لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 42
شهر سازی جدید واصول آن :
شهر سازی جدید حرکتی در طراحی شهری است که در اواخر 1980 واوایل 1990 پدید آمده وربع اول قرن حاضر شهرها بخصوص شهرهای در ایالات متحده به صورت محلاتی فشرده با کاربری همان مختلف بودند که شروع به تغییر کرده ویک سیستم توسعه جدید به نام توسعه برون شهری قانونمند که و شامل جایگزینی محلات با تفکیک شدید کاربردها بود به کار گرفته شد به دلیل فقدان یک مرکز شهری و مقیاس پیاده (CDS) به منظور به کاربردن مناطق وسیعی از حومه شهر گسترش می یابد حتی هنگامی که جمعیت نسبتاً به آهستگی رشد می کند در نتیجه این گسترش مصرف سرانه اتومبیل به سرعت افزایش می یابد وهزینه حمل ونقل بالا می رود.
شهر سازی جدید پاسخی است به پراکندگی . شهرسازی جدید بازگشت به الگوهای محلات سنتی برای باز سازی جوامع کاربردی وقابل تحمل را ضروری می داند .
شهر سازی جدید مهمترین جنبش برنامه ریزی این قرن و در باره ساختن آینده ای بهتر برای همه ماست . این یک حرکت بین المللی برای اصلاح طراحی محیط ساخته شده ودرباره بالا بردن کیفیت واستاندارد زندگی با خلق مکانهای بهتر برای زیستن است .
شهر سازی جدید احیای هنر گمشده ساخت فضای ماست ودراصل دوباره مرتبط سازی محیط ساخته شده به شکل شهرها ، شهرکها ، روستاها ، ومحلهای کامل است . روشی که قرنها اجتماعات د راطراف دنیا ساخته می شده اند .
شهر سازی جدید درگیر تمرکز و تثبیت کردن شهرها وخلق شهرکها و روستاهای متراکم جدید است .
شهر سازی جدید خلق و تجوید جوامع گوناگون قابل راه رفتن ، متراکم و پویا و چند استفاده ای ترکیب شده از اجرای یکسان را به عنوان توسعه ترقی داده ودر روش کاملتر .، به شکل اجتماعات تکامل یافته کنار هم می گذارد . این اجتماعات خود شامل خانه ها ،محلهای کار ، مغازه ها ، سرگرمی ها ، مدارس ، پارکها ، و تسهیلات اجتماعی ضروری برای زندگی روزانه ساکنان که مسیرهای اتصال آنها ، همه مسافت های ساده پیاده روی هستند می باشد .
شهر سازی جدید استفاده بیشتر از قطارها را به جای شاهراهها و جاده های بیشتر را ترویج می کند زندگی شهری به سرعت روش مدرن وساده جدید برای زندگی مردم در همه سنین شده است . تنها در ایالات متحده بیش از 500 پروژه شهر سازی جدید اندیشیده شده درست بررسی است که نیمی از آن در مراکز تاریخی شهری در حال انجام است .
مقاله امین ص 41 پاراگراف 3 تا آخر 42
شهر سازی جدید همچون مکاتب دیگر شهر سازی برای هر چه بهتر ظاهر شدن در پروژه ها دارای اصولی است که برای هر چه کاملتر آ”شنا شدن با این اصول به جستجوی آن در منابع مختلف پرداخته و به اصول زیر برای شهر سازی جدید دست یافتیم .
قلب تپیده شهر سازی جدید طراحی محلات و مناطق می باشد یک منطقه ومحله صحیح وا زنظر شهر سازی جدید شامل اکثر موارد زیر می باشد .
شایان ذکر است که اصول شهر سازی جدید به طور فزاینده در پروژه ها در هر مقیاسی از یک ساختمان تا کل اجتماع می تواند به کار رود :
مرکز متمایز برای محله وتاکید برای ایجاد محلهای مشخص با هویت جداگانه
« محله » مسقف نسبتاً بزرگی از شهر است که واجد خصوصیات یک دست و مشابه بوده وناظر عملا به تواند با آن وارد شود . مظاهر یک « محله » را می توان همیشه از درون آن شناخت وگاه نیز ممکن است وقتی ناظر از کنار آن می گذرد یا به جانب آن می رود ازبیرون به شناسایی آید .
خصوصیات که سیما و پیکر محله ای را مشخص می کنند عواملی خاص آن محله هستند که ممکن است اجرا ء بیشمار و متنوع داشته باشند .بافت محله فضای آن ،فرم آن ، نمادها به نوع ساختمانها، نوع استفاده از ساختمانها ، فعالیتها ، ساکنین محله ، درجه نو ویا آهنگی محله و وضع پست وبلندی زمین . گذشته از عوامل بصری ، عوامل دیگری نیز در شناخت محله ها موثر هستند . فی الامثل ، سرو صدای موجود در محله . همچنین نباید فراموش کرد که عوامل اجتماعی نیز در ایجاد تصویر شهر موثرند .
شهر در صورتی واجد سیمای قوی است که در آن پاره ای عوامل مشخص موجود باشد که در ذهن جایگزین شود .
مرز و حدود محلات ممکن است به انواع مختلف باشد : - پاره ای از محلات به داشتن مرز و حدود مشخص ، معین و متمایزند .
پاره ای از محلات ممکن است حدودی غیر مشخص ونامطمئن داشته باشند .
محلاتی هستند که ممکن است اصلا مرز و حدود مشخصی نداشته باشند .
محلاتی که هسته ای مشخص وقوی دارند اما هرچه از مرکز محله دور شویم بتدریج تشخیص سیمای خود را از دست می دهند ، نادر نیستند . به راستی پاره ای اوقات ، « گره ای » مشخص وقوی را در سیمای شهر – اگر تاثیر آن مانند اشعه خورشید پراکنده شود – ممکن است « محله ای » معروض داشت که در ناحیه ای متجانس ووسیع واقع شده باشد . دراین صورت این گره ها را می توان نقاط مفروض داشت . که خود محتوی بصری ندارند . اما در به نظام آوردن تصوری کامل ازسیمای شهر موثرند .
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 42
شهر سازی جدید واصول آن :
شهر سازی جدید حرکتی در طراحی شهری است که در اواخر 1980 واوایل 1990 پدید آمده وربع اول قرن حاضر شهرها بخصوص شهرهای در ایالات متحده به صورت محلاتی فشرده با کاربری همان مختلف بودند که شروع به تغییر کرده ویک سیستم توسعه جدید به نام توسعه برون شهری قانونمند که و شامل جایگزینی محلات با تفکیک شدید کاربردها بود به کار گرفته شد به دلیل فقدان یک مرکز شهری و مقیاس پیاده (CDS) به منظور به کاربردن مناطق وسیعی از حومه شهر گسترش می یابد حتی هنگامی که جمعیت نسبتاً به آهستگی رشد می کند در نتیجه این گسترش مصرف سرانه اتومبیل به سرعت افزایش می یابد وهزینه حمل ونقل بالا می رود.
شهر سازی جدید پاسخی است به پراکندگی . شهرسازی جدید بازگشت به الگوهای محلات سنتی برای باز سازی جوامع کاربردی وقابل تحمل را ضروری می داند .
شهر سازی جدید مهمترین جنبش برنامه ریزی این قرن و در باره ساختن آینده ای بهتر برای همه ماست . این یک حرکت بین المللی برای اصلاح طراحی محیط ساخته شده ودرباره بالا بردن کیفیت واستاندارد زندگی با خلق مکانهای بهتر برای زیستن است .
شهر سازی جدید احیای هنر گمشده ساخت فضای ماست ودراصل دوباره مرتبط سازی محیط ساخته شده به شکل شهرها ، شهرکها ، روستاها ، ومحلهای کامل است . روشی که قرنها اجتماعات د راطراف دنیا ساخته می شده اند .
شهر سازی جدید درگیر تمرکز و تثبیت کردن شهرها وخلق شهرکها و روستاهای متراکم جدید است .
شهر سازی جدید خلق و تجوید جوامع گوناگون قابل راه رفتن ، متراکم و پویا و چند استفاده ای ترکیب شده از اجرای یکسان را به عنوان توسعه ترقی داده ودر روش کاملتر .، به شکل اجتماعات تکامل یافته کنار هم می گذارد . این اجتماعات خود شامل خانه ها ،محلهای کار ، مغازه ها ، سرگرمی ها ، مدارس ، پارکها ، و تسهیلات اجتماعی ضروری برای زندگی روزانه ساکنان که مسیرهای اتصال آنها ، همه مسافت های ساده پیاده روی هستند می باشد .
شهر سازی جدید استفاده بیشتر از قطارها را به جای شاهراهها و جاده های بیشتر را ترویج می کند زندگی شهری به سرعت روش مدرن وساده جدید برای زندگی مردم در همه سنین شده است . تنها در ایالات متحده بیش از 500 پروژه شهر سازی جدید اندیشیده شده درست بررسی است که نیمی از آن در مراکز تاریخی شهری در حال انجام است .
مقاله امین ص 41 پاراگراف 3 تا آخر 42
شهر سازی جدید همچون مکاتب دیگر شهر سازی برای هر چه بهتر ظاهر شدن در پروژه ها دارای اصولی است که برای هر چه کاملتر آ”شنا شدن با این اصول به جستجوی آن در منابع مختلف پرداخته و به اصول زیر برای شهر سازی جدید دست یافتیم .
قلب تپیده شهر سازی جدید طراحی محلات و مناطق می باشد یک منطقه ومحله صحیح وا زنظر شهر سازی جدید شامل اکثر موارد زیر می باشد .
شایان ذکر است که اصول شهر سازی جدید به طور فزاینده در پروژه ها در هر مقیاسی از یک ساختمان تا کل اجتماع می تواند به کار رود :
مرکز متمایز برای محله وتاکید برای ایجاد محلهای مشخص با هویت جداگانه
« محله » مسقف نسبتاً بزرگی از شهر است که واجد خصوصیات یک دست و مشابه بوده وناظر عملا به تواند با آن وارد شود . مظاهر یک « محله » را می توان همیشه از درون آن شناخت وگاه نیز ممکن است وقتی ناظر از کنار آن می گذرد یا به جانب آن می رود ازبیرون به شناسایی آید .
خصوصیات که سیما و پیکر محله ای را مشخص می کنند عواملی خاص آن محله هستند که ممکن است اجرا ء بیشمار و متنوع داشته باشند .بافت محله فضای آن ،فرم آن ، نمادها به نوع ساختمانها، نوع استفاده از ساختمانها ، فعالیتها ، ساکنین محله ، درجه نو ویا آهنگی محله و وضع پست وبلندی زمین . گذشته از عوامل بصری ، عوامل دیگری نیز در شناخت محله ها موثر هستند . فی الامثل ، سرو صدای موجود در محله . همچنین نباید فراموش کرد که عوامل اجتماعی نیز در ایجاد تصویر شهر موثرند .
شهر در صورتی واجد سیمای قوی است که در آن پاره ای عوامل مشخص موجود باشد که در ذهن جایگزین شود .
مرز و حدود محلات ممکن است به انواع مختلف باشد : - پاره ای از محلات به داشتن مرز و حدود مشخص ، معین و متمایزند .
پاره ای از محلات ممکن است حدودی غیر مشخص ونامطمئن داشته باشند .
محلاتی هستند که ممکن است اصلا مرز و حدود مشخصی نداشته باشند .
محلاتی که هسته ای مشخص وقوی دارند اما هرچه از مرکز محله دور شویم بتدریج تشخیص سیمای خود را از دست می دهند ، نادر نیستند . به راستی پاره ای اوقات ، « گره ای » مشخص وقوی را در سیمای شهر – اگر تاثیر آن مانند اشعه خورشید پراکنده شود – ممکن است « محله ای » معروض داشت که در ناحیه ای متجانس ووسیع واقع شده باشد . دراین صورت این گره ها را می توان نقاط مفروض داشت . که خود محتوی بصری ندارند . اما در به نظام آوردن تصوری کامل ازسیمای شهر موثرند .
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 42
شهر سازی جدید واصول آن :
شهر سازی جدید حرکتی در طراحی شهری است که در اواخر 1980 واوایل 1990 پدید آمده وربع اول قرن حاضر شهرها بخصوص شهرهای در ایالات متحده به صورت محلاتی فشرده با کاربری همان مختلف بودند که شروع به تغییر کرده ویک سیستم توسعه جدید به نام توسعه برون شهری قانونمند که و شامل جایگزینی محلات با تفکیک شدید کاربردها بود به کار گرفته شد به دلیل فقدان یک مرکز شهری و مقیاس پیاده (CDS) به منظور به کاربردن مناطق وسیعی از حومه شهر گسترش می یابد حتی هنگامی که جمعیت نسبتاً به آهستگی رشد می کند در نتیجه این گسترش مصرف سرانه اتومبیل به سرعت افزایش می یابد وهزینه حمل ونقل بالا می رود.
شهر سازی جدید پاسخی است به پراکندگی . شهرسازی جدید بازگشت به الگوهای محلات سنتی برای باز سازی جوامع کاربردی وقابل تحمل را ضروری می داند .
شهر سازی جدید مهمترین جنبش برنامه ریزی این قرن و در باره ساختن آینده ای بهتر برای همه ماست . این یک حرکت بین المللی برای اصلاح طراحی محیط ساخته شده ودرباره بالا بردن کیفیت واستاندارد زندگی با خلق مکانهای بهتر برای زیستن است .
شهر سازی جدید احیای هنر گمشده ساخت فضای ماست ودراصل دوباره مرتبط سازی محیط ساخته شده به شکل شهرها ، شهرکها ، روستاها ، ومحلهای کامل است . روشی که قرنها اجتماعات د راطراف دنیا ساخته می شده اند .
شهر سازی جدید درگیر تمرکز و تثبیت کردن شهرها وخلق شهرکها و روستاهای متراکم جدید است .
شهر سازی جدید خلق و تجوید جوامع گوناگون قابل راه رفتن ، متراکم و پویا و چند استفاده ای ترکیب شده از اجرای یکسان را به عنوان توسعه ترقی داده ودر روش کاملتر .، به شکل اجتماعات تکامل یافته کنار هم می گذارد . این اجتماعات خود شامل خانه ها ،محلهای کار ، مغازه ها ، سرگرمی ها ، مدارس ، پارکها ، و تسهیلات اجتماعی ضروری برای زندگی روزانه ساکنان که مسیرهای اتصال آنها ، همه مسافت های ساده پیاده روی هستند می باشد .
شهر سازی جدید استفاده بیشتر از قطارها را به جای شاهراهها و جاده های بیشتر را ترویج می کند زندگی شهری به سرعت روش مدرن وساده جدید برای زندگی مردم در همه سنین شده است . تنها در ایالات متحده بیش از 500 پروژه شهر سازی جدید اندیشیده شده درست بررسی است که نیمی از آن در مراکز تاریخی شهری در حال انجام است .
مقاله امین ص 41 پاراگراف 3 تا آخر 42
شهر سازی جدید همچون مکاتب دیگر شهر سازی برای هر چه بهتر ظاهر شدن در پروژه ها دارای اصولی است که برای هر چه کاملتر آ”شنا شدن با این اصول به جستجوی آن در منابع مختلف پرداخته و به اصول زیر برای شهر سازی جدید دست یافتیم .
قلب تپیده شهر سازی جدید طراحی محلات و مناطق می باشد یک منطقه ومحله صحیح وا زنظر شهر سازی جدید شامل اکثر موارد زیر می باشد .
شایان ذکر است که اصول شهر سازی جدید به طور فزاینده در پروژه ها در هر مقیاسی از یک ساختمان تا کل اجتماع می تواند به کار رود :
مرکز متمایز برای محله وتاکید برای ایجاد محلهای مشخص با هویت جداگانه
« محله » مسقف نسبتاً بزرگی از شهر است که واجد خصوصیات یک دست و مشابه بوده وناظر عملا به تواند با آن وارد شود . مظاهر یک « محله » را می توان همیشه از درون آن شناخت وگاه نیز ممکن است وقتی ناظر از کنار آن می گذرد یا به جانب آن می رود ازبیرون به شناسایی آید .
خصوصیات که سیما و پیکر محله ای را مشخص می کنند عواملی خاص آن محله هستند که ممکن است اجرا ء بیشمار و متنوع داشته باشند .بافت محله فضای آن ،فرم آن ، نمادها به نوع ساختمانها، نوع استفاده از ساختمانها ، فعالیتها ، ساکنین محله ، درجه نو ویا آهنگی محله و وضع پست وبلندی زمین . گذشته از عوامل بصری ، عوامل دیگری نیز در شناخت محله ها موثر هستند . فی الامثل ، سرو صدای موجود در محله . همچنین نباید فراموش کرد که عوامل اجتماعی نیز در ایجاد تصویر شهر موثرند .
شهر در صورتی واجد سیمای قوی است که در آن پاره ای عوامل مشخص موجود باشد که در ذهن جایگزین شود .
مرز و حدود محلات ممکن است به انواع مختلف باشد : - پاره ای از محلات به داشتن مرز و حدود مشخص ، معین و متمایزند .
پاره ای از محلات ممکن است حدودی غیر مشخص ونامطمئن داشته باشند .
محلاتی هستند که ممکن است اصلا مرز و حدود مشخصی نداشته باشند .
محلاتی که هسته ای مشخص وقوی دارند اما هرچه از مرکز محله دور شویم بتدریج تشخیص سیمای خود را از دست می دهند ، نادر نیستند . به راستی پاره ای اوقات ، « گره ای » مشخص وقوی را در سیمای شهر – اگر تاثیر آن مانند اشعه خورشید پراکنده شود – ممکن است « محله ای » معروض داشت که در ناحیه ای متجانس ووسیع واقع شده باشد . دراین صورت این گره ها را می توان نقاط مفروض داشت . که خود محتوی بصری ندارند . اما در به نظام آوردن تصوری کامل ازسیمای شهر موثرند .
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 37
موانع رشد شهر نی ریز در روزنه زمان (گذشته، حال، آینده)
الف: موانع طبیعی رشد
1- وجود کویرها و شورزارها
به علت وجود لایه های ژیپس و نمک در نزدیکی سطح زمین بخصوص در قسمت شمال غرب این منطقه باعث بوجود آمدن شورزارها و کویرهای محدود می شود که این خود یک عامل منفی در جهت محدود کردن گسترش شهر در این قسمت می گردد.
2- سیلاب های متمادی
بعلت موقعیت ژئو مورفولوژی این شهر که بعلت قرار گرفتن در روی مخروط افکنه بزرگ شیب منطقه طوری است که با کمترین ریزش باران باعث جاری شدن سیلاب ها می گردد که از قدیم الایام یکی از مهمترین عوامل مخرب این شهر بوده است بطوریکه این شهر از زمان هخامنشیان تاکنون سه بار دستخوش سیل قرار گرفته که کلاً باعث جابجائی محل اصلی شهر گردیده و در مورد چهارم این شهر در محل فعلی قرار گرفته است. بطوریکه گفته می شود در حوالی این شهر نیز محلی به نام شهر سبا قرار داشته که بر اثر سیل تخریب گردیده که هم اکنون نیز با وجود اینکه خاک و خار و جلگه ای بی آباد از آن چیز بی مشهود نیست به نام «راسته بازار» معروف است. همچنین اثرات سیل را در سال 1365 شاهد بودیم که موجب خسارات فراوان در کل شهرستان مورد نظر و تخریب کامل یکی از محلات قدیمی و با سابقه شهر گردید (محله سادات)
3- خشکسالی
یکی دیگر از عوامل منفی در محدود کردن رشد شهر در این ناحیه خشکسالی های متمادی خصوصاً گریبانگیر مردم این منطقه است که خود باعث محدود شدن فعالیت های اقتصادی و در نتیجه رکود سرمایه گذاری در اموری که باعث رشد و توسعه و ترقی شهر می گردد می باشد.
4- وجود کوه ها
قرار گرفتن کوه های بلند در سه طرف شهر نی ریز که بطور ممتد و زنجیره وار در شمال- جنوب و مشرق وجود دارند خود نیز در آینده باعث عدم گسترش شهر و شهرنشینی به این سه قسمت و در این سه جهت می گردد.
5- وجود دریاچه های شور
وجود دریاچه بختگان در سمت شمال غرب این منطقه علاوه بر اینکه زمین های ساحلی را بعلت شور بودن غیرقابل استفاده می کند خود وجود دریاچه نیز عاملی در محدود کننده در امر گسترش شهر در آینده می گردد.
ب: موانع انسانی رشد شهر نی ریز
1- عدم برنامه ریزی صحیح از طرف اولیاء شهر
از قدیم الایام تاکنون این شهرستان با وجود اینکه بزرگان و علماء و متخصصین فراوانی را در رشته متنوع علوم به جامعه تحویل داده است اما همیشه خود از داشتن مسئولین دلسوز که با یک برنامه ریزی شهری صحیح بتوانند در امر گسترش صحیح و عاقلانه عمل نماید محروم بوده و یا اینکه تعداد آنها انگشت شمار بوده است بنابراین همین عامل (عدم برنامه ریزی صحیح) عوامل منفی دیگری را ایجاد خواهد کرد و خسارات جبران ناپذیری را به ارمغان خواهد آورد.
2- عدم تفاهم مردم
مردم شهر نی ریز برخلاف دیگر شهرهای اطراف خود همیشه از اختلاف و چندگانگی رنج می برده است و همین عامل نیز یکی از عوامل مؤثر در رکود و عقب ماندن و درجا زدن اقتصاد و زندگ یو فرهنگ شهری در این محدوده گردیده است.
تأمین آب در محلات قدیمی شهر
محلات نی ریز قدیم که بصورت مجزا و پراکنده بدور هسته اصلی و مرکزیت شهر قرار داشته شکل گیری و نحوه قرار گیری آنان بیشتر تحت تأثیر زمین و خاک کشاورزی منطقه بوده است. چرا که با توجه به شیب عمومی منطقه که از شرق به غرب است و جریان قنوات تمام سطح زمین ها زراعی را در برمی گرفت بنابراین اثر چندانی در نحوه قرارگیری این محلات نداشته است که برای اثبات این سخن نحوه تأمین آب آشامیدنی و قابل مصرف محلات قدیم را در ذیل می اوریم:
بطور کلی بعلت عدم وجود یک جریان دائمی آب در محلات برای جبران این نقیصه هر خانه ای برای خود دارای یک برکه کوچک (آب انبار) می باشد که در شب هنگام وقتی که جریان آب قنوات تمیز می شد آنها را پر از آب می کرده اند. اما برای مصرف عمومی و بخصوص برای فصول گرم سال نیز از آب انبارهای بزرگ که کلاً تعداد آنها به 3 عدد می رسید استفاده می نمودند که نحوه کار بدین صورت بوده که در شب های زمستان و یخبندان آب سرد را وارد مخازن بزرگ این آب انبارها می کرده و روی آن می بستند و مقداری نمک هم درون آن می ریخته اند که این انبارهای بزرگ «برکه شیر» می گفته اند و دارای چندینپله می بوده است و در تابستان از آب سرد آن استفاده می کرده اند.
مهمترین آب انبارهای زرگ عبارتند از:
1- آب انبار شیر حاج عبدالکریم (محله زیرکان)
2- آب انبار شیر حنان (روبروی باغ سروی)
3- آب انبار شیر محله (کوی سجاد)
علاوه بر این آب انبارهای عمومی و خصوصی بعضی از مردم نیز در خانه های خود اقدام به حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق حدوداً 20 الی 30 متری کرده و به آب می رسیدند که برای مصارف داخلی از آن استفاده می کرده اند.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 19
مقدمه
ابتدا بحث پرسشی را مطرح میکنیم. این پرسش ممکن است بیفایده و سطحی به نظر برسد. اما روش مطالعه ما به پاسخ آن بستگی دارد. پرسش این است:
تعریف شهر چیست؟
بسیاری از پژوهشگران علوم گوناگون، تعریفهایی متفاوتی از شهر ارائه دادهاند؛ مثلاً جغرافیدانان پدیده تمرکز اقوام و تجمع آنان را بیشتر با ملاحظه شرایط محیطی مجاور و مقتضیات زمینی که شهر در آن پا میگیرد، ارزیابی میکنند. آنها این مطالعه را بیشتر به تقسیمبندی زمینهای تحت ساخت و ساز، و زمینهای آزاد اختصاص میدهند و کمتر به جنبههای شهری آن توجه میکنند.
جامعهشناسان به روابط انسانی میان شهروندان توجه نشان میدهند.
حقوقدانان و سیاستمداران مسأله اصلی را ساختارهای اجتماعی و سیاسی و قوانین و مقرراتی ارزیابی میکنند که زندگی جمعی شهروندان را سامان میدهد.
اقتصاددانان برنامهریزی سرمایهگذاری و استفاده بهینه از استعدادهای اقتصادی جامعه را هدف مطالعه خود قرار میدهند.
همان گونه که ملاحظه میشود، همه جا سخن از دیدگاه مختلف و یک سویه است که البته همگی قابل احترامند ولی جامع نیستند. اما، شهرساز (مهندس یا معمار) تعریفی جامع از شهر بیان میکند.
از دید شهرساز، شهر همواره خود را با افرادی که در آن زندگی میکنند، تطبیق میدهد و ساکنان شهر، آن را تغییر میدهند. این انطباق و رابطه متقابل در حال انجام یافتن و شکل گرفتن دائمی است.
از مجموعه علوم یاد شده، شهرسازی یا به تعریف دیگر، علمی که ساماندهی شهر یا ساماندهی تودههای مستقر در قطعهای از زمین را به عهده دارد، (که از آن در زبانهای مختلف Town Planing وStadtebau و غیره تعبیر میشود.) تولید مییابد. به این طریق شهرسازی چهره سهگانه علم، تکنولوژی و هنر را به خود میگیرد:
علم: زیرا مطالعه پدیدههای طبیعی وانسانی برای کشف قوانین مورد نیاز جهت هدایت ما برای تحقق ما را به عهده دارد.
تکنولوژی: از این جهت که پیشرفتهای بدست آمده در علم، کاربردی جهت پاسخگویی به نیازهای بسیار متنوع زندگی داشته باشد.
هنر: بدین سبب که همواره از احساسات بشری استفاده میکند و به زیبایی و هماهنگی و همسازی توجه دارد، و با تلاش برای خلق جذابیتهای محیطی در زندگی روزمره، به آسایش دست مییابد و روح و نشاط را کشف مینماید.
از مباحث بالا بر میآید که شهرساز به تنهایی قادر نخواهد بود همه کارها را انجام دهد ولی میتواند و باید نقش هماهنگ کننده تخصصهای مختلف را به منظور دستیابی به مناسبترین برنامه ریزی و تقسیمبندی ایفا کند. شهرساز باید تواناییهای مختلف را در خود ایجاد نماید. و دارای حس مشاهده قوی باشد. همواره به خاطر داشته باشید که مسئولیتی سنگین بویژه در برابر نسلهای آینده برعهده دارد.
شهرسازی را در یک جمعبندی میتوان به مثابه مقرراتی دانست که به جمعیتها میپردازد و از این طریق به نسبت به ساماندهی منطقی شهرها، سرزمینها، حومه آنها، ابزار تولید و ارتباط جمعی و ... به منظور دستیابی به شرایط بهتر زندگی فردی و اجتماعی اقدام مینماید.
شهرسازی به عنوان یک علم، پیشینه چندانی ندارد ولی به عنوان هنری که تا کنون موفق به ارائه راه حلهایی بسیار مطلوب برای مشکلات شهری شده است بسیار قدیمی است.
در گذشته اعتقاد بر آن بود که هیپوداموس (Hypodamous) اولین کسی بوده است که قسمتهای مختلف شهر را آگاهانه در ارتباط با هم دیده و او را پدر شهرسازی میدانستند ولی اکثریت این باور را مردود دانستهاند و اعتقاد دارند که هنر شهرسازی برای اولین بار در یونان مطرح نشده است. و احتمال میدهند که هیپوداموس شخصی ناشناس در هاراپا بوده است. با توجه به روابط منظمی که بین قسمتهای مختلف شهرهای هاراپا (Harappa) دیده شده است. در این محدوده به دنبال بانیان هنر شهرسازی میگردند البته نظام شبکههای شطرنجی در کاهون (Kahun) در 2670 قبل از میلاد و سپس در تلالعمارانه (Tel-el amarna) و دیگر نقاط مطرح میگردد که با توجه به دارا نبودن معیارهای خاص در شهرسازی آنها را مورد قبول نمیدانند.
معروف است که نخستین پیامبری که به امر شهرسازی توجه خاص داشته حزقیال نبی بوده است که حدود 600 سال قبل از میلاد منطقهبندی را در شهر معمول نمود و دستور داد بیتالمقدس از لحاظ شهرسازی به مناطقی چند تقسیم و در هر منطقه قسمتی از تأسیسات عمومی و خصوص بنا شود و شاید بتوان گفت نخستین بار بود که بشر در شهر خود قسمتی را به تأسیسات مذهبی و قسمت دیگر را به ساختمانهای دولتی و بخشی را به محل سکونت اختصاص داد.
شکل شهر
کار اصلی طراحی شهری تعیین شکل مطلوب برای شهر است. گرچه طراحی شهری به غیر از مقیاس شهر و مناطق شهری در دو مقیاس طراحی پروژه و طراحی شبکه نیز کاربرد دارد لیکن مباحث نظری مربوط به شکل شهر عمدتاً در مقیاس کل شهر مطرح شده است.
مواد خامی که طراح شهر از آنها به منظور شکل دادن به شهر استفاده میکند عبارتند از: فضا به مفهوم فضاهای عمومی شهر نظیر خیابانها، میدانها، پارکها و مکان، مقیاس، شکل و ارتباط بین آنها. واژگان فضا در ادبیات طراحی شهری نسبتاً غنی است. محور دید، حیاط، فضای تنگ، فضای پر پیچ و خم، دالان، مسیر، رؤیه، سقف، فضای باز طبیعی، پارک، کاسه، تاج، دره واز این قبیل نمونهها از این واژگانند.
فعالیتهای مرئی که میتواند در جذابیت و عملکرد بهتر فعالیتها و فضاها مؤثر باشند.
توالی: فضای شهر متشکل از شبکهای از فضا ها است با دیدهای متوالی. یک دید واحد آنقدر اهمیت ندارد تا مجموعهای مرتبط از دیدها بیرون آمدن از یک فضای تنگ و باریک و وارد شدن به یک فضای گشاد تأثیر عمدهای بر تجربهکننده میگذارد. یکی از کارهای اساسی طراحی شهری اینست که فضاهای شهری را به عنوان فضاهایی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد که شخص در آنها به حرکت میپردازد.
ارتباطات: هر فضا معانی خاصی را به استفاده کنندگان آن منتقل میکند. خواه این کار از طریق نمادهای صریح صورت گیرد و یا بر اساس معلومات مشاهدهگر از معانی اشکال و حرکات مشهود. این معانی بصور گوناگون در فضا پخش شدهاند.
سطوح: رویة دیوارها، سقفها و کفها از مشخصات بارز و کاملاًُ مرئی هر فضای شهری است با عملکردها و معانی نمادی گوناگون.
عناصر طبیعی: (نظیر سنگ، خاک، آب) اینها بستر اصلی زیستگاها را تشکیل میدهند و بصور و معانی مختلف میتوانند در شکلدهی شهر نقش داشته باشند.
گیاهان: گیاهان نیز یکی از اجزای اصلی تشکیلدهنده و شکلدهند محیطاند که بیش از هر عامل دیگری از جذابیت برخوردارند.
جزئیات: در یک فضای ساخته شده، بسته به مقیاس، بسیاری از جزئیات ممکن است مد نظر قرار گیرد نظیر:نرده، نیمکت، علائم، تیر، سطل آشغال، شیر آتشنشانی، سیمکشی، چراغ، صندوق پست، پله، جدول، اطاقک تلفن و امثال آن.
طراح شهری با توجه به عملکرد و نقش هر یک به مکانیابی و پیدا کردن شکل مناسب برای آنها میپردازد. این اجزاء معمولاً ابزار کار طراحی شهری در پایینترین مقیاس است.
اهمیت دادن به شکل شهر بخاطر نقشی است که شکل شهر میتواند در تحقیق اهداف یک شهر داشته باشد. ارتباط برخی از اهداف شهر، با شکل شهر از گذشته برای ما روشن است. برای مثال نیاز به امنیت و دفاع از شهر در تعیین مکان اندازه و شکل و جزئیات آن شامل حصار و خندق، فشردگی بافت، وسعت معابر اصلی جهت حرکت ابزار جنگی، قرار گرفتن فعالیتهای خاص در مرکز و از این قبیل اثر تعیینکنندهای داشته است.
بعضی از این روابط آگاهانه صورت میگیرد و برخی نظیر تأثیر عوامل اقلیمی ـ جغرافیایی بطور ضمنی اثر خود را بر شکل شهر میگذارند. لیکن امروز با گسترش و پیچیدگی شهرها طبعاً اهداف به مراتب بیشتری برای شهرها در نظر گرفته میشود و طراحی شهری نیز باید حتیالمقدور زمینه تحقق آن اهداف را فراهم سازد. مسائل زیست محیطی، رفتاری، هویت، تنوع، خوانایی، معنی، ادراک و محدودیت های مختلف فضایی، طبیعی، اقتصادی، اجتماعی، فنی و فرهنگی عواملی هستند که باید در فرایند شکلدهی به محیط مورد توجه قرار گرفته و شکل حاصله متناسب و در رابطه با مسائل و اهداف فوق باشد. کوینلینچ در مورد جامعه غربی هدف نهایی را رفاه انسان قرار داده و اجزاء آن را پنج دسته عامل شامل: الف) سلامتی، برابری، بقا، تداوم و قابلیت انطباق؛ ب) انسجام، معنی، عکسالعمل، ج) توسعه، رشد، انگیزه، انتخاب و آزادی، د) مشارکت، استفاده فعالانه از قدرت، کارآئی، مهارت، کنترل و هـ) راحتی و آسایش دانسته و سپس آنها را در دو دسته عوامل مربوط به رابطه بین انسان و اشیاء و رابطه بین انسان و انسان تقسیم میکند.
فرم شهرها:
همانگونه که قبلاًُ بیان گردید بحث شهر و شهرسازی بحث واقعیتهای طبیعی و اجتماعی و یا بحث تجمع انسانهاست ضمن اینکه شهر زمینی است که انسان بر روی آن رشد و نمو میکند و بر اساس نیازهای خود آن را تغییر میدهد و میسازد.
طراحی شهری و شهرسازی، به منظور ایجاد محیط مناسب جهت زندگی انسان و نظام دادن(واقعی ـ عملکردی) به فضای زیست او، انجام میگیرد. همچنین جهت دستیابی به استفاده