تعریف پرستار

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 13

تعریف پرستار (Nurse):

پرستار فردی است با تحصیلات دانشگاهی در رشته پرستاری ‌در مقاطع کاردانی ؛کارشناسی ؛کارشناسی ارشد و دکترا و حرفه ای که در هر پست و مقام و محیطی در کار قادر است نقش شش گانه را در مواجهه با مددجویان ایفا نماید:

نقش پرستار:

1-  نقش مراقبتی: به بیمار کمک میکند تا آن دسته از کارهائی را که در حال سلامت به تنهائی انجام میداده ولی به علتی قادر به انجام آنها نمیباشد به مرحله عمل درآورد.مثل غذا خوردن.

2-  نقش درمانی: گر چه درمان به عهده پزشکان است ولی پرستار با مشاهدات دقیق از وضع بیمار و با داشتن مهارتها و گذراندن وقت زیاد بر بالین بیمارو تأثیر معالجات و غکس العمل بیمار به درمان رل مهمی در کمک به طرح برنامه درمانی یا تغییر و اصلاح آن دارد.

3-     نقش حفاظتی: کمک به بیمار برای مصونیت وی از عوامل محیطی مثل عفونت ، آتش سوزی ، افتادن و ...

4-  نقش آموزشی: آموزش و راهنمائی بیمار یکی از مسؤلیتهای مهم پرستار است مثل آموزش در مورد مراقبتهای لازم در منزل یا اقدامات بهداشتی

5-  نقش هماهنگی: هماهنگی کار تیم پرستاری در رابطه با برنامه ریزی برنامه کار بهیاران و کمک بهیاران و سایر پرسنل خدماتی وهماهنگ کردن کار گروه های دیگر در رابطه با تیم درمان مثل مشاوره با قسمتهای مختلف تغذیه ، مددکاری ، آزمایشگاه ، فیزیو تراپی ، رادیولوکی و ...

6-  نقش حمایتی: پرستار کسی است که بیش از افراد دیگر با بیمار در ارتباط بوده و خواسته های او را به روشنی میداند و به همین جهت میتواند مدافع و حامی او باشد و واسطه مؤثری برای بیماربا نهاد های مختلف درمانی به حساب می آید .مثل مرکز مبارزه با سل

بطور کلی حیطه خدمات پرستاری نه تنها در بیمارستان بوده ، بلکه وارد اجتماع شده و پرستاران در محل های زیر میتوانند خدمت کنند:

بیمارستانها ، کلینیکها ، مدارس ، سازمان های بهداشتی ، کارخانه ها ، منازل ، مطبها ، در کشتی و هواپیما و قطار و...، مهد کودکها ، خانه سالمندان .

آشنایی با شغل پرستاری

1ـ عنوان شغل:

کارشناسی پرستاری

2ـ تعریف شغل:

مجموعه ای از مهارتها و قابلیتهای فردی و شغلی جهت ارائه خدمات بهداشتی ـ درمانی به بیماران در شرایط مختلف.

3ـ رسته (گروه شغلی):

پیراپزشکی (بهداشتی ـ درمانی)

4ـ شرح وظایف و مسئولیتهای اصلی شغل:

مراقبت از بیمار و کوشش جهت بهبودی او و آموزشهای بیمار در جهت مراقبتهای لازم بعدی. مسئولیتهای شغلی برچسب پست محوله قابل تغییر است. مثلاً مسئول بخش علاوه بر وظایف مذکور کارهایی مثل: ویزیت با پزشک، تنظیم برنامه ماهانه جهت پرسنل، درخواست وسایل لازم برای بخش و رفع کمبودهای آن، دستورات دارویی در کلیه شیفتها، نظارت بر نحوه توزیع غذا و رعایت برنامه رژیم غذایی مناسب برای بیماران و ... را بر عهده دارد.

5ـ اهمیت و ضرورت شغل:

اهمیت پرستاری بحدی است که می توان گفت مکمل شغل پزشکی است و حتی در بعضی از موارد حاد بالاتر از پزشکی است و جهت مفید و مؤثر واقع شدن خدمات پزشکی در هر جامعه ای وجود پرستار لازم است، با توجه به نیاز مبرم جامعه به وجود پرستاران لازم است به این شغل مقدس توجه بیشتری مبذول گردد.

6ـ مدارک تحصیلی لازم برای احراز شغل:

کارشناسی پیوسته پرستاری

7ـ مهارتها، تجارب و دوره های آموزشی ویژه برای احراز شغل:

تحصیلات عالیه 4 ساله در مراکز دانشگاهی و دانشگاه های علوم پزشکی (پرستاری، مامایی) در خصوص مهارتها باید متذکر شد پس از گذراندن مقطع کارشناسی مهارت خاص دیگری لازم نیست مگر اینکه شخص در مراکز ICU.CCU و یا دیالیز بکار گرفته شود که می بایست در این راستا مهارتهای خاص آن مراکز را فراگیرد.

8ـ شرایط محیط کار:

فضای سرپوشیده

9ـ وسایل و ابزار لازم برای انجام شغل:

کلیه وسایل و لوازم پزشکی و بیمارستانی مانند: فشارسنج، گوشی پزشکی، دستگاه نوار قلب، ساکشن و ...

10ـ خصوصیات جسمانی و تواناییهای بدنی لازم برای انجام شغل:

در این شغل خصوصیات جسمانی خاصی لازم نیست ولی پرستار باید از سلامت جسمانی و مقاومت در

تعریف پرستار

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 13

تعریف پرستار (Nurse):

پرستار فردی است با تحصیلات دانشگاهی در رشته پرستاری ‌در مقاطع کاردانی ؛کارشناسی ؛کارشناسی ارشد و دکترا و حرفه ای که در هر پست و مقام و محیطی در کار قادر است نقش شش گانه را در مواجهه با مددجویان ایفا نماید:

نقش پرستار:

1-  نقش مراقبتی: به بیمار کمک میکند تا آن دسته از کارهائی را که در حال سلامت به تنهائی انجام میداده ولی به علتی قادر به انجام آنها نمیباشد به مرحله عمل درآورد.مثل غذا خوردن.

2-  نقش درمانی: گر چه درمان به عهده پزشکان است ولی پرستار با مشاهدات دقیق از وضع بیمار و با داشتن مهارتها و گذراندن وقت زیاد بر بالین بیمارو تأثیر معالجات و غکس العمل بیمار به درمان رل مهمی در کمک به طرح برنامه درمانی یا تغییر و اصلاح آن دارد.

3-     نقش حفاظتی: کمک به بیمار برای مصونیت وی از عوامل محیطی مثل عفونت ، آتش سوزی ، افتادن و ...

4-  نقش آموزشی: آموزش و راهنمائی بیمار یکی از مسؤلیتهای مهم پرستار است مثل آموزش در مورد مراقبتهای لازم در منزل یا اقدامات بهداشتی

5-  نقش هماهنگی: هماهنگی کار تیم پرستاری در رابطه با برنامه ریزی برنامه کار بهیاران و کمک بهیاران و سایر پرسنل خدماتی وهماهنگ کردن کار گروه های دیگر در رابطه با تیم درمان مثل مشاوره با قسمتهای مختلف تغذیه ، مددکاری ، آزمایشگاه ، فیزیو تراپی ، رادیولوکی و ...

6-  نقش حمایتی: پرستار کسی است که بیش از افراد دیگر با بیمار در ارتباط بوده و خواسته های او را به روشنی میداند و به همین جهت میتواند مدافع و حامی او باشد و واسطه مؤثری برای بیماربا نهاد های مختلف درمانی به حساب می آید .مثل مرکز مبارزه با سل

بطور کلی حیطه خدمات پرستاری نه تنها در بیمارستان بوده ، بلکه وارد اجتماع شده و پرستاران در محل های زیر میتوانند خدمت کنند:

بیمارستانها ، کلینیکها ، مدارس ، سازمان های بهداشتی ، کارخانه ها ، منازل ، مطبها ، در کشتی و هواپیما و قطار و...، مهد کودکها ، خانه سالمندان .

آشنایی با شغل پرستاری

1ـ عنوان شغل:

کارشناسی پرستاری

2ـ تعریف شغل:

مجموعه ای از مهارتها و قابلیتهای فردی و شغلی جهت ارائه خدمات بهداشتی ـ درمانی به بیماران در شرایط مختلف.

3ـ رسته (گروه شغلی):

پیراپزشکی (بهداشتی ـ درمانی)

4ـ شرح وظایف و مسئولیتهای اصلی شغل:

مراقبت از بیمار و کوشش جهت بهبودی او و آموزشهای بیمار در جهت مراقبتهای لازم بعدی. مسئولیتهای شغلی برچسب پست محوله قابل تغییر است. مثلاً مسئول بخش علاوه بر وظایف مذکور کارهایی مثل: ویزیت با پزشک، تنظیم برنامه ماهانه جهت پرسنل، درخواست وسایل لازم برای بخش و رفع کمبودهای آن، دستورات دارویی در کلیه شیفتها، نظارت بر نحوه توزیع غذا و رعایت برنامه رژیم غذایی مناسب برای بیماران و ... را بر عهده دارد.

5ـ اهمیت و ضرورت شغل:

اهمیت پرستاری بحدی است که می توان گفت مکمل شغل پزشکی است و حتی در بعضی از موارد حاد بالاتر از پزشکی است و جهت مفید و مؤثر واقع شدن خدمات پزشکی در هر جامعه ای وجود پرستار لازم است، با توجه به نیاز مبرم جامعه به وجود پرستاران لازم است به این شغل مقدس توجه بیشتری مبذول گردد.

6ـ مدارک تحصیلی لازم برای احراز شغل:

کارشناسی پیوسته پرستاری

7ـ مهارتها، تجارب و دوره های آموزشی ویژه برای احراز شغل:

تحصیلات عالیه 4 ساله در مراکز دانشگاهی و دانشگاه های علوم پزشکی (پرستاری، مامایی) در خصوص مهارتها باید متذکر شد پس از گذراندن مقطع کارشناسی مهارت خاص دیگری لازم نیست مگر اینکه شخص در مراکز ICU.CCU و یا دیالیز بکار گرفته شود که می بایست در این راستا مهارتهای خاص آن مراکز را فراگیرد.

8ـ شرایط محیط کار:

فضای سرپوشیده

9ـ وسایل و ابزار لازم برای انجام شغل:

کلیه وسایل و لوازم پزشکی و بیمارستانی مانند: فشارسنج، گوشی پزشکی، دستگاه نوار قلب، ساکشن و ...

10ـ خصوصیات جسمانی و تواناییهای بدنی لازم برای انجام شغل:

در این شغل خصوصیات جسمانی خاصی لازم نیست ولی پرستار باید از سلامت جسمانی و مقاومت در

تعریف تذهیب

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 21

تعریف تذهیب

در فرهنگهای فارسی تعریف دقیقی از تذهیب وجود ندارد ؛ تعریفی که ما را به اصل و منشاء این هنر رهنمون باشد. در برخی از کتابهای قدیمی و اغلب تذکره ها فقط نامی از نقاشان و مذهبان آمده است که این ، برای دریافت معنای تذهیب کافی نیست. در لغتنامه ها ، تذهیب را زرگرفتن و طلا کاری دانسته اند ، اما این ، هم تمام معنای تذهیب نیست. در دایرة المعارفهای فارسی نیز تعریفهایی از تذهیب آمده است که به شیوه های تذهیب ، در یک دوره ی خاص از تاریخ ، تعلق دارد.

به هر حال تذهیب را می توان مجموعه ای از نقشهای بدیع و زیبا دانست که نقاشان و مذهبان برای هرچه زیباتر کردن کتابهای مذهبی ، علمی ، فرهنگی ، تاریخی ، دیوان اشعار ، جُـنگهای هنری و قطعه های زیبای خط به کار می برند. استادان تذهیب این مجموعه های زیبا را در جای جای کتابها به کار می گیرند تا صفحه های زرین ادبیات جاودان و متون مذهبی سرزمین خود را زیبایی دیداری ببخشند. بدین ترتیب است که  کناره ها و اطراف صفحه ها ، با طرحهایی از شاخه ها و بندهای اسلیمی ، ساقه ، گلها و برگهای ختایی ، شاخه های اسلیمی و گلهای ختایی و یا بندهای اسلیمی و ختایی و ... مزین می شوند.

مکتبهای تذهیب

 تذهیب ، همچون نقاشی ، دارای مکتبها و دوره های خاصی است ؛ چنانکه می توان از مکاتب سلجوقی ، بخارا ، تیموری ، صفوی و قاجار و شعب مختلف هر مکتب سخن گفت. برای مثال ، در مکتب تیموری ، شعبه های شیراز ، تبریز ، خراسان و ... را می توان تمیز داد و در واقع ، تفاوت در رنگها ، روش قرار گرفتن نقشها در یک صفحه تذهیب و تنظیم نقشها در مکتبهای مختلف ، عامل این  تفاوت است. برای نمونه ، تذهیب در مکتب بخارا به آسانی از تذهیب در دیگر مکتبها بازشناخته می شود. چون ، در مکتب بخارا از رنگهای زنگار ، شنگرف ، سورنج و سیاه استفاده می شده است ؛ در صورتی که در مکتبهای دیگر ، رنگها به این ترتیب کاربرد نداشته است.

می توان گفت تذهیبهای دوره های مختلف ، بیان کننده حالات و روحیات آن دوره ها هستند: تذهیب سده  چهارم ه.ق ساده و بی پیرایه ، سده های پنجم و ششم ه.ق متین و منسجم ، سده هشتم ه.ق پرشکوه و نیرومند و سده های نهم و دهم ه.ق ظریف و تجملی هستند.

بررسی آثار تذهیب شده دردوره های گذشته ، بر تاثیر فراوان هنر تذهیب ایران در دیگر کشورها – هند ، ترکیه عثمانی و کشورهای عربی- حکایت دارد. هنرمندانی که در اوایل دوره ی صفوی از ایران به هند مهاجرت کردند ، بنیانگذار مکتب نقاشی ایران و هند شدند و آثاری بزرگ از خود بر جا گذاردند. آثار به جا مانده از مکتب مغولی هند که در نوع خود بی مانند است ، بر این واقعیت حکایت دارد که این مکتب تداوم مکتب نقاشی ایران و هند است.

در ترکیه عثمانی ، هنرمندان مذهّب زیاد جلوه نکردند و اگر این هنر در آن سرزمین رشدی کرد ، به خاطر هنرمندان ایرانیی بود که با مهاجرت به ترکیه عثمانی ، بنیانگذار مکتب هنری در آن دیار شدند. در کشورهای عربی نیز ، به سبب بازگشت هنرمندان ایرانی از آن کشورها ، هنر تذهیب اوجی نیافت.

در واقع ، هنر تذهیب ایران در دنیا یگانه است. در اروپا ، به نوعی از آذین و آرایش ، تذهیب می گویند و تذهیب ایرانی را با آن مقایسه می کنند ؛ اما تذهیب اروپایی با تذهیب به شیوه ایرانی ، به طور کلی ، فرق دارد. آذینهای تذهیب اروپایی از ساقه ی درختی مانند مو و برگهای رنگین تشکیل شده است و در کنار آنها ، گاهی پرندگان ، حیوانها ، صورتهای مختلف انسان و مناظر طبیعی را می توان دید.

پیشینه تذهیب

پیشینه آذین و تذهیب در هنر کتاب آرایی ایران ، به دوره ساسانی می رسد. بعد از نفوذ اسلام در ایران ، هنر تذهیب در اختیار حکومتهای اسلامی و عرب قرار گرفت و « هنر اسلامی » نام یافت. اگر چه زمانی این هنر از بالندگی فرو ماند ، اما مجددا پویایی خود را به دست آورد. چنانکه در دوره ی سلجوقی مذهـبان ، آرایش قرآنها ، ابراز و ادوات ، ظرفها ، بافته ها و بناها را پیشه ی خود ساختند و چندی بعد ، در دوره تیموری این هنر به اوج خود رسید و زیباترین آثار تذهیب شده به وجود آمد.

هنرمندان نقاش ، صحافان و صنعتگران ، به خواست سلاطین از سراسر ایران فراخوانده شدند و درکتابخانه های پایتخت به کار گمارده شدند. بدین ترتیب ، آثار ارزشمند و با شکوهی پدید آمد. در دوره ی صفوی ، نقاشی ، تذهیب و خط درخدمت هنر کتاب آرایی قرار گرفت و آثاری به وجود آمد که زینت بخش موزه های ایران و جهان است. اما ، رنج هنرمندان بی ارج ماند و ارزش آنان در زمان زندگیشان شناخته نشد و هنر نقاشی به ویژه تذهیب ، پس از دوره صفوی از رونق افتاد. اگر چه هجوم فرهنگ غرب به ایران ، حرکت پیشرو این هنر را کند ساخت ، ولی با زحمت هنرمندان متعهد و دوستداران هنر این مرز و بوم، شعله ی هنر تذهیب همچنان فروزان است.

تعریف تذهیب

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 21

تعریف تذهیب

در فرهنگهای فارسی تعریف دقیقی از تذهیب وجود ندارد ؛ تعریفی که ما را به اصل و منشاء این هنر رهنمون باشد. در برخی از کتابهای قدیمی و اغلب تذکره ها فقط نامی از نقاشان و مذهبان آمده است که این ، برای دریافت معنای تذهیب کافی نیست. در لغتنامه ها ، تذهیب را زرگرفتن و طلا کاری دانسته اند ، اما این ، هم تمام معنای تذهیب نیست. در دایرة المعارفهای فارسی نیز تعریفهایی از تذهیب آمده است که به شیوه های تذهیب ، در یک دوره ی خاص از تاریخ ، تعلق دارد.

به هر حال تذهیب را می توان مجموعه ای از نقشهای بدیع و زیبا دانست که نقاشان و مذهبان برای هرچه زیباتر کردن کتابهای مذهبی ، علمی ، فرهنگی ، تاریخی ، دیوان اشعار ، جُـنگهای هنری و قطعه های زیبای خط به کار می برند. استادان تذهیب این مجموعه های زیبا را در جای جای کتابها به کار می گیرند تا صفحه های زرین ادبیات جاودان و متون مذهبی سرزمین خود را زیبایی دیداری ببخشند. بدین ترتیب است که  کناره ها و اطراف صفحه ها ، با طرحهایی از شاخه ها و بندهای اسلیمی ، ساقه ، گلها و برگهای ختایی ، شاخه های اسلیمی و گلهای ختایی و یا بندهای اسلیمی و ختایی و ... مزین می شوند.

مکتبهای تذهیب

 تذهیب ، همچون نقاشی ، دارای مکتبها و دوره های خاصی است ؛ چنانکه می توان از مکاتب سلجوقی ، بخارا ، تیموری ، صفوی و قاجار و شعب مختلف هر مکتب سخن گفت. برای مثال ، در مکتب تیموری ، شعبه های شیراز ، تبریز ، خراسان و ... را می توان تمیز داد و در واقع ، تفاوت در رنگها ، روش قرار گرفتن نقشها در یک صفحه تذهیب و تنظیم نقشها در مکتبهای مختلف ، عامل این  تفاوت است. برای نمونه ، تذهیب در مکتب بخارا به آسانی از تذهیب در دیگر مکتبها بازشناخته می شود. چون ، در مکتب بخارا از رنگهای زنگار ، شنگرف ، سورنج و سیاه استفاده می شده است ؛ در صورتی که در مکتبهای دیگر ، رنگها به این ترتیب کاربرد نداشته است.

می توان گفت تذهیبهای دوره های مختلف ، بیان کننده حالات و روحیات آن دوره ها هستند: تذهیب سده  چهارم ه.ق ساده و بی پیرایه ، سده های پنجم و ششم ه.ق متین و منسجم ، سده هشتم ه.ق پرشکوه و نیرومند و سده های نهم و دهم ه.ق ظریف و تجملی هستند.

بررسی آثار تذهیب شده دردوره های گذشته ، بر تاثیر فراوان هنر تذهیب ایران در دیگر کشورها – هند ، ترکیه عثمانی و کشورهای عربی- حکایت دارد. هنرمندانی که در اوایل دوره ی صفوی از ایران به هند مهاجرت کردند ، بنیانگذار مکتب نقاشی ایران و هند شدند و آثاری بزرگ از خود بر جا گذاردند. آثار به جا مانده از مکتب مغولی هند که در نوع خود بی مانند است ، بر این واقعیت حکایت دارد که این مکتب تداوم مکتب نقاشی ایران و هند است.

در ترکیه عثمانی ، هنرمندان مذهّب زیاد جلوه نکردند و اگر این هنر در آن سرزمین رشدی کرد ، به خاطر هنرمندان ایرانیی بود که با مهاجرت به ترکیه عثمانی ، بنیانگذار مکتب هنری در آن دیار شدند. در کشورهای عربی نیز ، به سبب بازگشت هنرمندان ایرانی از آن کشورها ، هنر تذهیب اوجی نیافت.

در واقع ، هنر تذهیب ایران در دنیا یگانه است. در اروپا ، به نوعی از آذین و آرایش ، تذهیب می گویند و تذهیب ایرانی را با آن مقایسه می کنند ؛ اما تذهیب اروپایی با تذهیب به شیوه ایرانی ، به طور کلی ، فرق دارد. آذینهای تذهیب اروپایی از ساقه ی درختی مانند مو و برگهای رنگین تشکیل شده است و در کنار آنها ، گاهی پرندگان ، حیوانها ، صورتهای مختلف انسان و مناظر طبیعی را می توان دید.

پیشینه تذهیب

پیشینه آذین و تذهیب در هنر کتاب آرایی ایران ، به دوره ساسانی می رسد. بعد از نفوذ اسلام در ایران ، هنر تذهیب در اختیار حکومتهای اسلامی و عرب قرار گرفت و « هنر اسلامی » نام یافت. اگر چه زمانی این هنر از بالندگی فرو ماند ، اما مجددا پویایی خود را به دست آورد. چنانکه در دوره ی سلجوقی مذهـبان ، آرایش قرآنها ، ابراز و ادوات ، ظرفها ، بافته ها و بناها را پیشه ی خود ساختند و چندی بعد ، در دوره تیموری این هنر به اوج خود رسید و زیباترین آثار تذهیب شده به وجود آمد.

هنرمندان نقاش ، صحافان و صنعتگران ، به خواست سلاطین از سراسر ایران فراخوانده شدند و درکتابخانه های پایتخت به کار گمارده شدند. بدین ترتیب ، آثار ارزشمند و با شکوهی پدید آمد. در دوره ی صفوی ، نقاشی ، تذهیب و خط درخدمت هنر کتاب آرایی قرار گرفت و آثاری به وجود آمد که زینت بخش موزه های ایران و جهان است. اما ، رنج هنرمندان بی ارج ماند و ارزش آنان در زمان زندگیشان شناخته نشد و هنر نقاشی به ویژه تذهیب ، پس از دوره صفوی از رونق افتاد. اگر چه هجوم فرهنگ غرب به ایران ، حرکت پیشرو این هنر را کند ساخت ، ولی با زحمت هنرمندان متعهد و دوستداران هنر این مرز و بوم، شعله ی هنر تذهیب همچنان فروزان است.

تعریف مشارکت

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 18

تعریف مشارکت

مشارکت در واقع نوعی رفتار اجتماعی ، مبتنی بر اعتقاد و منافع شخصی یا گروهی است. مشارکت عبارت است از میزان دخالت اعضای نظام در فرآیند تصمیم گیری. در حقیقت جوهر مشارکت ، منابع مشترک گروه در جامعه و منافع مشترک فرد درگروه است.

مشارکت سهمی در چیزی داشتن و از آن سود بردن و یا در گروهی شرکت جستن و بنابراین با آن همکاری داشتن است. به همین جهت از دیدگاه جامعه شناسی باید بین مشارکت به عنوان حالت یا وضع (امر شرکت نمودن) و مشارکت به عنوان عمل و تعهد (عمل شرکت ) تمیز قایل شد. مشارکت در معنای اول از تعلق به گروهی خاص و داشتن سهمی در هستی آن خبر می دهد و در معنای دوم داشتن شرکتی فعالانه در گروه را می رساند و به فعالیت اجتماعی انجام شده نظر دارد.

از دیدگاه جامعه شناسی ،مشارکت به معنای احساس تعلق به گروه و شرکت فعالانه و داوطلبانه در آن که به فعالیت اجتماعی منجر می گردد، حائز اهمیت است. از این نظر، مشارکت، فرآیند سازمان یافته ای است که فرد در آن به فعالیتی ارادی و داوطلبانه دست می زند.مشارکت اجتماعی شرکت فعالانه در حیات سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی و به طور کلی تمامی ابعاد حیات می باشد. مشارکت اجتماعی به آن دسته از فعالیت های ارادی دلالت دارد که از طریق آن اعضاء یک جامعه در امور محله ،شهر و روستا به طور مستقیم یا غیر مستقیم در شکل دادن حیات اجتماعی مشارکت دارند .

مشارکت در همۀ زمینه های زندگی اعم از از سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی وجود دارد. نقطۀ عطف در مفهوم مشارکت در همۀ عرصه های فوق ارادی و داوطلبانه بودن آن است.

بنابراین می توان چنین تصور کرد که افراد انسانی برای رفع نیازمندی ها و کسب منافع شخصی و گروهی یا در چارچوب اعتقادات خود به صورت داوطلبانه اقدام به مشارکت می کنند.

دو بعد مشارکت را می توان چنین برشمرد:

۱-مشارکت به معنای شرکت در تصمیم گیری ، تصمیم سازی و نظارت اجتماعی. از این نظر مشارکت شامل تمام فعالیت ها می شود که مستقیم یا غیر مستقیم منجر به تصمیم گیری در امور مربوط به جامعه انسانی خواهد شد. چنین برداشتی از مشارکت ریشه در مفهوم شهروندی و دموکراسی حاکم بر یونان باستان دارد.

۲-مشارکت به معنای تشریک مساعی و فعالیت های دسته جمعی برای  رفع نیازهای روزمره چون تأمین امنیت ، جمع آوری محصولات کشاورزی و . . .

 از این منظر مشارکت سابقه ای طولانی دارد که عمر آن به اندازه عمر زندگی اجتماعی بشر است.

اهمیت مشارکت اجتماعی

مشارکت اجتماعی عامل تقویت همبستگی در شبکه های اجتماعی است. حضور افراد در فعالیت ها و تصمیم گیری های اجتماعی در بلند مدت موجب تعمیق روابط بین اعضای جامعه ، افزایش احساس یگانگی ، سعۀ صدر و تسامح و تساهل گردیده و درنتیجه به توسعه نهادهای مدنی و دموکراتیک خواهد انجامید . تعصبات قومی و قبیله ای کاهش یافته و سنت های ریشه دار محلی به سوی عام نگری هدایت و در صورت لزوم به نفع هنجارهای دموکراتیک اصلاح خواهد شد. وانگهی می توان انتظار داشت که بسیاری از اموری که اکنون دولت متصدی انجام آن است در قالب فعالیت های اجتماعی توسط خود مردم اداره شده و در عمل هم حجم دولت کاهش یافته و هم افراد از طریق سامان دادن به این امور دین خود را به کلیت اجتماع ادا نمایند.

ازسویی میزان این مشارکتها بیانگر سطح توسعه یافتگی جامعه به حساب می آید . چرا که گستردگی، فراگیری و تنوع مشارکت اجتماعی جوامع در گرو بسط الگوهای تصمیم گیری ، نظارت و کنترل اجتماعی دموکراتیک و کثرت گرا است.بدیهی است در عرصه های غیر دموکراتیک که حاکمان حضور عامۀ مردم را در محافل تصمیم گیری و تصمیم سازی بر نمی تابندمشارکت اجتماعی مفهومی گنگ و مخدوش است . لذا توسعۀ سیاسی که مآلاً منجر به شایسته سالاری و حاکمیت مشروع می گردد زمینۀ مطلوب و مناسب برای توسعه همه جانبه وپایدار جامعه می باشد.

مقایسه وضعیت مشارکت اجتماعی در جوامع شهری و روستایی

مشارکت اجتماعی در جوامع شهری و روستایی از ابعاد مختلف با هم متفاوت است . به نحوی که مشارکت جوامع روستایی مبتنی بر نیاز و مشارکت شهری مبتنی بر آگاهی بوده و کسب آگاهی نیز مشروط به آموزش افراد می باشد. مشارکت اجتماعی در جوامع روستایی ایران را از دو دیدگاه می توان مورد بررسی قرار داد:

الف- از دیدگاه تصمیم گیری، تصمیم سازی و نظارت اجتماعی .

ب- از دیدگاه نشر یک مساعی و فعالیت های جمعی در امور مربوط به زندگی روزمره. در جوامع روستایی ایران هر دو شیوۀ مورد اشاره به وفور به کار گرفته می شوند. علت وجودی چنین مشارکت هایی را در ویژگی های خاص جوامع روستایی چون روابط اجتماعی نزدیک و چهره به چهره ، توقعات افراد از هم ، نظارت اجتماعی قوی در چارچوب وجدان جمعی ، یکنواختی سنت ها و باورها می توان یافت . در جوامع روستایی ایران ویژگی هایی چون وجود اعتماد بین اعضای جامعه روستایی ، همبستگی موجود بین آنان و ضرورت پایبندی به آن ، تخصص های یکسان و امکان مشارکت افراد ، ارجحیت همنوایی و همرنگی ، همگی زمینه های ظهور و پایداری مشارکت اجتماعی را فراهم نموده است.

 اساس جوامع روستایی ایران مبتنی بر نظام ایلی و قومی است لذا مشارکت افراد روستایی در امور اجتماعی نه به خاطر انگیزه های فردی بلکه عمیقاً تحت سیطرۀ گروه گرایی و قبیله گرایی