تحقیق درباره: تاریخچه آموزش پیش دبستانی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 16

تاریخچه آموزش پیش دبستانی

تاریخچه آموزش پیش دبستانی در ایران به 80 سال پیش باز می گردد.

در سال 1298 مسیونرهای مذهبی و اقلیت های دینی به احداث کودکستان ها و مراکز آموزش پیش دبستانی درتهران مبادرت نمودند .در همان اثنا زنده یاد جبار باغچه‏بان در سال 1303 به احداث باغچه اطفال در شهرستان تبریز مبادرت نموده و چند سال بعد در سال 1307 کودکستان دیگری در شهرستان شیراز دایر نمود. گفتنی است که در آن اثنا تنها از کودکان خانواده های مرفه و کارمندان عالی رتبه ادارات در این مراکز ثبت نام به عمل می آمد . استقبال این خانواده ها از عملکرد مراکز آموزش پیش دبستانی( کودکستان ها( سبب گردیدکه طی مدت زمان کوتاهی در تهران وچندین شهر بزرگ دیگر کشور، کودکستان هایی توسط بخش خصوصی دایر گردد .از جمله مهمترین برنامه های این مراکز می توان به بازی های مرسوم ، آموزش مقدماتی خواندن و نوشتن ، نقاشی و بازی با عروسک و اشکال هندسی اشاره نمود.در سال 1303 شورای عالی فرهنگ ،به تصویب انحصاری آیین نامه احداث مراکز آموزش پیش دبستانی در شهرستان تهران و درسال 1304به تصویب این آیین نامه برای سایر شهرهای کشور مبادرت نمود.نخستین امتیاز تاسیس کودکستان توسط وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه در سال 1310 صادر گردید.از این روی سال1310 آغاز فصل جدیدی در تاریخ آموزش پیش دبستانی ایران محسوب می گردد.نخستین آیین نامه ویژه کودکستانها و مراکز آموزش پیش دبستانی درسال 1312 به تصویب شورای عالی فرهنگ رسید. در ماده اول این آیین نامه ، سن کودکان جهت پذیرش در کودکستانها 4 تا 7 سال قید شده بود. این در حالیست که درسال 1335 ، آیین نامه جدیدی جهت اداره کودکستانها به تصویب رسید که طی آن سن کودکان ، 3 تا 6 سال تعیین شده بود. در سال1334 ، اداره مستقلی جهت رسیدگی و نظارت بر امور کودکستان ها تحت نظارت وزارت فرهنگ تاسیس گردید. در سال1340 ، اداره امور کودکستانهای کشور منحل شده و وظایف مربوطه به اداره کل تعلیمات ابتدائی محول گردید. در آن اثنا دولت به تلاش هایی درجهت احداث کودکستان های دولتی مبادرت نموده و با احداث کودکستانها در شهرهای سراسرکشور،کودکان خانواده های طبقه متوسط را تحت پوشش خود قرار داد. تا سال 1322 در سراسر کشور تنها تعداد 7 کودکستان وجود داشت و این در حالیست که طی سال1331 به 74 و طی سال 51 13 به 431 مرکز بالغ گردید. در همان اثنا تلاش هایی درجهت تربیت مربیان مراکز پیش دبستانی نیز آغاز گردید. درسال 1336 ، آموزشگاه های کودکیاری آغاز به فعالیت نمودند . اولین اساسنامه و برنامه درسی این آموزشگاهها طی سال 1345 به تصویب شورای عالی فرهنگ رسید. چندسال بعد تدریس رشته کودکیاری یا آموزش و پرورش پیش ازدبستان در برخی دانشکده های علوم تربیتی من جمله مدرسه عالی شمیرانات و دانشگاه ابوریحان آغاز گردید.

درسال1350 ، اداره کل تعلیمات ابتدایی به دفتر برنامه ریزی آموزش ابتدایی تغییر نام داده و واحد کودکستان های این اداره، عهده دارمسئـولیت طرح و برنامه ریزی آموزش و پرورش پیش دبستانی گردید. درسال1354، با توجه به توسعه کودکستانها و تربیت مربیان کودک، دفتر برنامه ریزی آموزش ابتدایی به دفتر آموزش کودکستانی و ابتدایی تغییر نام داده و بالاخره درسال 1359 در اداره کل و سپس در دفتر آموزش عمومی ادغام گردید . طبق آخرین آیین نامه کودکستانها که در سال 1349به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش رسید، تشکیل کلاسهای آمادگی ضمیمه آموزش ابتدایی گردیده و سن کودکان کودکستانی 3 تا 6 سال تعیین گردید. درسال 1353 ، وزارت آموزش و پرورش طبق انتشار بخشنامه ای به اعمال اصلاحاتی در آیین نامه مذکور مبادرت نمود. مطابق این تغییرات تنها آندسته از کودکانی که از سن 5 سال تمام برخوردار بودند از حق ثبت نام درکلاسهای آمادگی بهره مند گردیدند.

درگذشته امتیاز تاسیس مهدهای کودک ویژه کودکان رده های سنی 3 تا 6 سال به وزارت آموزش و پرورش و مجوز تاسیس مراکز مراقبتی کودکان زیر رده سنی3 سال به اتاق اصناف واگذار گردید. ازسال1354، سازمانهای دولتی موظف به تاسیس مهدهای کودک شده و ضوابط آنها از سوی سازمان زنان تنظیم گردید. درسال1356، در بودجه کل سازمانهای دولتی، بودجه لازم جهت احداث مهدهای کودک ویژه فرزندان زنان کارمند پیش بینی شده و سازمان زنان مسئولیت تشکیل و نظارت بر آنها را عهده دار گردید. پس از انقلاب اسلامی ، بر اساس تصمیم گیری هیات وزیران، با انحلال سازمان زنان ، سازمان ملی رفاه خانواده، سازمان تربیتی شهرداری تهران و انجمن ملی حمایت از کودکان، اجازه تاسیس مهدهای کودک به وزارت بهداری و بهزیستی و سپس به سازمان بهزیستی محول گردید. درحال حاضر صدور مجوز و نظارت برکلیه مهدهای کودک دولتی و خصوصی بر عهده سازمان بهزیستی کشور است. ازسال 1372 کلیه کلاسهای آمادگی ضمیمه مدارس دولتی به علت کمبود جا منحل گردید.گفتنی است

تحقیق درباره: تاریخچه آموزش پیش دبستانی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 16

تاریخچه آموزش پیش دبستانی

تاریخچه آموزش پیش دبستانی در ایران به 80 سال پیش باز می گردد.

در سال 1298 مسیونرهای مذهبی و اقلیت های دینی به احداث کودکستان ها و مراکز آموزش پیش دبستانی درتهران مبادرت نمودند .در همان اثنا زنده یاد جبار باغچه‏بان در سال 1303 به احداث باغچه اطفال در شهرستان تبریز مبادرت نموده و چند سال بعد در سال 1307 کودکستان دیگری در شهرستان شیراز دایر نمود. گفتنی است که در آن اثنا تنها از کودکان خانواده های مرفه و کارمندان عالی رتبه ادارات در این مراکز ثبت نام به عمل می آمد . استقبال این خانواده ها از عملکرد مراکز آموزش پیش دبستانی( کودکستان ها( سبب گردیدکه طی مدت زمان کوتاهی در تهران وچندین شهر بزرگ دیگر کشور، کودکستان هایی توسط بخش خصوصی دایر گردد .از جمله مهمترین برنامه های این مراکز می توان به بازی های مرسوم ، آموزش مقدماتی خواندن و نوشتن ، نقاشی و بازی با عروسک و اشکال هندسی اشاره نمود.در سال 1303 شورای عالی فرهنگ ،به تصویب انحصاری آیین نامه احداث مراکز آموزش پیش دبستانی در شهرستان تهران و درسال 1304به تصویب این آیین نامه برای سایر شهرهای کشور مبادرت نمود.نخستین امتیاز تاسیس کودکستان توسط وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه در سال 1310 صادر گردید.از این روی سال1310 آغاز فصل جدیدی در تاریخ آموزش پیش دبستانی ایران محسوب می گردد.نخستین آیین نامه ویژه کودکستانها و مراکز آموزش پیش دبستانی درسال 1312 به تصویب شورای عالی فرهنگ رسید. در ماده اول این آیین نامه ، سن کودکان جهت پذیرش در کودکستانها 4 تا 7 سال قید شده بود. این در حالیست که درسال 1335 ، آیین نامه جدیدی جهت اداره کودکستانها به تصویب رسید که طی آن سن کودکان ، 3 تا 6 سال تعیین شده بود. در سال1334 ، اداره مستقلی جهت رسیدگی و نظارت بر امور کودکستان ها تحت نظارت وزارت فرهنگ تاسیس گردید. در سال1340 ، اداره امور کودکستانهای کشور منحل شده و وظایف مربوطه به اداره کل تعلیمات ابتدائی محول گردید. در آن اثنا دولت به تلاش هایی درجهت احداث کودکستان های دولتی مبادرت نموده و با احداث کودکستانها در شهرهای سراسرکشور،کودکان خانواده های طبقه متوسط را تحت پوشش خود قرار داد. تا سال 1322 در سراسر کشور تنها تعداد 7 کودکستان وجود داشت و این در حالیست که طی سال1331 به 74 و طی سال 51 13 به 431 مرکز بالغ گردید. در همان اثنا تلاش هایی درجهت تربیت مربیان مراکز پیش دبستانی نیز آغاز گردید. درسال 1336 ، آموزشگاه های کودکیاری آغاز به فعالیت نمودند . اولین اساسنامه و برنامه درسی این آموزشگاهها طی سال 1345 به تصویب شورای عالی فرهنگ رسید. چندسال بعد تدریس رشته کودکیاری یا آموزش و پرورش پیش ازدبستان در برخی دانشکده های علوم تربیتی من جمله مدرسه عالی شمیرانات و دانشگاه ابوریحان آغاز گردید.

درسال1350 ، اداره کل تعلیمات ابتدایی به دفتر برنامه ریزی آموزش ابتدایی تغییر نام داده و واحد کودکستان های این اداره، عهده دارمسئـولیت طرح و برنامه ریزی آموزش و پرورش پیش دبستانی گردید. درسال1354، با توجه به توسعه کودکستانها و تربیت مربیان کودک، دفتر برنامه ریزی آموزش ابتدایی به دفتر آموزش کودکستانی و ابتدایی تغییر نام داده و بالاخره درسال 1359 در اداره کل و سپس در دفتر آموزش عمومی ادغام گردید . طبق آخرین آیین نامه کودکستانها که در سال 1349به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش رسید، تشکیل کلاسهای آمادگی ضمیمه آموزش ابتدایی گردیده و سن کودکان کودکستانی 3 تا 6 سال تعیین گردید. درسال 1353 ، وزارت آموزش و پرورش طبق انتشار بخشنامه ای به اعمال اصلاحاتی در آیین نامه مذکور مبادرت نمود. مطابق این تغییرات تنها آندسته از کودکانی که از سن 5 سال تمام برخوردار بودند از حق ثبت نام درکلاسهای آمادگی بهره مند گردیدند.

درگذشته امتیاز تاسیس مهدهای کودک ویژه کودکان رده های سنی 3 تا 6 سال به وزارت آموزش و پرورش و مجوز تاسیس مراکز مراقبتی کودکان زیر رده سنی3 سال به اتاق اصناف واگذار گردید. ازسال1354، سازمانهای دولتی موظف به تاسیس مهدهای کودک شده و ضوابط آنها از سوی سازمان زنان تنظیم گردید. درسال1356، در بودجه کل سازمانهای دولتی، بودجه لازم جهت احداث مهدهای کودک ویژه فرزندان زنان کارمند پیش بینی شده و سازمان زنان مسئولیت تشکیل و نظارت بر آنها را عهده دار گردید. پس از انقلاب اسلامی ، بر اساس تصمیم گیری هیات وزیران، با انحلال سازمان زنان ، سازمان ملی رفاه خانواده، سازمان تربیتی شهرداری تهران و انجمن ملی حمایت از کودکان، اجازه تاسیس مهدهای کودک به وزارت بهداری و بهزیستی و سپس به سازمان بهزیستی محول گردید. درحال حاضر صدور مجوز و نظارت برکلیه مهدهای کودک دولتی و خصوصی بر عهده سازمان بهزیستی کشور است. ازسال 1372 کلیه کلاسهای آمادگی ضمیمه مدارس دولتی به علت کمبود جا منحل گردید.گفتنی است

تحقیق درباره: تاریخچه پیش دبستانی در ایران و فرانسه و

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 41

تاریخچه پیش دبستانی در ایران به چه سالی برمی گردد؟

کودکستان و دوره پیش دبستانی با قدمتی 80 ساله در ایران سابقه درخشان ایران در این عرصه را نشان می دهد. اولین کودکستان توسط مرحوم باغچه بان در تبریز دایر شد و در سال 1310 مجوز تأسیس کودکستان توسط وزارت معارف صادر شد، از این رو سال 1310 آغاز فصل جدیدی در تاریخ آموزش پیش دبستانی کشور به شمار می رود. اولین آیین نامه ویژه کودکستانها در مراکز پیش دبستانی در سال 1312 به تصویب شورای عالی فرهنگ رسید و کودکستان به شکل امروزی در سال 1334 با دستورالعملی مبنی بر تشکیل کودکستانهای دولتی از طرف آموزش و پرورش راه اندازی شد و در سال 1353، اصلاحاتی در آیین نامه کودکستانها به عمل آمده که بر طبق آن فقط ثبت نام کودکان 5 ساله در کلاسهای آمادگی با نظارت آموزش و پرورش مجاز شمرده شد و ثبت نام کودکان 3 تا 5 ساله در کودکستانهای خصوصی با نظارت سازمان بهزیستی انجام می گیرد.

دوره پیش دبستانی اکنون به چه صورت است؟

بر اساس دستورالعمل و مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش، دوره 2 ساله برای کودکان 4 تا 6 سال در اسفندماه 82 تصویب شده است.

چکیده گزارش ارزیابی جهانی آموزش برای همه یونسکو در سال 2006

براساس گزارش جهانی ارزیابی سالانه آموزش برای همه، کشورهای امریکای لاتین و حوزه دریای کارائیب بیش از سایر کشورهای جهان، در تامین آموزش پیش دبستانی برای کودکان و خردسالان به موفقیت نایل شده‌اند.

در این گزارش آمده است که وضعیت آموزش پیش دبستانی در جهان با وجود اهمیت آن، نامطلوب است. بطوریکه حدود نیمی از کشورهای جهان هیچ برنامه و خط مشی معینی برای آموزش خردسالان کوچکتر از سه سال ندارند.

موضوع اصلی گزارش جهانی ارزیابی آموزش برای همه در سال 2006 که هر ساله در یونسکو انتشار می‌یابد، مراقبت و آموزش در دوره خردسالی است.گفتنی است آموزش پیش دبستانی نخستین هدف از هدفهای شش گانه سند آموزش برای همه است. براساس این سند کشورها موظفند تا سال 2015 به این هدف دست یافته و تمامی کودکان خردسال خود را از آموزش و مراقبت برخوردار سازند. این گزارش همچنین اطلاعاتی در مورد اجرا و تحقق سایر هدفهای آموزش برای همه در جهان را نیز در بردارد.

براساس این گزارش، وضعیت آموزش ابتدائی در جهان رو به بهبود است و نام نویسی دختران و پسران افزایش قابل توجهی یافته است.

کوئیشیرو ماتسورا، مدیر کل یونسکو درباره این گزارش گفته است، جای تعجب نیست که اولین هدف اعلامیه آموزش برای همه به آموزش و مراقبت دوره پیش دبستانی اختصاص یافته است. دلیل این امر آسیب‌پذیری کودکان خردسال و لزوم توجه به وضعیت زندگی و رفاه آنان است. بنابراین آموزش پیش دبستانی باید جزئی مهم و جدائی ناپذیر از نظام آموزشی کشورها و برنامه‌های فقرزدائی تلقی شود.

نیکلاس برنت، مسئول تهیه گزارش ارزیابی آموزش برای همه سال 2006 در این باره گفت، آموزش دوره خردسالی در ایجاد بنیان آموزشی نیرومند تاثیر بسزائی داشته و سود بسیاری ببار می‌آورد. هر ساله حدود صد میلیون کودک کم سن‌تر از 5 سال در جهان در حال توسعه هلاک می‌شوند که علت مرگ بسیاری از آنها بیماریهای قابل پیشگیری است در حالیکه می‌توان با فراهم آوردن برنامه‌های آموزشی که در آنها درسهای تغذیه، مصونیت، بهداشت ، سلامت و مراقبت با هم آمیخته است، این وضعیت را تغییر داد.

براساس گزارش امسال ، میزان مشارکت در دوره پیش دبستانی از 62 درصد در کشورهای آمریکای لاتین و حوزه کارائیب، تا 35 درصد در کشورهای در حال توسعه و 32 درصد در کشورهای رو به رشد جنوب و شرق آسیا، 26 درصد در جهان عرب و 12 درصد در کشورهای افریقائی وحاشیه صحرا متفاوت است.

در بسیاری از کشورهای غرب اروپا، آموزش پیش دبستانی همگانی شده است. گفتنی است پس از فروپاشی شوروی، نام نویسی در دوره پیش دبستانی در کشورهای در حال گذار کاهش چشمگیری داشته اما این میزان اکنون رو به بهبودی است.

گزارش ارزیابی آموزش برای همه سال 2006 نشان می‌دهد که تقاضا برای آموزش و مراقبت از کودکان خردسال و پیش دبستانی در جهان رو به افزایش است و شمار روزافزون زنان شاغل و خانواده‌های تک والدی، تقاضا برای آموزش پیش دبستانی را بیشتر کرده است. در سال 1975از هر ده کودکان در جهان فقط یکی از آنان در دوره پیش دبستانی نام‌نویسی می‌شد اما در سال 2004 از هر 3 کودک، یک تن نام نویسی شده است.

بهترین شاهد برای اثربخشی و سودمند بودن آموزش پیش دبستانی را می‌توان از اقدامات کشورهای پیشرفته صنعتی دریافت. برای مثال برنامه‌ای در دهه 1960 در کشور امریکا برای کودکان خردسال و پیش دبستانی به اجرا درآمد که در آن گروهی از کودکان آفریقائی تبار آمریکائی متعلق به خانواده‌های کم درآمد که در معرض خطر ترک تحصیل قرار داشتند، تحت آموزشهای دوره خردسالی قرار گرفتند. شرکت‌کنندگان در این برنامه و گروهی دیگر که بعنوان گروه کنترل تعیین شده بودند، تا سن 40 سالگی در دوره‌های مختلف زندگی مورد بررسی‌های طولی قرار گرفتند. نتایج بررسی نشان داد که بهره هوشی شرکت‌کنندگان در این برنامه پیش

تحقیق درباره: تاریخچه پیش دبستانی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 20

فهرست مطالب

بنیان گذاران پیش دبستانی ( خواهران آگازی )

تاریخچه پیش دبستانی در جهان و ایران

آموزش پیش دبستانی و ساستهای آموزشی

مطالب و مفاهیم ( مدیریت، برنامه ریزی، زبان آموزی) و خلاقیت

نقش آموزش در مدیریت

اهمیت دورة پیش دبستانی

تغذیه کودکان دبستان و پیش دبستانی

پرورش پیش دبستانی ها در محیط مکتبی جدید

علت واگذاری در پیش دبستانی

مشاهدات از کودکستان

مقدمه ای از طرح درس

طرح درس

بنیانگذاران پیش دبستانی :

خواهران آگازی

روزا و کارولینا آگازی دوشیزگان مسیحی در سال 1894 پناهگاهی به اسم مومپیان برای کودکان فقیر در لومباردی ایجاد کردند. رزا تحصیل کرده و باهوش بود و کارولینا به کارهای علمی علاقه فراوان داشت. پروفسور پاسکال به آنها کمک فراوان می کرد و در سمیناری که برای آموزگاران ترتیب داده بود خواست آنها را بشناسد. ماریا مونتسوری نیز در این سمینار شرکت داشت. شرایط مادی این دو خواهر وحشت آور بود. آنها در یک شهر فقیر نشین زندگی می کردند. کودکان فراموش شده و کثیف را برای آموزش و پرورش قبول کردند. وظائفی که اولیاء می بایستی در خانه انجام دهند نظیر بهداشت کودکان این دو خواهر در مؤسسه انجام می دادند. یکی از اطاقهای آموزشگاه را به سالن حمام تبدیل کرده بودند و کودکان را وادار می کردند دست و صورت خود را بشویند و معتقد بودند که بایستی آنها به این کار عادت کنند. بعداً یک نیمه شبانه روزی درست کردند به این معنی که غذاهای ظهر را هم در کودکستان درست می کردند تا کودکان از طرفی به آداب غذا خوردن آشنا شوند و از طرفی به سلامتی آنها کمک کرده باشند. چون سلامتی کودکان یکی از مسائلی بود که آنها خیلی به این موضوع اهمیت می دادند برای این موضوع برای هر کودک کارت بهداشت جداگانه ای تهیه نموده بودند. آنها معتقد بودند زندگی در کودکستان کودک را برای زندگی حقیقی آماده می کند. به این جهت کودکان در باغ کوچکی که در اطراف کودکستان بود هرکدام به سهم خود قسمتی از باغ را دانه هایی می کاشتند و آبیاری می کردند و شاهد بزرگ شدن نباتاتی که خود با دست خود کاشته بودند می شدند. ( تأثیر فروبل ) زندگی در مدرسه و برای زندگی آماده کردن کودکان تأثیر دکرولی است. خواهران آگازی همزمان با خانم مونتسوری و حتی کمی پیش از او مبتکران شایسته نوع جدید پناهگاهی کودکان بودند که بنام خودشان معروف شده است. این مربیان معمولاً نوع جدید پناهگاهی کودکان بودند که بنام خودشان معروف شده است. این مربیان معمولاً ترجیح می دهند که استعداد مشاهده کودکان را روی اشیاء مادی جهان واقعی یا روی تصاویر انها ورزیده نمایند.

روش و وسائل تربیتی خواهران آگازی :

خواهران آگازی صرف نظر از تربیت جسمی به تربیت هوشی نیز معتقد بودند. تربیت حواس و مشاهده زبان و آواز اصول متد آنها بود و چون از لحاظ مادی وضعشان درخشان نبودند به این جهت موزه ای از اشیاء که در جیب کودکان یافت می شد و با خود به کودکستان می آوردند درست کردند. این اشیاء وسیلة اصلی متدشان بود. روش خواهران آگازی حتی بیشتر از روش مونتسوری در ایتالیا رواج داشت و روی والدین اثر مثبتی گذاشت زیرا روشی است که با کار ساده و جاری کودک نزدیک است. برنامة کار آنها

عبارتند از :

تربیت حواس – مشاهده – دقت و کنجکاوی محیط و طبیعت زبان آموزی و مخصوصاً آواز.

قوانین خواهران آگازی :

باید سعی کرد کودکان سالم بار آیند زیرا سلامتی جسم در پرورش روح مؤثر است « عقل سالم در بدن سالم است. »

سلامت جسم باعث نظم فکری و اخلاقی می شود.

کشش به زندگی حقیقی ، کودکان را عادت به نظم و ترتیب می دهد.

از ممارست آزادی ، ذوق ابتکار منشعب می شود.

کودکان باید به برادری ، تساوی حقوق ، تعاون ، مسئولیت بزرگترها در مقابل کوچکترها راهنمایی شوند.

زندگی مربی کودکستان شبیه به زندگی مادری آگاه است که باید از او حمایت شود.

بوسیلة تعلیم و تربیت ، کار و کوشش خانواده ها را باید تکمیل کرد.

باید حسن خداپرستی ، به طریق نماز خواندن های پرشور در کودک ایجاد شود.

وسایل تربیتی خواهران آگازی بسیار نزدیک به کودک است زیرا کودک خودپسند است. او آنچه را که به کودکستان می آورد ( موزة کودکستانی ) دوست دارد.

تاریخچه پیش دبستانی در جهان و ایران

تحقیق درباره ادبیات فارسی ایران در پیش از اسلام

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 14

ادبیات فارسی ایران در پیش از اسلام

بیشتر ما می‌پنداریم که ادب و فرهنگ پیش از اسلام ایران با یورش عرب‌ها نابود شد وفرهنگی نوخواسته و جدا از گذشته در دامان فرهنگ اسلامی پرورش یافت. اما چگونهمی‌توان باور کرد ادب و فرهنگ مردمی که پیشینه‌ی تاریخی چندهزار ساله دارند، درزمانی کوتاه آن چنان نابود یا دگرگون شود که اثری از آن نماند و در نتیجه "آن مردمدر نادانی و بی‌خبری فرو روند تا پس از گذشت زمانی دراز بار دیگر در اثر عواملیدیگر از نو قدم به عالم دانش و ادب نهند، آن هم از گونه‌ای دیگر." برعکس، نگاهیگذار به تاریخ سده‌های نخست ورود اسلام به ایران نشان می‌دهد که ایرانیان در هماندوران که آن را دوران "فترت و انقطاع" خوانده‌اند، فرهنگ پربار خود را داشتند وهمان فرهنگ بود که پایه‌های اصلی تمدن اسلامی را پی‌ریزی کرد. این اندیشه‌ی بنیادیپایه‌ی پژوهش‌های گسترده و نوآورانه‌ی دکتر محمد محمدی ملایری شد که گوشه‌ای از آندر کتاب "فرهنگ ایرانی پیش از اسلام و آثار آن در تمدن اسلامی و ادبیات عرب" بازتابیافته است.

  محمدی ملایری در کندوکاو فرهنگ پیش از اسلام ایران به سراغ فرهنگ عربی سده‌هاینخستین اسلامی رفته و فرهنگ ایرانی را از لابه‌لای آثاری که به زبان عربی به دستتازیان یا ایرانیان نگاشته شده، بیرون کشیده است. این کتاب و آثار دیگری که ایشاندر همین راستا پدیدآورده‌اند، راهی نو را برای پژوهشگران و دوست‌داران فرهنگ ایرانو اسلام گشود که پیش از آن کمتر به آن توجه شده بود. محمدی ملایری معتقد است کهپژوهش درباره‌ی فرهنگ ایرانی در آثار ادبیات عرب و فرهنگ اسلامی "نه تنها برایفرهنگ ایران بلکه برای شناخت بسیاری از مسائل ناشناخته‌ی ادبیات عربی و تمدن اسلامیهم راهی پرخیز و برکت و بلکه در برخی موارد یگانه و مشکل گشاسست." از این رو هنگامیکه ایشان در تحلیل برخی مسائل تاریخی ادب و فرهنگ عربی همین روش را به کار گرفتند،با استقبال استادان صاحب‌نظر عرب روبه‌رو شدند و برخی از آنان "شناختن سرچشمه‌هایایرانی ادبیات عرب" را گشایش تازه‌ای در ادبیات تطبیقی دو زبان توصیف کردند.

  کتابی که در این جا معرفی می‌شود نخستین‌بار در سال 1323 به چاپ رسید ودانشگاه تهران در سال 1354 بار دیگر آن را چاپ کرد. سپس در سال 1374 انتشارات توسبا تجدیدنظر و حروف‌چینی و صفحه‌آرایی جدید آن را به چاپ سوم رساند. همین ناشر چاپدیگری از این اثر را در سال 1385 به بازار فرستاد. اثر دیگری از محمدی ملایری بانام تاریخ و فرهنگ ایران(دوره‌ی شش جلدی)، که پژوهشی گسترده درتاریخ ساسانیان بابهره‌گیری از منابع عربی و اسلامی است، نیز به کوشش انتشارات توس چند بار منتشر شدهاست. این استقبال ایران دوستان از آثار دکتر محمد محمدی ملایری را می‌توان به حسابنوآورانه بودن پژوهش‌های آن استاد فرزانه گذاشت و چنین برداشت کرد که ایشان درپاک‌سازی اندیشه‌ی نادرستی که پیوستگی فرهنگ ایرانی و گسترش آن را در فرهنگ اسلامینادیده می‌گیرد، گام بزرگی برداشته است.

ادبیات فارسییا پارسی به ادبیاتی گفته می‌شود که به زبان فارسی نوشته شده باشد. ادبیات فارسی تاریخی هزار و صد ساله دارد. شعر فارسی و نثر فارسی دو گونه اصلی در ادب فارسی هستند. برخی کتابهای قدیمی در موضوعات غیرادبی مانند تاریخ، مناجات و علوم گوناگون نیز دارای ارزش ادبی هستند و با گذشت زمان در زمره آثار کلاسیک ادبیات فارسی قرار گرفته‌اند.

آوازه برخی شاعران و نویسندگان ایرانی از مرزهای ایران فراتر رفته‌است. شاعران و نویسندگانی نظیر فردوسی، سعدی، حافظ شیرازی، مولوی، عمر خیام و نظامی شهرتی جهانی دارند. در میان چهره‌های شناخته شده ادبیات معاصر فارسی در جهان می‌توان به صادق هدایت در داستان و احمد شاملو در شعر اشاره کرد.

ادبیات ایران پیش از اسلام

در زمان بغتسما (۲۰۵ - ۲۵۹ ه. ق.) شاعری به نام حنظله بادغیسی (ف.۲۲۰) ظهور کرد. در عهد بغتسما محمد بن وصیف و فیروز مشرقی و ابوسلیک گرگانی به سرودن شعر پرداختند.

سامانی

در دوره سامانی شعر و نثر پارسی هر دو راه کمال سپرد. در شعر شهید بلخی، رودکی سمرقندی، ابو شکور بلخی، ابو الموید بلخی، منجیک ترمذی، دقیقی طوسی، کسائی مروزی، عماره مروزی. در نثر رساله در احکام فقه حنفی تصنیف ابوالقاسم بن محمد سمرقندی، شاهنامه ابو منصوری، کتاب گرشاسب و عجائب البلدان هر دو تالیف ابو الموید بلخی، ترجمه تاریخ طبری توسط ابو علی بلعمی، ترجمه تفسیر طبری توسط گروهی از دانشمندان، حدود العالم (در جغرافیا)، رساله استخراج تالیف محمد بن ایوب حاسب طبری پرداخته شد.

آل بویه

در دوره آل بویه منطقی رازی و غضایری در شعر نامبردارند و در نثر دانشنامه رازی علائی و رگ‌شناسی به قلم ابن سینا پرداخته شد و ابوعبید جوزانی بخش ریاضی دانشنامه را به رشته تحریر درآورد و قصه حی بن یقظان به فارسی ترجمه و شرح شد.

غزنویان

در دوره غزنویفردوسی، عنصری بلخی، عسجدی، فرخی سیستانی و منوچهری شعر پارسیسبک خراسانی را به کمال رسانیدند و ابو نصر مشکان نویسنده مکتوبات درباری سبکی بدیع در نثر پدید آورد.

سلجوقیان و خوارزمشاهیان

در زمان سلجوقیان و خوارزمشاهیان شاعران بزرگ چون اسدی، ناصرخسرو، قطران تبریزی، مسعود سعد سلمان، عمر خیام، امیرمعزی، انوری، خاقانی، نظامی، ازرقی، ادیب صابر، رشید وطواط، ظهیر فاریابی، جمال‌الدین اصفهانی، مجیر بیلقانی، ابوالفرج رونی، سیدحسن غزنوی، عبدالواسع جبلی، سنایی، عطار، مختاری غزنوی، عمعق بخاری و جز آنان ظهور کردند.