تحقیق درباره: انواع مواد و مصالح ساختمانی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 47

انواع مواد و مصالح ساختمانی

مقدمه

به موازات پیشرفت صنعت و فن آوری مصالح ساختمانی هر روز متنوع تر می شود و کمتر ممکن است در یک سال چندین نوع مصالح جدید ساختمانی به بازار عرضه نگردد . این مصالح ممکن در اسکلت اصلی ساختمان مورد استفاده قرار گیرد یا به عنوان مواد تکمیلی و تزیینی به کار رود . بعضی از مصالح ساختمانی را می توان مصالح نتی نامید که سالهاست مورد استفاده قرار می گیرند تنها ، فن آوری جدید طرز به کاربردن و محافظت و افزایش مقاومت آنها را مورد مطالعه قرار می دهد تا اگر نقصانی در به کاربردن این مصالح وجود داشته باشد مرتفع سازد و با پیشرفت فن آوری ، هر روزه مصالحی تهیه و به صورتهای مختلف در ساختمانها مورد استفاده قرار می گیرند .

انواع مواد و مصالح ساختمانی ‌

مصالح ساختمانی گاهی به همان صورتی که در طبیعت یافت می شوند فقط با شکل دادن مورد استفاده قرار می گیرند و گاهی ، از ترکیب آنها با یکدیگر مصالح جدیدی به دست می آید مثل سیمان که از ترکیب سنگ آهک و خاک رس به کمک حرارت حاصل می شود یا گچ و آهک که از پختن سنگ گچ و سنگ آهک بدست می آید. اخیراً مواد و مصالحی از ترکیبات شیمیایی و به روشهای صنعتی به دست آمده است مثل P.V.C ، پلی یورتان ، که به مرور جای مصالح طبیعی را خواهند گرفت چنانکه در بعضی موارد در قطعات پیش ساخته گچی و یا بتونی از الیاف مصنوعی نیز استفاده می گردد.

کانیها

چون کانیها واحدهای سازنده سنگها هستند ، باید قبل از سنگها مورد بررسی قرار گیرند به طور کلی می توان گفت کانی یا مینرال جسم جامد طبیعی همگن و متبلوری است که دارای منشأ غیر آلی است و دارای ترکیب شیمیایی مشخص و ساختمان اتمی منظمی می باشد. بلورهای مصنوعی که در صنعت جواهر سازی تهیه می شود و کربنات کلسیمی که بوسیله بدن جانوران دریایی ترشح می گردد جزء کانیها نیستند.

سختی

مقاومت هر کانی در مقابل خراشیدن یا ساییده شدن را سختی آن گویند و اگر جسمی جسم دیگر را خراش دهد از آن سخت تر است.

الماس سخت ترین و گرافیت نرم ترین کانیهاست و این امر به پیوند ملکولی آنها مربوط است.

سنگها

سنگها اجسام طبیعی سخت شده ای هستند که از یک یا چند کانی بوجود آمده اند . انواع سنگها عبارتند از : سنگهای آذرین ـ سنگهای رسوبی ـ سنگهای دگرگون شده و سنگهای آذر آواری

سنگهای ساختمانی

سنگی است که از معدن بدست می آید باید برای مصرف در ساختمان آماده شود و معمولاً به دو صورت کار شده و خورد شده ( شن و ماسه ) آماده می شوند . سنگهای کار شده را به شکل یک تیشه ای ، دو تیشه ای تخت ، تراش ،ساییده ، لاشه و کلنگی در قسمتهای مختلف ساختمان از قبیل پی ، دیوار ، نمای کرسی چینی ( از اره ) نمای دیوار ، پله ، فرش کفها ، و نمای و نمای داخلی و خارجی ساختمان مصرف می کنند سنگهای خرد شده را بسته به ریزی و درشتی دانه هایشان نامگذاری میکنند . دانه های با قطر ریزتر از 9/ میلیمتر را گرد سنگ ، دانه های با قطر بین 9/ تا 2 میلیمتر را ماسه ، دانه های با قطر بین 2 تا 25 میلیمتر را نرمه سنگ و دانه های با قطر بین 25 تا 60 میلیمتر را خرده سنگ می گویند ، دانه های درشت تر از 60 میلیمتر را پاره سنگ ، لاشه سنگ و تخته سنگ می نامند .

سنگهای نما : این سنگها را در کارخانه به شکل لوح ( سنگ پلاک ) به ضخامت بین 6 تا 30 میلیمتر می برند و روی آن را می سایند تا صیقلی شود .

سنگهای نمایی که در ایران مصرف می شوند بیشتر آهکی هستند زیرا درجة سختی سنگ آهک 3 و بریدن آن آسان است مانند سنگ تراورتن که سنگی آهکی است .

سنگ آرگونیت و تراورتن هر دو از ته نشین شدن مواد آهکی آب چشمه های پیرامون آتشفشانها حاصل شده اند . سنگ گرانیت به رنگهای مختلف ، سنگی است آذرین و بسیار مقاوم در برابر عوامل فرسایش که اخیراً در نماهای خارجی و داخلی ساختمان فرش کف و پله از آن استفاده می گردد .

چسبندگی سنگها به ملات : براساس آزمایشهای انجام شده میزان چسبندگی سنگها با ملات سیمان خالص به شرح زیر است :

1ـ سنگهای آهکی سست دارای چسبندگی خوبی نیستند .

2ـ سنگهای آهکی سخت و نیمه سخت دارای چسبندگی بسیار خوبی هستند .

3ـ سنگهای آهی فشرده چسبندگی متوسطی دارند .

4ـ گرانیتها نیز کمی چسبندگی دارند .

5ـ کوارتزیت و شیشه ها چسبندگی بسیار ضعیفی دارند .

نامگذاری مصالح سنگی

مصالح سنگی بسته به ریزی و درشتی دانه ها به گروه های زیر تقسیم می شوند:

گروه درشت دانه از قطر 60 میلی متر تا 2 میلیمتر که شن نامیده می شود

گروه میان دانه از قطر 2 تا 06/0 که ماسه نامیده می شود

گروه ریز دانه از قطر 06/0 تا 002/. میلی متر که لای نامیده می شود.

و از قطر 002/0 میلیمتر کمتر بنام خاک رس نامگذاری شده است.

خشت

خشت ، خاک نمناک و یا گلی است که به آن شکل داده باشند . گل مصرفی مخلوط همگن و ورز دیده آب و خاک می

پاورپوینت در مورد مواد و مصالح ساختمانی جدید

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : پاورپوینت

نوع فایل :  .ppt ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد اسلاید : 48 اسلاید

 قسمتی از متن .ppt : 

مواد و مصالح ساختمانی جدید

بتن انتقال دهنده نور

بتن جلا یافته

ساگا گلس، پوشش رنگی کنترل نور

بتن سبک هوادار

آجر مهندسی سبز

ساخت بتون ویژه با قابلیت‌های مهندسی هسته‌ای

ضد آب کردن بتن با فناوری کریستالی

استفاده از آسفالت به عنوان منبع انرژی

کانکس تاشونده سیار

اجرای طرح بتن هوشمندگرمازا دانشگاه آزاد قزوین

بتن انتقال دهنده نور با نام تجاری ™ Litracon  محصول نسبتا جدیدی است که در سال 2004 توسط یک معمار 27 ساله مجارستانی به نام آرن لوسونزی ابداع گردید. این محصول با ترکیب 96% بتن معمولی و 4% فیبرهای نوری محصولی منحصر به فرد را برای هزاره جدید به ارمغان آورده است.

بتن انتقال دهنده نور

هم اکنون بتن لیتراکن با دانسیته 2400-2100 کیلو گرم بر متر مکعب ، مقاومت فشاری 50 نیوتن بر میلیمتر مربع و مقاومت کششی 7 نیوتن بر میلیمتر مربع  در سه رنگ خاکستری، سیاه و یا سفید و با ابعاد استاندارد 300*600 میلیمتر و با ضخامت 500-25 میلیمتر تولید میگردد. ازنظر تئوری فیبرهای به کار رفته در لیتراکن قادر به انتقال نور در بتنی به ضخامت 20 متر می باشد. همچنین استفاده از فیبر نوری در اجزای باربر سازه ای بدون تاثیر منفی در مقاومت بالای فشاری و کششی آن می تواند اثری خوب با ایجاد فضاهایی روشن و جذاب داشته باشد.

دانلود پروژه مصالح نرم

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 9 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

مصالح نرم، سازه های سخت

سابقه استفاده از کاغذ در معماری ژاپن بسیار دیرینه است. با توجه به شدت زلزله خیز بودن این منطقه جغرافیایی، همواره، از گذشته دور، طراحی ساختمان ها به گونه ای که متحمل کمترین خسارت ها در اثر زلزله های شدید شوند، به عنوان هدف اولیه طراحی معماری مطرح بوده است.

تا ۳ قرن پیش از این نقش معماری اغلب به ساختن بناهای یاد بود و ماندگار برای قشر خاصی از جامعه محدود می شد. گروهی که اغلب از افراد با نفوذ و دولتمردان بودند و یاگروه های مذهبی و طبقه مرفه جامعه که بیشتر به دنبال فضایی برای گذراندن اوقات تفریح و خوشگذرانی خویش بودند.

با آغاز قرن نوزدهم میلادی و شکل گیری انقلاب صنعتی، تحولات اساسی تقاضای جامعه پدید آمد؛ نیاز به سکونت گاه هایی برای همه طبقه های جامعه خصوصاً طبقه متوسط در جوامع مطرح شد. فضاهایی برای زیستن، که هم از نظر کمی پاسخگوی تقاضای مطرح شده باشد و هم از نظر کیفی بدین ترتیب حرفه معماری بیش از پیش به متن جامعه راه یافت و نوعی «معماری اجتماعی و مردمی» شکل گرفت.

در این میان، با ساخت و سازهای گسترده و دخل و تصرف بیشتر در روند طبیعت، مسأله آلودگی محیط زیست روز به روز بیشتر در رأس دغدغه های بشر قرار گرفت و معماران را برآن داشت که راه حل هایی برای کاهش آسیب وارده به محیط زیست و اکوسیستم کره زمین پیدا کنند. امروزه بحث «معماری پایدار» یا «معماری سبز» جزو مهم ترین مباحث مطرح شده در طراحی معماری است و معماران بسیاری با این عناوین مشغول به فعالیت هستند.

یکی از راه های پاسخگویی به نیاز جامعه برای تأمین مسکن کافی و مناسب، اقتصادی و زیبا، استفاده از مصالح جدید ساختمانی است. به کارگیری موادی قابل بازگشت به چرخه طبیعت، در دسترس همگان و مقرون به صرفه ضروری به نظر می رسد. این موارد و دلایل بسیاری دیگر معماران را برآن داشت که از «کاغذ» به عنوان عناصر اصلی تشکیل دهنده ساختمانها بهره گیرند.شاید تصور این مسأله دشوار باشد که با کاغذ و مقواهای دور ریختنی بتوان بناهایی باشکوه و استوار ساخت. اما در دودهه اخیر این روش نوین معماری به طور جدی مطرح شده و توانسته است به خوبی از منظرفنی و اجتماعی نقش خود را اثبات کند.

● تاریخچه

سابقه استفاده از کاغذ در معماری ژاپن بسیار دیرینه است. با توجه به شدت زلزله خیز بودن این منطقه جغرافیایی، همواره، از گذشته دور، طراحی ساختمان ها به گونه ای که متحمل کمترین خسارت ها در اثر زلزله های شدید شوند، به عنوان هدف اولیه طراحی معماری مطرح بوده است. یکی از بهترین روش ها برای کاهش میزان تخریب بناها در مقابل زلزله، سبک کردن ساختمان و استفاده از مصالحی با وزن پائین است. در معماری از چوب، کاغذ و مصالحی از این قبیل استفاده می شود.

معماران سنتی ژاپن از صفحه های کاغذی که به «شوجی» معروف اند به عنوان عنصر جدا کننده فضاهای مختلف معماری بهره می گیرند. صفحه های کاغذی علاوه بر تأمین سبکی ساختمان و ایفای نقش جدا کنندگی فضاها، قابلیت های تزئینی بسیاری را در اختیار طراحان قرار می دهند. اما آنچه اکنون در این مقاله بدان می پردازیم بسیار فرا تر از موارد استفاده کاغذ در معماری سنتی ژاپن است. امروزه از کاغذ به عنوان اصلی ترین عنصر سازه بنا استفاده می شود به گونه ای که فرم خاصی از کاغذ توانسته جایگزین فولاد، بتن و مصالح بنایی شود.

بسیار پیش آمده است که هسته مقوایی میانی دستمال های توالت و یا کاغذ های فکس و پلات را دور بیندازیم اما مطمئناً هیچ گاه تصور نکرده ایم که این مواد می توانند، به عنوان عنصری سازه ای در شکل گیری بناهایی استوار مطرح شوند.

● استوانه های مقوایی

استوانه های مقوایی (Card board Tube)، از کاغذ های بازیافت شده به ظاهر دور ریختنی تهیه می شوند. بسیار ارزان هستند و در کارخانه هایی مخصوص در سازوکاری نه چندان پیچیده تولید می شوند. کارخانه ها این قابلیت را دارند که استوانه هایی کاغذی (Paper Tubes) در ابعاد مختلف با طول، قطر و ضخامت های متنوع تولید کنند. استوانه های تولید شده در این کارخانه ها شکننده نیستند و با افزودن ترکیبات شیمیایی خواص مختلفی از قبیل ضد آب، ضد آتش، ضد موریانه و ... پیدا می کنند و می توانند کاربری های متنوع و خاصی را داشته باشند. امروزه با اعمال محاسبات دقیق برروی این مواد و انجام آزمایش های استاندارد فنی به خوبی می توانیم از این مواد به عنوان عنصر سازه ای در معماری ساختمان ها استفاده کنیم.

● مزایای استفاده از کاغذ در معماری

کاغذ، ماده ایست که در طبیعت به دست می آید و به آسانی به چرخه طبیعت باز گشته و به عنوان دوست آکوسیستم محسوب می شود. استوانه های کاغذی از زباله های کاغذی بازیافت شده تهیه می شود، موادی که بلااستفاده و دور ریختنی هستند و به دلیل خاصیت بازگشت به چرخه طبیعت، معماری با استوانه های کاغذی، زباله صنعتی بر جای نمی گذارد.

چوب یکی از مصالح ساختمانی است که خواص شیمیایی و فیزیکی مناسب آن موجب شده یکی از پر طرفدارترین عناصر ساختمانی محسوب شود. بافت زیبا و تنوع گونه های مختلف چوب امکانات بسیاری را در اختیار طراحان قرار می دهد، هرچند از نظر فنی، در مراحل پیچیده ای لازم است تا چوب موجود در طبیعت به عنصری ساختمانی تبدیل شود.

استوانه های مقوایی بافت و رنگ مشابه چوب دارند و همان امکانات بصری چوب را دارا هستند. بدون آن که مشکلات مربوط به استفاده از چوب و آماده کردن آن در پروسه صنعتی را داشته باشند. امروزه در بسیاری از نقاط، به دلیل کاهش ذخایر تولید چوب که همان جنگل ها هستند چوب به ماده ای کمیاب و بسیار گران قیمت تبدیل شده است. در صورت ادامه روند روبه رشد تخریب جنگل ها و استفاده از چوب در مصارف متفاوت صنعتی، ساختمانی و غیره بشر بی شک با بحرانی زیست محیطی مواجه می شود که این مسأله لزوم پرداختن به موادی به عنوان جایگزین چوب را به طور جدی مورد توجه قرار داده است. با کنترل خواص فیزیکی و شیمیایی استوانه های کاغذی می توان از این مواد به عنوان «فرم نوینی از چوب تکامل یافته» در مصارف مختلف بهره گرفت.

استفاده از مصالح سبک و پائین آوردن وزن ساختمان مهم ترین راه های کاهش اثرات زلزله است. استوانه های کاغذی بسیار سبک هستند و در مواردی وزنی به مراتب کمتر از چوب دارند و شاید بتوان از آنها به عنوان یکی از سبک ترین مصالح ساختمانی یاد کرد که این مسأله از مزایای قابل توجه این ماده است.

دانلود پروژه مصالح نرم

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 9 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

مصالح نرم، سازه های سخت

سابقه استفاده از کاغذ در معماری ژاپن بسیار دیرینه است. با توجه به شدت زلزله خیز بودن این منطقه جغرافیایی، همواره، از گذشته دور، طراحی ساختمان ها به گونه ای که متحمل کمترین خسارت ها در اثر زلزله های شدید شوند، به عنوان هدف اولیه طراحی معماری مطرح بوده است.

تا ۳ قرن پیش از این نقش معماری اغلب به ساختن بناهای یاد بود و ماندگار برای قشر خاصی از جامعه محدود می شد. گروهی که اغلب از افراد با نفوذ و دولتمردان بودند و یاگروه های مذهبی و طبقه مرفه جامعه که بیشتر به دنبال فضایی برای گذراندن اوقات تفریح و خوشگذرانی خویش بودند.

با آغاز قرن نوزدهم میلادی و شکل گیری انقلاب صنعتی، تحولات اساسی تقاضای جامعه پدید آمد؛ نیاز به سکونت گاه هایی برای همه طبقه های جامعه خصوصاً طبقه متوسط در جوامع مطرح شد. فضاهایی برای زیستن، که هم از نظر کمی پاسخگوی تقاضای مطرح شده باشد و هم از نظر کیفی بدین ترتیب حرفه معماری بیش از پیش به متن جامعه راه یافت و نوعی «معماری اجتماعی و مردمی» شکل گرفت.

در این میان، با ساخت و سازهای گسترده و دخل و تصرف بیشتر در روند طبیعت، مسأله آلودگی محیط زیست روز به روز بیشتر در رأس دغدغه های بشر قرار گرفت و معماران را برآن داشت که راه حل هایی برای کاهش آسیب وارده به محیط زیست و اکوسیستم کره زمین پیدا کنند. امروزه بحث «معماری پایدار» یا «معماری سبز» جزو مهم ترین مباحث مطرح شده در طراحی معماری است و معماران بسیاری با این عناوین مشغول به فعالیت هستند.

یکی از راه های پاسخگویی به نیاز جامعه برای تأمین مسکن کافی و مناسب، اقتصادی و زیبا، استفاده از مصالح جدید ساختمانی است. به کارگیری موادی قابل بازگشت به چرخه طبیعت، در دسترس همگان و مقرون به صرفه ضروری به نظر می رسد. این موارد و دلایل بسیاری دیگر معماران را برآن داشت که از «کاغذ» به عنوان عناصر اصلی تشکیل دهنده ساختمانها بهره گیرند.شاید تصور این مسأله دشوار باشد که با کاغذ و مقواهای دور ریختنی بتوان بناهایی باشکوه و استوار ساخت. اما در دودهه اخیر این روش نوین معماری به طور جدی مطرح شده و توانسته است به خوبی از منظرفنی و اجتماعی نقش خود را اثبات کند.

● تاریخچه

سابقه استفاده از کاغذ در معماری ژاپن بسیار دیرینه است. با توجه به شدت زلزله خیز بودن این منطقه جغرافیایی، همواره، از گذشته دور، طراحی ساختمان ها به گونه ای که متحمل کمترین خسارت ها در اثر زلزله های شدید شوند، به عنوان هدف اولیه طراحی معماری مطرح بوده است. یکی از بهترین روش ها برای کاهش میزان تخریب بناها در مقابل زلزله، سبک کردن ساختمان و استفاده از مصالحی با وزن پائین است. در معماری از چوب، کاغذ و مصالحی از این قبیل استفاده می شود.

معماران سنتی ژاپن از صفحه های کاغذی که به «شوجی» معروف اند به عنوان عنصر جدا کننده فضاهای مختلف معماری بهره می گیرند. صفحه های کاغذی علاوه بر تأمین سبکی ساختمان و ایفای نقش جدا کنندگی فضاها، قابلیت های تزئینی بسیاری را در اختیار طراحان قرار می دهند. اما آنچه اکنون در این مقاله بدان می پردازیم بسیار فرا تر از موارد استفاده کاغذ در معماری سنتی ژاپن است. امروزه از کاغذ به عنوان اصلی ترین عنصر سازه بنا استفاده می شود به گونه ای که فرم خاصی از کاغذ توانسته جایگزین فولاد، بتن و مصالح بنایی شود.

بسیار پیش آمده است که هسته مقوایی میانی دستمال های توالت و یا کاغذ های فکس و پلات را دور بیندازیم اما مطمئناً هیچ گاه تصور نکرده ایم که این مواد می توانند، به عنوان عنصری سازه ای در شکل گیری بناهایی استوار مطرح شوند.

● استوانه های مقوایی

استوانه های مقوایی (Card board Tube)، از کاغذ های بازیافت شده به ظاهر دور ریختنی تهیه می شوند. بسیار ارزان هستند و در کارخانه هایی مخصوص در سازوکاری نه چندان پیچیده تولید می شوند. کارخانه ها این قابلیت را دارند که استوانه هایی کاغذی (Paper Tubes) در ابعاد مختلف با طول، قطر و ضخامت های متنوع تولید کنند. استوانه های تولید شده در این کارخانه ها شکننده نیستند و با افزودن ترکیبات شیمیایی خواص مختلفی از قبیل ضد آب، ضد آتش، ضد موریانه و ... پیدا می کنند و می توانند کاربری های متنوع و خاصی را داشته باشند. امروزه با اعمال محاسبات دقیق برروی این مواد و انجام آزمایش های استاندارد فنی به خوبی می توانیم از این مواد به عنوان عنصر سازه ای در معماری ساختمان ها استفاده کنیم.

● مزایای استفاده از کاغذ در معماری

کاغذ، ماده ایست که در طبیعت به دست می آید و به آسانی به چرخه طبیعت باز گشته و به عنوان دوست آکوسیستم محسوب می شود. استوانه های کاغذی از زباله های کاغذی بازیافت شده تهیه می شود، موادی که بلااستفاده و دور ریختنی هستند و به دلیل خاصیت بازگشت به چرخه طبیعت، معماری با استوانه های کاغذی، زباله صنعتی بر جای نمی گذارد.

چوب یکی از مصالح ساختمانی است که خواص شیمیایی و فیزیکی مناسب آن موجب شده یکی از پر طرفدارترین عناصر ساختمانی محسوب شود. بافت زیبا و تنوع گونه های مختلف چوب امکانات بسیاری را در اختیار طراحان قرار می دهد، هرچند از نظر فنی، در مراحل پیچیده ای لازم است تا چوب موجود در طبیعت به عنصری ساختمانی تبدیل شود.

استوانه های مقوایی بافت و رنگ مشابه چوب دارند و همان امکانات بصری چوب را دارا هستند. بدون آن که مشکلات مربوط به استفاده از چوب و آماده کردن آن در پروسه صنعتی را داشته باشند. امروزه در بسیاری از نقاط، به دلیل کاهش ذخایر تولید چوب که همان جنگل ها هستند چوب به ماده ای کمیاب و بسیار گران قیمت تبدیل شده است. در صورت ادامه روند روبه رشد تخریب جنگل ها و استفاده از چوب در مصارف متفاوت صنعتی، ساختمانی و غیره بشر بی شک با بحرانی زیست محیطی مواجه می شود که این مسأله لزوم پرداختن به موادی به عنوان جایگزین چوب را به طور جدی مورد توجه قرار داده است. با کنترل خواص فیزیکی و شیمیایی استوانه های کاغذی می توان از این مواد به عنوان «فرم نوینی از چوب تکامل یافته» در مصارف مختلف بهره گرفت.

استفاده از مصالح سبک و پائین آوردن وزن ساختمان مهم ترین راه های کاهش اثرات زلزله است. استوانه های کاغذی بسیار سبک هستند و در مواردی وزنی به مراتب کمتر از چوب دارند و شاید بتوان از آنها به عنوان یکی از سبک ترین مصالح ساختمانی یاد کرد که این مسأله از مزایای قابل توجه این ماده است.

دانلود پروژه مصالح نرم

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 9 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

مصالح نرم، سازه های سخت

سابقه استفاده از کاغذ در معماری ژاپن بسیار دیرینه است. با توجه به شدت زلزله خیز بودن این منطقه جغرافیایی، همواره، از گذشته دور، طراحی ساختمان ها به گونه ای که متحمل کمترین خسارت ها در اثر زلزله های شدید شوند، به عنوان هدف اولیه طراحی معماری مطرح بوده است.

تا ۳ قرن پیش از این نقش معماری اغلب به ساختن بناهای یاد بود و ماندگار برای قشر خاصی از جامعه محدود می شد. گروهی که اغلب از افراد با نفوذ و دولتمردان بودند و یاگروه های مذهبی و طبقه مرفه جامعه که بیشتر به دنبال فضایی برای گذراندن اوقات تفریح و خوشگذرانی خویش بودند.

با آغاز قرن نوزدهم میلادی و شکل گیری انقلاب صنعتی، تحولات اساسی تقاضای جامعه پدید آمد؛ نیاز به سکونت گاه هایی برای همه طبقه های جامعه خصوصاً طبقه متوسط در جوامع مطرح شد. فضاهایی برای زیستن، که هم از نظر کمی پاسخگوی تقاضای مطرح شده باشد و هم از نظر کیفی بدین ترتیب حرفه معماری بیش از پیش به متن جامعه راه یافت و نوعی «معماری اجتماعی و مردمی» شکل گرفت.

در این میان، با ساخت و سازهای گسترده و دخل و تصرف بیشتر در روند طبیعت، مسأله آلودگی محیط زیست روز به روز بیشتر در رأس دغدغه های بشر قرار گرفت و معماران را برآن داشت که راه حل هایی برای کاهش آسیب وارده به محیط زیست و اکوسیستم کره زمین پیدا کنند. امروزه بحث «معماری پایدار» یا «معماری سبز» جزو مهم ترین مباحث مطرح شده در طراحی معماری است و معماران بسیاری با این عناوین مشغول به فعالیت هستند.

یکی از راه های پاسخگویی به نیاز جامعه برای تأمین مسکن کافی و مناسب، اقتصادی و زیبا، استفاده از مصالح جدید ساختمانی است. به کارگیری موادی قابل بازگشت به چرخه طبیعت، در دسترس همگان و مقرون به صرفه ضروری به نظر می رسد. این موارد و دلایل بسیاری دیگر معماران را برآن داشت که از «کاغذ» به عنوان عناصر اصلی تشکیل دهنده ساختمانها بهره گیرند.شاید تصور این مسأله دشوار باشد که با کاغذ و مقواهای دور ریختنی بتوان بناهایی باشکوه و استوار ساخت. اما در دودهه اخیر این روش نوین معماری به طور جدی مطرح شده و توانسته است به خوبی از منظرفنی و اجتماعی نقش خود را اثبات کند.

● تاریخچه

سابقه استفاده از کاغذ در معماری ژاپن بسیار دیرینه است. با توجه به شدت زلزله خیز بودن این منطقه جغرافیایی، همواره، از گذشته دور، طراحی ساختمان ها به گونه ای که متحمل کمترین خسارت ها در اثر زلزله های شدید شوند، به عنوان هدف اولیه طراحی معماری مطرح بوده است. یکی از بهترین روش ها برای کاهش میزان تخریب بناها در مقابل زلزله، سبک کردن ساختمان و استفاده از مصالحی با وزن پائین است. در معماری از چوب، کاغذ و مصالحی از این قبیل استفاده می شود.

معماران سنتی ژاپن از صفحه های کاغذی که به «شوجی» معروف اند به عنوان عنصر جدا کننده فضاهای مختلف معماری بهره می گیرند. صفحه های کاغذی علاوه بر تأمین سبکی ساختمان و ایفای نقش جدا کنندگی فضاها، قابلیت های تزئینی بسیاری را در اختیار طراحان قرار می دهند. اما آنچه اکنون در این مقاله بدان می پردازیم بسیار فرا تر از موارد استفاده کاغذ در معماری سنتی ژاپن است. امروزه از کاغذ به عنوان اصلی ترین عنصر سازه بنا استفاده می شود به گونه ای که فرم خاصی از کاغذ توانسته جایگزین فولاد، بتن و مصالح بنایی شود.

بسیار پیش آمده است که هسته مقوایی میانی دستمال های توالت و یا کاغذ های فکس و پلات را دور بیندازیم اما مطمئناً هیچ گاه تصور نکرده ایم که این مواد می توانند، به عنوان عنصری سازه ای در شکل گیری بناهایی استوار مطرح شوند.

● استوانه های مقوایی

استوانه های مقوایی (Card board Tube)، از کاغذ های بازیافت شده به ظاهر دور ریختنی تهیه می شوند. بسیار ارزان هستند و در کارخانه هایی مخصوص در سازوکاری نه چندان پیچیده تولید می شوند. کارخانه ها این قابلیت را دارند که استوانه هایی کاغذی (Paper Tubes) در ابعاد مختلف با طول، قطر و ضخامت های متنوع تولید کنند. استوانه های تولید شده در این کارخانه ها شکننده نیستند و با افزودن ترکیبات شیمیایی خواص مختلفی از قبیل ضد آب، ضد آتش، ضد موریانه و ... پیدا می کنند و می توانند کاربری های متنوع و خاصی را داشته باشند. امروزه با اعمال محاسبات دقیق برروی این مواد و انجام آزمایش های استاندارد فنی به خوبی می توانیم از این مواد به عنوان عنصر سازه ای در معماری ساختمان ها استفاده کنیم.

● مزایای استفاده از کاغذ در معماری

کاغذ، ماده ایست که در طبیعت به دست می آید و به آسانی به چرخه طبیعت باز گشته و به عنوان دوست آکوسیستم محسوب می شود. استوانه های کاغذی از زباله های کاغذی بازیافت شده تهیه می شود، موادی که بلااستفاده و دور ریختنی هستند و به دلیل خاصیت بازگشت به چرخه طبیعت، معماری با استوانه های کاغذی، زباله صنعتی بر جای نمی گذارد.

چوب یکی از مصالح ساختمانی است که خواص شیمیایی و فیزیکی مناسب آن موجب شده یکی از پر طرفدارترین عناصر ساختمانی محسوب شود. بافت زیبا و تنوع گونه های مختلف چوب امکانات بسیاری را در اختیار طراحان قرار می دهد، هرچند از نظر فنی، در مراحل پیچیده ای لازم است تا چوب موجود در طبیعت به عنصری ساختمانی تبدیل شود.

استوانه های مقوایی بافت و رنگ مشابه چوب دارند و همان امکانات بصری چوب را دارا هستند. بدون آن که مشکلات مربوط به استفاده از چوب و آماده کردن آن در پروسه صنعتی را داشته باشند. امروزه در بسیاری از نقاط، به دلیل کاهش ذخایر تولید چوب که همان جنگل ها هستند چوب به ماده ای کمیاب و بسیار گران قیمت تبدیل شده است. در صورت ادامه روند روبه رشد تخریب جنگل ها و استفاده از چوب در مصارف متفاوت صنعتی، ساختمانی و غیره بشر بی شک با بحرانی زیست محیطی مواجه می شود که این مسأله لزوم پرداختن به موادی به عنوان جایگزین چوب را به طور جدی مورد توجه قرار داده است. با کنترل خواص فیزیکی و شیمیایی استوانه های کاغذی می توان از این مواد به عنوان «فرم نوینی از چوب تکامل یافته» در مصارف مختلف بهره گرفت.

استفاده از مصالح سبک و پائین آوردن وزن ساختمان مهم ترین راه های کاهش اثرات زلزله است. استوانه های کاغذی بسیار سبک هستند و در مواردی وزنی به مراتب کمتر از چوب دارند و شاید بتوان از آنها به عنوان یکی از سبک ترین مصالح ساختمانی یاد کرد که این مسأله از مزایای قابل توجه این ماده است.