در وزارت مشیرالدوله به عنوان معاون وزیر عدلیه انتخاب و لقب مستشارالدوله به نام او صادر شد. 1

رد‌یابی ریشه فلسفی سیاسی مستشارالدوله

در ردیابی فرهنگ سیاسی او باید گفت که نخستین آشنایی او با علم سیاست مغرب زمین در زمانی بود که به سمت منشی کنسولگری انگلیس در تبریز خدمت می‌کرد و در همانجا بود که با کتابهای لیبرالیستهای انگلیسی آشنا شد. بعدها، چندین سال اقامت در ” پطرزبورگ“ و ” تفلیس“ یعنی مراکز آزادیخواهی و آزادیخواهان روس، تحول بزرگی در افکارش به وجود آورد. در روسیه با افکار سوسیالیستها و نیز در فرانسه با افکار و آثار سوسیالیستهای فرانسه مثل ” شارل نوریسی“ و ” پرودون“ و ” سن سیمون“ آشنا شد. سالهای اقامت او در پاریس با عنوان کنسول ایران مصادف با سال کمون پاریس 1871 میلادی و سرکوبی خونین کمون است.

بیشترین نظریه سیاسی او از مکتب اصالت فردِ فرانسوی و خردگرایی وابسته به آن بود. ملاقاتهای مکرر او با ملکم خان و مطالعه کتب متفکران انقلابی فرانسه مثل روسو و ولتر و منتسکیو و کتابهای دیگر و قوانین اساسی « مجلس مؤسسان» و کنوانسیون انقلابی فرانسه و اعلامیه حقوق بشر در ساخت اندیشه او تأثیر بسزایی گذارد و ثمره آنها کتاب یک کلمه اوست، 2 فریدون آدمیت میرزا یوسف خان را از پیشوایان اصلی فکر ناسیونالیسم می‌داند. 3

تأثیر زندگی اجتماعی در غرب بر مستشارالدوله

مستشارالدوله طی سالها اقامت در اروپا به زبانهای روسی، انگلیسی و فرانسه تسلط پیدا کرد و از راه این سه زبان بود که با آثار متفکران آنها آشنایی پیدا کرد و فرهنگ آنان را شناخت؛ صاحب تاریخ بیداری ایرانیان در این باره گوید: « در مأموریت پاریس انتظام و آبادی و ثروت ملی و فرهنگ و هنر اروپا را دید و بر شور و حرارت قبلی او نسبت به ایران افزوده شد و چون سبب ترقیات فرانسه و تنزلات ایران را از ملکم پرسید او چنین گفت: بنیان و اصول نظم فرانسه یک کلمه است و همه ترقیات همان یک کلمه و آن یک کلمه که جمیع انتظامات و ترقیات فرانسه در آن مندرج است کتاب قانون است.» 4 او در مقدمه کتاب « یک کلمه» می‌گوید در مدت اقامت خود در پاریس چهار دفعه به عزم سیاحت به لندن رفتم و در این مدت می‌دیدم که در فرانسه و انگلیسی انتظام لشکر و آزادی عامه صد آن قدر است که در مملکت سابق‌الذکر (روسیه) دیده بودم، اگرچه سبب این نظم و این ترقیات و این آسایش و آبادی را از عدل می‌دانستم به سبب آنکه این سلطنت و این ثروت و این آبادی و عمارت به غیر عدالت میسور نشود. 5 در این عبارات گرایش و فریفتگی مستشارالدوله به فرهنگ غرب به عیان مشاهده می‌شود. گویی او با مقایسه جامعه خویش و جامعه غرب مدینه فاضله را در آنجا یافته است و از عدل و دادگری آنان سخن می‌گوید اما در جای دیگر خود ایرانیان را از اعمال فساد غربیان ترسانده و هشدار داده است که « این فقره از واضحات است که بعدها هیچ یک از اقوام به نشر قانون ننمایند به طوری که در ماده صربستان و غیرها دیگران دولت عثمانی را با آن قدرتی که داشت، مجبور کردند، ما را نیز آسوده نخواهند گذاشت و مجبور خواهند کرد.» 6 سخنی که پس از مقایسه این دو

تحقیق درمورد ریشه یابی اندیشه میرزا یوسف خان مستشارالدوله

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 13

فهرست مطالب

« صفحه » « صفحه »

شرح حال مختصر میرزا یوسف خان مستشارالدوله .................................. 1

رد‌یابی ریشه فلسفی سیاسی مستشارالدوله ................................................ 1

تأثیر زندگی اجتماعی در غرب بر مستشارالدوله ......................................... 2

رساله « یک کلمه» ............................................................................................ 3

اسلام‌شناسی مستشارالدوله ........................................................................... 3

ضعف بینش و عدم شناخت جامعه از راه علاج یا یک بعدی‌نگری ............ 5

دوستان و همفکران مستشارالدوله ........................................................... 5

شخصیت میرزا یوسف خان مستشارالدوله ............................................... 6

مأخذ و مراجع ............................................................................................. 9

ریشه‌یابی اندیشه میرزا یوسف خان مستشارالدوله

شرح حال مختصر میرزا یوسف خان مستشارالدوله

میرزا یوسف خان، پسر حاجی میرزا کاظم از بازرگانان آذربایجان، در شهر تبریز به دنیا آمد. فارسی، عربی و قدری از علوم شرعیه را آموخت و به سمت منشیگری، وارد خدمت کنسولگری انگلیس در تبریز شد و بعد از چندی از خدمت انگلیسیها استعفا داد و به خدمت وزارت امور خارجه درآمد، در سال 1270هـ ق به فرمان ناصرالدین شاه به کارپردازی حاجی ترخان مأمور شد و هشت سال در آنجا بود، در سال 1279 کاردار ایران در پترسبورگ و در سال 1280هـ ق ژنرال کنسول تفلیس شد و چهار سال در آنجا ماند، در اواخر سال 1283هـ ق به کارداری سفارت ایران در پاریس منصوب و از راه استانبول عازم فرانسه شد. در مدت سه سال اقامت خود در پاریس چهار مرتبه به لندن رفت در سال 1299 در وزارت مشیرالدوله به عنوان معاون وزیر عدلیه انتخاب و لقب مستشارالدوله به نام او صادر شد. 1

رد‌یابی ریشه فلسفی سیاسی مستشارالدوله

در ردیابی فرهنگ سیاسی او باید گفت که نخستین آشنایی او با علم سیاست مغرب زمین در زمانی بود که به سمت منشی کنسولگری انگلیس در تبریز خدمت می‌کرد و در همانجا بود که با کتابهای لیبرالیستهای انگلیسی آشنا شد. بعدها، چندین سال اقامت در ” پطرزبورگ“ و ” تفلیس“ یعنی مراکز آزادیخواهی و آزادیخواهان روس، تحول بزرگی در افکارش به وجود آورد. در روسیه با افکار سوسیالیستها و نیز در فرانسه با افکار و آثار سوسیالیستهای فرانسه مثل ” شارل نوریسی“ و ” پرودون“ و ” سن سیمون“ آشنا شد. سالهای اقامت او در پاریس با عنوان کنسول ایران مصادف با سال کمون پاریس 1871 میلادی و سرکوبی خونین کمون است.

بیشترین نظریه سیاسی او از مکتب اصالت فردِ فرانسوی و خردگرایی وابسته به آن بود. ملاقاتهای مکرر او با ملکم خان و مطالعه کتب متفکران انقلابی فرانسه مثل روسو و ولتر و منتسکیو و کتابهای دیگر و قوانین اساسی « مجلس مؤسسان» و کنوانسیون انقلابی فرانسه و اعلامیه حقوق بشر در ساخت اندیشه او تأثیر بسزایی گذارد و ثمره آنها کتاب یک کلمه اوست، 2 فریدون آدمیت میرزا یوسف خان را از پیشوایان اصلی فکر ناسیونالیسم می‌داند. 3

تأثیر زندگی اجتماعی در غرب بر مستشارالدوله

مستشارالدوله طی سالها اقامت در اروپا به زبانهای روسی، انگلیسی و فرانسه تسلط پیدا کرد و از راه این سه زبان بود که با آثار متفکران آنها آشنایی پیدا کرد و فرهنگ آنان را شناخت؛ صاحب تاریخ بیداری ایرانیان در این باره گوید: « در مأموریت پاریس انتظام و آبادی و ثروت ملی و فرهنگ و هنر اروپا را دید و بر شور و حرارت قبلی او نسبت به ایران افزوده شد و چون سبب ترقیات فرانسه و تنزلات ایران را از ملکم پرسید او چنین گفت: بنیان و اصول نظم فرانسه یک کلمه است و همه ترقیات همان یک کلمه و آن یک کلمه که جمیع انتظامات و ترقیات فرانسه در آن مندرج است کتاب قانون است.» 4 او در مقدمه کتاب « یک کلمه» می‌گوید در مدت اقامت خود در پاریس چهار دفعه به عزم سیاحت به لندن رفتم و در این مدت می‌دیدم که در فرانسه و انگلیسی انتظام لشکر و آزادی عامه صد آن قدر است که در مملکت سابق‌الذکر (روسیه) دیده بودم، اگرچه سبب این نظم و این ترقیات و این آسایش و آبادی را از عدل می‌دانستم به سبب آنکه این سلطنت و این ثروت و این آبادی و عمارت به غیر عدالت میسور نشود. 5 در این عبارات گرایش و فریفتگی مستشارالدوله به فرهنگ غرب به عیان مشاهده می‌شود. گویی او با مقایسه جامعه خویش و جامعه غرب مدینه فاضله را در آنجا یافته است و از عدل و دادگری آنان سخن می‌گوید اما در جای دیگر خود ایرانیان را از اعمال فساد غربیان ترسانده و هشدار داده است که « این فقره از واضحات است که بعدها هیچ یک از اقوام به نشر قانون ننمایند به طوری که در ماده صربستان و غیرها دیگران دولت عثمانی را با آن قدرتی که داشت، مجبور کردند، ما را نیز آسوده نخواهند گذاشت و مجبور خواهند کرد.» 6 سخنی که پس از مقایسه این دو

تحقیق در مورد تفسیر سوره یوسف

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 223 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

تفسیر سوره یوسف

از قعر چاه تا قصر شاه

 مقدمه انتظار اینکه همه رویدادها و حوادث تاریخى به طور مشروح در قرآن ذکر شده باشد توقّع بى جائى است; چرا که قرآن یک کتاب تاریخ نیست بلکه قرآن کتابى است که از هر چیزى در طریق وصول به هدفهاى تربیتى خود استفاده مى کند و طبیعى است که «تاریخ» نیز به عنوان یک وسیله خوب مورد توجّه قرار گرفته و از آن به صورت ابزارى در جهت رسیدن به آن هدفها بهره مى گیرد.در قرآن نمونه هاى تاریخى فراوانى به چشم مى خورد، امّا در همه آنها هدف خاصّى دنبال مى شود و در ضمن آنها مبادى حرکت تاریخ ـ به عنوان سنن ـ مطرح مى گردد. بعضى از وقایع تاریخى به صورت اجمال و با اشاره اى گذرا بیان شده است وبعضى دیگر به طول مفصّل و مشروح مرود بحث قرار گرفته است و این مى رساند که منظور قرآن تاریخ نگارى نیست بلکه به آن قسمت از رویدادها توجّه دارد که به هدفهاى تربیتى قرآن کمک کند.تاریخ در قرآن جنبه سرگرمى و تفنّن ندارد بلکه آن قسمت از وقایع تاریخى انتخاب مى شود که انسان را به تفکّر وتدبّر وادار و عطش او را در جستجوى حقّ بیشتر مى کند و خلاصه اى از تجربیات ارزنده بشر را در اختیار او قرار مى دهد.

به همین جهت مى بینیم قرآن کریم در بیان قصّه هاى تاریخى روش خاصى دارد که با روش کتابهاى قصه و تاریخ متفاوت است.

گاهى قصه اى به طور مشروع و مفصل ذکر مى شود مانند داستان حضرت موسى (ع) که از قبل از ولادت او شروع مى شود و به طور مشروح ادامه مى یابد و گاهى هم قصه به طور خلاصه ودر جملات کوتاهى بیان مى شود مانند قصه زکریا و ایوب و یونس و إدریس. بعضى از قصه ها هم از نظر تفصیل در حد متوسطى قرار گرفته است مانند قصه آدم و نوح و مریم.

شروع قصه هاى نیز با یکدیگر فرق دارد. گاهى قصه از زمان ولادت قهرمان داستان و حتى از پیش از ولادت وى آغاز مى شود مانند قصه موسى و عیسى و مریم و گاهى از دوران جوانى قهرمان داستان شروع مى شود مانند قصه ابراهیم و گاهى قصه را از دوران میان سالى و حتى پیرى قهرمان داستان آغاز مى کند مانند قصه نوح و شعیب و صالح و لوط.على (ع) با بینش خاصى که دارد وتاریخ را بصورت ابزارى در جهت شناخت سنتهاى الهى مطرح مى کند در باره این حقیقت مى فرماید

و فی القرآن نباء ما قبلکم و خبر ما بعدکم و حکم مابینکم

در قرآن اخبار پیشینیان وآیندگان و حکم مسائلى که میان شماست، آمده است.استفاده از تاریخ در واقع عینیت دادن به معرفتهاى عقلى و تجسم بخشیدن به ذهنیت هاى انسانى است و شخص با استفاده از آزمونهاى مکرّر تاریخ به نتیجه هایى مى رسد که قابل مقایسه با نتیجه هایى است که در آزمایشگاه هاى علوم تجربى بدست مى آید.عبرّت آموزى وپندگیرى از تاریخ که متون مذهبى و نوشته هاى علماى اخلاق مورد تأکید قرار گرفته است گویاى این واقعیت است که انسان

باید چشم و گوش خود را باز کند و از تلخى ها و شیرینى ها و غم ها و شادى ها و پستى ها و بلندى هاى تاریخ گذشتگان و به طور کلى از آن چه بر پیشینیان رفته است، آگاهى و از آنها عبرت گیرد و پند بیاموزد واژه عبرت که در این سوره نیز استعمال شده است به معناى سنجش و بدست آوردن وزن و اندازه چیزى و نیز به معناى تفکر و تدّبر آمده است(1).

عبرت آموزى از تاریخ یعنى اینکه انسان وقایع تاریخى را بسنجد و با دقت و تدبر، ظوابط و معیارهاى کلّى را از بطن تاریخ بیرون بکشد و از آنها در تنظیم امور زندگى خود استفاده کند.

لقد کان فی قصصهم عبرة لاولى الألباب.

همانا در داستان آنان «عبرتى» براى خردمندان است.

در اینجا این مطلب را هم اضافه کنیم که درست است قرآن به محتواى قصه آن هم به خاطر هدفهاى معنوى توجه دارد امّا در عین حال قصه را در قالب زیباترین شکل ممکن و با تکنیک خاص داستان نویسى بیان مى کند و به سبب همین ارتباط عمیق میان شکل و محتوى است که مى توانیم بگوییم داستانهاى قرآن یک معجزه مزدوج است

سوره یوسف

مشخصات و فضایل این سوره

   سوره مبارکه یوسف به صورت یک مجموعه واحد، در مکه نازل شده است و اینکه در بعضى از روایات از ابن عباس نقل شده که چند آیه نخست آن در مدینه نازل شده، با سیاق و هماهنگى آیات سازگار نیست و نمى توان آن را قبول کرد. این سوره به اتفاق قاریان 111 آیه دارد و پس از سوره هود نازل شده است و مشابهتهایى در میان این دو سوره وجود دارد. ضمناً این سوره مشتمل بر طولانى ترین قصه در قرآن یعنى قصه حضرت یوسف است. این قصه که از آن به «احسن القصص» یعنى زیباترین قصه ها یاد شده، تنها

تحقیق در مورد تفسیر سوره یوسف

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 223 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

تفسیر سوره یوسف

از قعر چاه تا قصر شاه

 مقدمه انتظار اینکه همه رویدادها و حوادث تاریخى به طور مشروح در قرآن ذکر شده باشد توقّع بى جائى است; چرا که قرآن یک کتاب تاریخ نیست بلکه قرآن کتابى است که از هر چیزى در طریق وصول به هدفهاى تربیتى خود استفاده مى کند و طبیعى است که «تاریخ» نیز به عنوان یک وسیله خوب مورد توجّه قرار گرفته و از آن به صورت ابزارى در جهت رسیدن به آن هدفها بهره مى گیرد.در قرآن نمونه هاى تاریخى فراوانى به چشم مى خورد، امّا در همه آنها هدف خاصّى دنبال مى شود و در ضمن آنها مبادى حرکت تاریخ ـ به عنوان سنن ـ مطرح مى گردد. بعضى از وقایع تاریخى به صورت اجمال و با اشاره اى گذرا بیان شده است وبعضى دیگر به طول مفصّل و مشروح مرود بحث قرار گرفته است و این مى رساند که منظور قرآن تاریخ نگارى نیست بلکه به آن قسمت از رویدادها توجّه دارد که به هدفهاى تربیتى قرآن کمک کند.تاریخ در قرآن جنبه سرگرمى و تفنّن ندارد بلکه آن قسمت از وقایع تاریخى انتخاب مى شود که انسان را به تفکّر وتدبّر وادار و عطش او را در جستجوى حقّ بیشتر مى کند و خلاصه اى از تجربیات ارزنده بشر را در اختیار او قرار مى دهد.

به همین جهت مى بینیم قرآن کریم در بیان قصّه هاى تاریخى روش خاصى دارد که با روش کتابهاى قصه و تاریخ متفاوت است.

گاهى قصه اى به طور مشروع و مفصل ذکر مى شود مانند داستان حضرت موسى (ع) که از قبل از ولادت او شروع مى شود و به طور مشروح ادامه مى یابد و گاهى هم قصه به طور خلاصه ودر جملات کوتاهى بیان مى شود مانند قصه زکریا و ایوب و یونس و إدریس. بعضى از قصه ها هم از نظر تفصیل در حد متوسطى قرار گرفته است مانند قصه آدم و نوح و مریم.

شروع قصه هاى نیز با یکدیگر فرق دارد. گاهى قصه از زمان ولادت قهرمان داستان و حتى از پیش از ولادت وى آغاز مى شود مانند قصه موسى و عیسى و مریم و گاهى از دوران جوانى قهرمان داستان شروع مى شود مانند قصه ابراهیم و گاهى قصه را از دوران میان سالى و حتى پیرى قهرمان داستان آغاز مى کند مانند قصه نوح و شعیب و صالح و لوط.على (ع) با بینش خاصى که دارد وتاریخ را بصورت ابزارى در جهت شناخت سنتهاى الهى مطرح مى کند در باره این حقیقت مى فرماید

و فی القرآن نباء ما قبلکم و خبر ما بعدکم و حکم مابینکم

در قرآن اخبار پیشینیان وآیندگان و حکم مسائلى که میان شماست، آمده است.استفاده از تاریخ در واقع عینیت دادن به معرفتهاى عقلى و تجسم بخشیدن به ذهنیت هاى انسانى است و شخص با استفاده از آزمونهاى مکرّر تاریخ به نتیجه هایى مى رسد که قابل مقایسه با نتیجه هایى است که در آزمایشگاه هاى علوم تجربى بدست مى آید.عبرّت آموزى وپندگیرى از تاریخ که متون مذهبى و نوشته هاى علماى اخلاق مورد تأکید قرار گرفته است گویاى این واقعیت است که انسان

باید چشم و گوش خود را باز کند و از تلخى ها و شیرینى ها و غم ها و شادى ها و پستى ها و بلندى هاى تاریخ گذشتگان و به طور کلى از آن چه بر پیشینیان رفته است، آگاهى و از آنها عبرت گیرد و پند بیاموزد واژه عبرت که در این سوره نیز استعمال شده است به معناى سنجش و بدست آوردن وزن و اندازه چیزى و نیز به معناى تفکر و تدّبر آمده است(1).

عبرت آموزى از تاریخ یعنى اینکه انسان وقایع تاریخى را بسنجد و با دقت و تدبر، ظوابط و معیارهاى کلّى را از بطن تاریخ بیرون بکشد و از آنها در تنظیم امور زندگى خود استفاده کند.

لقد کان فی قصصهم عبرة لاولى الألباب.

همانا در داستان آنان «عبرتى» براى خردمندان است.

در اینجا این مطلب را هم اضافه کنیم که درست است قرآن به محتواى قصه آن هم به خاطر هدفهاى معنوى توجه دارد امّا در عین حال قصه را در قالب زیباترین شکل ممکن و با تکنیک خاص داستان نویسى بیان مى کند و به سبب همین ارتباط عمیق میان شکل و محتوى است که مى توانیم بگوییم داستانهاى قرآن یک معجزه مزدوج است

سوره یوسف

مشخصات و فضایل این سوره

   سوره مبارکه یوسف به صورت یک مجموعه واحد، در مکه نازل شده است و اینکه در بعضى از روایات از ابن عباس نقل شده که چند آیه نخست آن در مدینه نازل شده، با سیاق و هماهنگى آیات سازگار نیست و نمى توان آن را قبول کرد. این سوره به اتفاق قاریان 111 آیه دارد و پس از سوره هود نازل شده است و مشابهتهایى در میان این دو سوره وجود دارد. ضمناً این سوره مشتمل بر طولانى ترین قصه در قرآن یعنى قصه حضرت یوسف است. این قصه که از آن به «احسن القصص» یعنى زیباترین قصه ها یاد شده، تنها