تحقیق درمورد برداشت محصول نتیجه زحمات کشاورز در مراحل تهیه و آماده کردن زمین با فرمتword

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 25

ماشین های برداشت

برداشت محصول نتیجه زحمات کشاورز در مراحل تهیه و آماده کردن زمین ، کاشت ، داشت می باشد و هر قد راین مرحله دقیق تر و بهتر انجام گیرد سود بیشتری برای کشاورز دارد و او را دلگرم تر و علاقه متد تر به کار کشاورزی می سازد و به زندگی او آسایش و رفاه می بخشد . مسلما برداشت محصول بوسیله ماشین سریع تر و بهتر از وسایل دستی است و به کشاورز فرصت می دهد تا از زمان های صرفه جویی شده برای گسترش سطح کشت و تهیه بذر و بستر خوب استفاده نماید.

عملیات برداشت به مجموعه اعمالی اطلاق می گردد که پس از عملیات داشت شروع شده و به خروج محصول از مزرعه خاتمه می یابد. آنچه محصول خوانده می شود، در گیاهان مختلف متفاوت است. برگ و ساقه یونجه یک محصول است ولی ریشه چغندر قند نیز یک محصول می باشد. نی شکرها و بلال های شیرین هر یک ، محصول به حساب می آید. غلاف و دانه های نخود، محتوی آن، خوشه های گندم و کاه، غده های زیر زمینی ، نیز محصول هستند. به همین سبب ماشین های متنوعی برای برداشت محصولات گوناگون و متناسب با نوع م حصول ساخته شده اند. مضافاً که گاهی برای برداشت یک محصول ممکن است از چندین ماشین بهره گرفته شود. یونجه، نمونه خوبی از این نوع محصول می باشد. ماشین های مختلف برداشت بعضی از محصولات ممکن است سر هم شده و دستگاهی بوجود آمده باشد که چندین عمل را همزمان انجام می دهد. این ماشین ها را کمباین می نامند.

برداشت علوفه:

کلمه علوفه بمعنی عام، محصولاتی چون سورگم ،ارزن، تیموتی، جودوسر، علف مراتع و حتی گندم و جو را شامل می شود اما منظور از کاربرد علوفه در این مقاله ، گیاهان خانواده بقولات ( لگومینوز) یعنی یونجه و شبدر ، اسپرس و بالاخص یونجه می باشد.

یونجه در ایران از شمال تا جنوب کشت می شود ، در منطقه ساوجبلاغ معمولاً 5 چین درسال و گاهی تا 9 چین می رسد و در ایران بیشتر بصورت بسته های مکعبی یا آزاد به بازار می آید ولی در سایر ممالک به شکل بسته های سیلوئی تر، سیلوئی خشک و کسانتره نیز در می آیند.

روشهای برداشت یونجه :

یونجه تازه درو شده دارای رطوبت 70 تا 85 درصد بوده که برای انبار کردن می بایست به رطوبت 20 تا 25 درصد رساند که برای تقلیل رطوبت ممکن است علوفه را در مزرعه بطور طبیعی برای مدت چند ساعت تا چند روز، بسته به گرمی هوا و شرایط جوی و یا از

گرمکن ها و خشک کردن مصنوعی استفاده کرد. هریک از روشهای برداشت یونجه، با اتلاف کمی و کیفی همراه است، 5 تا 15 درصد ماده خشک در زیر خشک کردن طبیعی در مزرعه در اثر فعالیت آنزیمها از بین می رود، خرد شدن و ریختن برگها موجب کاهش کیفیت محصول شده

( چون درصد پروتئین برگ ها بیش از ساقه است)،70 درصد از پروتئین گیاه و 90 درصد کاروتن ( ویتامین) دربرگها جمع شده است لذا تابش طولانی آفتاب، شبنم و باران باعث اتلاف موادغذایی گیاه شده. در مناطق مرطوب و بارانی ، بهترین روش برداشت آن است که فاصله زمانی بین درو تا جمع آوری از مزرعه را کوتاه نمود، آزمایشات نشان داده که روش خشک کردن علوفه بصورت آزاد درمزرعه 32 درصد افت و خشک کردن در انبار 26 درصد و با روش سیلو کردن 14 درصد افت پروتئین به کل پروتئین محصول را بهمراه داشته است.

اولین وسیله برداشت علوفه همان داس بوده است که در برداشت غلات از حدود 5000 سال پیش استفاده می شده و هنوز در خیلی از نقاط ایران و جهان سوم استفاده می شود قداره یا شامیله تکمیل شده داس است که عملکردی بیشتر و خستگی جسمی کمتر بهمراه دارد یک کارگر با یک داس معمولی حدود 250 مترمربع (برای یک هکتار 400 نفر) و با شامیله 1000 مترمربع (برای یک هکتار 100 نفر) در روز برداشت می شودماشینهای دروگری که با نیروی دام کار می کردند در سال 1800 میلادی اختراع شد که اولین نمونه آن صفحه مدوری بود که داس روی آن نصب می گردید و سپس دروگرهائی بااصول قیچی با حرکت رفت و برگشتی تیغه ها ساخته و تکمیل گردید.

ساختمان دروگر شانه ای ( رفت و برگشت)

1- شاسی( در 3 نقطه به دوبازوی تحتانی وساق وسط تراکتور متصل می شود)

2-دستگاه رانش ( حرکت از محور تواندهی تراکتور به این دستگاه که شامل تسمه و چرخ است منتقل می شود)

3-فنر تنظیم وزن ( جهت کنترل وزن دروگر می باشد)

4- حامی میله ایست که پوسته و خارج از مرکز را به شاسی متصل می کند

5- نگهدارنده ، شانه برش را نسبت به تسمه رانش در یک راستا قرار می دهد.

6- ضامن، بصورت قطعه ناودانی و تحت فشار یک فنر که در برخورد شانه برش بامانع، شانه آزاد شده.

7- کفش ها ، شانه برش و ملحقات آن روی دو کفش داخلی و خارجی حمل می شوند.

8- تخته ردیف، تخته چوبی به کفش خارجی متصل است و علوفه بریده شده را به طرف داخل نوار برش ، می راند .

9- چوب ردیف، دسته ای چوبی به وسط تخته ردیف متصل است که از بیرون افتادن ساقه ها بریده شده به قسمت درو نشده،جلوگیری می کند .

10- سیستم خارج از مرکز ( اسانتریک) حرکت حاصل از محور تواندهی تراکتور( دورانی) جهت تامین حرکت تیغه های برش توسط این سیستم تبدیل به حرکت رفت و برگشت می شود.

11- شانه برش از تعداد تیغه های مثلثی که در کنار هم روی تسمه ای که زیر بند شانه می نامیم ساخته شده که این شانه

تحقیق درمورد برای کنکو آماده شویم با فرمتword

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 2

چگونه خود را برای کنکور آماده سازیم؟

دلایل عدم اجرای برنامه‌ریزی

یکی از عوامل استرس‌زا برای هر دانش‌آموزکنکوری،عدم اجرای برنامه‌های اوست.دانش‌آموز پیش از دیگران از اجرا نکردن برنامه‌های خود دچار نگرانی و پشیمانی می‌گردد. هرچند که تکرار این موضوع به تدریج به یک عادت  تبدیل می‌شود.

پس لازم است بدانیم که چه دلایل مهمی مانع اجرای برنامه‌های ما می‌شود بدیهی است عدم توجه به نکات گفته شده در بحث قبلی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در این مورد هستند،بطور مثال دانش‌آموزی که توان مطالعاتی او در روز یک ساعت است به یک‌باره تصمیم می‌گیرد، که روزانه 6 ساعت مطالعه کند.در حالی که همانطور که گفته شد برای افزایش ساعت مطالعه باید به یک مدل افزایش تدریجی متناسب با توان جسمی روی آوریم.

هفته اول «1ساعت»،هفته دوم «یک ساعت و نیم»،هفته سوم «2ساعت و نیم»، هفته چهارم «3 ساعت و نیم»، هفته پنجم «4 ساعت ونیم»، هفته ششم «5ساعت و نیم الی 6 ساعت».

دلیل دیگر، عدم توجه به واقعیت روزمره و با ضعف در آینده‌‌نگری است: به این معنی که پیش بینی نکردن اتفاقاتی که در طول روز یا هفته می تواند مانع اجرای برنامه باشند قطعاً دانش ‌آموز را دچار مشکل می‌سازد. مثلاً دانش‌اموزی که هفته آینده در روز پنج شنبه به عروسی یکی از بستگان نزدیک خود دعوت شده است، باید برای آن روز میزان ساعت مطالعاتی کمتری را لحاظ کند در غیر این صورت او قادر نخواهد بود به آن برنامه عمل نماید.تعارف با دوستان و نزدیکان خویش یکی دیگر از این دلایل است. بسیاری از دانش‌آموزان ما در هنگام اجرای برنامه خود با اطرافیان دچار تعارف می‌شوند. یعنی در حالی که می‌داند امروز نمی‌توانند با دوستان خود به گردش و تفریح بپردازند،اما با اولین پیشنهاد از طرف آنها ترجیح می‌دهند برای حفظ دوستی یا به اصطلاح ( معرفت) از اجرای برنامه پرهیز کنند و به خواسته دوستان خود توجه نمایند.

پس بهتر است که بطور غیر مستقیم برنامه تنظیمی خود را به اطلاع دوستان و اطرافیان نزدیک خود برسانیم (مثلاً با نصب این برنامه‌ها در روی دیوار اتاق و با کمک گرفتن از خود آن‌ها برای برنامه‌ریزی). ناهماهنگی در اجزای برنامه می‌تواند مانع اجرای صحیح برنامه باشد، چرا که بار‌ها با دانش‌آموزانی روبه‌رو شده‌ایم که به دلیل پراکندگی از هم گسیختگی در برنامه های  خود  نمی‌تواند به درستی آن را اجرا کنند. مثلاً با آن‌قدر تعداد زیادی درس را در یک روز در نظر گرفته‌اند و یا دروسی را برای مطالعه انتخاب کرده‌اند که با هیچ یک از برنامه‌های کلاسی فردا یا امروزی خود هماهنگی ندارند.بنابراین این برنامه حتی در صورت اجرا، بازدهی مطلوبی بر آن‌ها نخواهد داشت.

برنامه ریزی گروهی:

گاهی اوقات با مشاورانی روبه‌رو می‌شویم که با دلایل معقول یا نامعقول برای تمام دانش آموزان یک کلاس (با توان‌ها و ویژگی‌های گوناگون) یک برنامه درسی واحد را ارائه می‌دهند. اما یک دانش آموز باید بداند این گونه  برنامه‌ها، کلیات را شامل می‌شود و لازم است خود را با فکر و اندیشه نسبت به تعدیل و با تغییرات لازم در برنامه (بر اساس شرایط و مشخصات فردی خود) اقدام نماید یا قابلیت اجرایی آن تضمین گردد.

 عواطف و احساسات:

بار‌ها شاهد بوده‌ایم که به دلیل وابستگی‌های عاطفی دوران جوانی برنامه‌های مطالعاتی انجام نمی‌شوند. مثلاً به راحتی برنامه یک دانش‌آموز به سبب یک اتفاق ناگوار عاطفی نظیر دعوا دچار اختلال می‌گردد و به اصطلاح معروف برای دانش‌آموز هیچ حس و حالی برای درس خواندن باقی نمی‌ماند.

 آزمون

آزمون یک مرحله تأثیر گذار است بنابراین در این زمینه به نکات زیر توجه کنید:

 1-هدف خود را در آزمون موضوعی،پیدا کردن نقاط ضعف و نواقص علمی خود قرار دهید،به عبارت دیگر با گرفتن کارنامه،در پی درصد‌ها و رتبه‌ها نباشید،بلکه مشخص نمایید که در چه سؤالاتی دچار اشتباه شده‌اید و یا در چه سؤالاتی ضعف علمی داشته‌اید. سپس نسبت به رفع این مشکل اقدام کنید (هرچند که دانش‌آموزان قوی و عالی قبل از گرفتن کارنامه نیز به این کار اقدام می‌کنند).

 * اگر حداقل 80-70درصد موضوعات آزمونی را مطالعه نکرده‌اید در آن آزمون شرکت نکنید زیرا کسب هر نتیجه‌ای (چه خوب و چه بد) کاذب است.

اما در آزمون‌های جامع که معمولاًدر اواخر دوره آمادگی کنکور بر گزار می‌شود ،به دنبال کسب درصد و رتبه‌های مناسب باشید تا بتوانید تا حد مناسبی رتبه خود را در آینده پیش بینی نمایید و از خطاهای تاکتیکی جلو گیری کنید.این در حالی است که اکثر دانش‌آموزان در هدف‌گذاری  بر عکس عمل می‌کنند  به این معنی که با کسب درصد‌های پایین در آزمون‌های موصضوعی به تدریج ناامید می‌شوند و در انتها نیز در آزمون‌های جامع شرکت نمی‌کنند.در حالی که کسب درصد‌های پایین در آزمون‌های ابتدایی باید منجر به تلاش دانش‌آموزان برای رفع نواقص شود که نهایت این تلاش‌ها در طول دوره منجر به افزایش توان علمی او خواهد شد،به عبارت دیگر آزمون،خود یک جلسه آموزشی محسوب می‌گردد.

 2-از شرکت در آزمون متعدد و گوناگون پرهیز کنید چرا که اگر تعداد آزمون‌ها زیاد باشد،منجر به کاهش انگیزه می‌گردد و ارزش شرکت در آزمون برای دانش‌آموز کمرنگ خواهد شدتعداد مناسبئ متعادل آزمون‌ها در طول دوره آمادگی کنکور بین12-10 ْ آزمون است که از این تعداد 3-2 آزمون باید به صورت جامع برگزار شود.

 3-  اگر حداقل 80-70درصد موضوعات  آزمونی را مطالعه نکردید زیرا کسب هر نتیجه‌ای (چه خوب، چه بد) کاذب است. به عبارت دیگر این نتیجه نمی‌تواند آینده را بری شما پیش‌بینی کند.

4-دفترچه سؤال و پاسخ‌های تشریحی هر آزمون را حفظ کنید تا در هنگام مرور مطالب، مجدداً  به آنها رجوع نمایید و نسبت به پاسخگویی سؤالاتی که قبلاً در آنها دچار مشکل بوده‌اید،اقدام کنید.

 5- برای شرکت در آزمون و در حین برگزاری آزمون، از تغذیه مناسب بهره‌مند شوید (حداقل در آن روز صبحانه مناسبی میل کنید).

 6- از مسوولان برگزار کننده‌ی آزمون بخواهید تشویق‌های مناسبی را برای نفرات برتر هر آزمون در نظر بگیرند.

7- از شرکت در آزمون‌هایی که طراحان سؤالات آن،به تألیف تست‌ها ی سخت و دشواری می‌پردازد،پرهیز کنید.

آماده نمودن گیاهان داوریی قبل از خشک کردن

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 45

آماده نمودن گیاهان داوریی قبل از خشک کردن

پس از جمع آوری اندامهای مورد نظر در زمان مناسب، آنها را برای خشک کردن آماده می نمایند. نحوه آماده کردن گیاهان نه تنها سبب تسریع در خشک شدن آنها می شود بلکه در کیفیت خشک شدن نیز تأثیر مثبت دارد. در این رابطه اضافاتی را که مد نظر نمی باشند جدا می سازند و اندامهای اصلی مورد نظر را به قطعات مناسبی تقسیم می نمایند. با رعایت این نکته نه تنها انرژی کمتری برای خشک کردن اندامها مصرف می شود بلکه خشک شدن آنها را تسریع هم می کند .

در صورتی که اقدام به خشک کردن ریشه ها و یا ریزومها شود ( ریزوم سنبل الطیب ، ریشۀ سنبل ختایی ..... )، باید قبل از خشک کردن آنها را کاملاً شست، به طوری که از گل و لای پاک شود. برای این کار بهتر است که اندامهای مذکور در ظروف آبکش مانند متحرّ کی قرار گیرند و سپس با فشار آب شستشو شوند. ضرورتاً پوست ریشه ها را که فاقد مادّه مؤثّره می باشد نیز جدا می سازند ( مثال: ریشۀ گیاه صابونی ) بعد از آن اقدام به قطعه قطعه کردن ریشه ها ( به قطعات مناسب ) می کنند .

در صورتی که ریشه ها ضخیم باشند باید آنها را از ناحیۀ طولی به دو یا چهار قسمت تقسیم نمود ( مثال: ریشۀ شیرین بیان ). چنانچه هدف صرفاً استفاده از برگهای گیاهان دارویی می باشد، به ویژه در مقیاس کم بهتر است به جای خشک کردن گیاه کامل، ابتدا برگهای تازه آنرا از سایر قسمتهای گیاه جدا و مستقلاً خشک نمود تا برگها پس از خشک شدن، بدون اضافات و دارای کیفیت بهتری باشند .

فرایندهای پس از برداشت گیاهان دارویی

مقدمه

وقتی از اندامهای مورد نظر یک گیاه دارویی بیشترین مقدار ممکن مواد مؤثّره استخراج گردد در واقع محصول دلخواه به بهترین وجه بدست آمده است. از اینرو، زمانی باید اقدام به جمع آوری گیاهان دارویی نمود که اندامهای مورد نظر محتوی حدّ اکثر مقدار مادّه مؤثّر باشد. مّواد مؤثّرۀ موجود در پیکر رویشی در مرحله گل زایی از مناسبترین کیفیت برخوردار خواهند شد؛ گلهای حاوی مّواد دارویی هنگامی که کاملاً باز می شوند از بیشترین مقدار مادّۀ مؤثّره برخوردارند. میوه ها و بذور گیاهان داوریی وقتی کاملاً «رسیده» باشند از مقادیر فراوانی مادّه مؤثّرۀ برخوردار هستند. مواد مؤثّرۀ موجود در اندامهای زیر زمینی گیاهان ( ریشه، ریزوم و......) در اواخر دوره رویشی به حداکثر مقدار می رسد .

اندامهای دارویی مورد نظر (برگها، ساقه های جوان، گلها و ریشه ها و ... ) پس از جمع آوری از مقادیر فراوانی رطوبت برخوردارند. وجود رطوبت، مناسب رشد قارچها و سایر عوامل بیماریزا می باشد. به این دلیل نگهداری اندامهای جمع آوری شده را حتّی برای مدت بسیار کوتاه غیر مقدور می سازد .

این اندامها را طوری باید خشک نمود که بعداً بتوان بخوبی از آنها استفاده کرد . در هر حال چون اندامهای جمع آوری شده را باید گاه برای مدّت نسبتاً طولانی انبار نمود ، و همچنین از آنجایی که واکنشهای بیوشیمیایی مضر و فاسد کننده صرفاً در اندامهای مرطوب انجام می پذیرد ، از اینرو ، خشک کردن اندامها ( به طور صحیح و مناسب) یک فرایند بسیار مهم تلقّی می شود .

پس از جمع آوری اندام ها، تمهیدات لازم روی آنها انجام می گیرد . چون اندامهای جمع آوری شده پس از مدّتی تأخیر به کارخانجات مربوطه منتقل می شوند لذا تمهیدات مذکور تحت عنوان تمهیدات اوّلیه در مکان کاشت گیاهان دارویی خوانده می شود .

از مهمترین و در عین حال رایج ترین تمهیدات مذکور، عملیات خشک کردن اندمهای گیاهی (دارویی) جمع آوری شده است . عملیات مربوط به استخراج اسانس نیز در برنامه های مربوط به استفاده از گیاهان دارویی جایگاه عمده ای دارد .

خشک کردن

خشک کردن عبارت است از: کاهش مقدار رطوبت در اندامهای جمع آوری شده ، به طوری که بتوان بدون هیچ خطری آنها را برای مدّتی نگهداری نمود.

شکل 1-8 ، اندام وزمان لازم برای اینکار را نشان می دهد. همانطور که در این منحنی مشاهده می شود خشک شدن اندام شامل دو مرحله کلّی می باشد : مرحله اول که با یک آمادگی مقدّماتی مختصر انجام می گیرد بسیار سریع است و مرحله دوم که مرحله خشک شدن کند نام دارد، از سرعت کمتری برخوردار است. در مرحله اول تمام آب مکانیکی و مقداری از رطوبت پیوسته از گیاه خارج می گردد. در مرحله دوم اندام، تنها حاوی مقدار کمی آب پیوسته است که به کندی از آن خارج می گردد.

در مرحله دوم در زمان مناسبی باید اقدام به خاموش کردن دستگاه نمود زیرا وجود مقادیر مناسبی رطوبت در اندام مورد نظر ضروری می باشد. به طوری که در صورت خشک شدن کامل اندام، مواد مؤثّرۀ موجود در آن تغییر شکل یافته و در نتیجه کیفیت مواد مؤثّرۀ کاهش می یابد . چنانچه میزان رطوبت موجود در اندامهای خشک شده کمتر از حدّ مطلوب باشد کیفیّت دارو را کاهش می دهد و در اینصورت ممکن است استخراج مواد مؤثّره ازنظر اقتصادی مقرون به صرفه نگردد.

شکل 1-8 ، منحنی مربوط به خشک شدن گیاه (4)

مدت زمان لازم برای خشک کردن به وضعیت دما و وضعیّت دستگاه تهویه بستگی دارد. در صورتی که هوای مورد استفاده برای خشک کردن گرمتر باشد و دستگاه تهویه هم تندتر کارکند عمل خشک کردن سریع تر صورت می گیرد.

از آنجایی که گیاهان دارویی عمدتاً نسبت به درجه حرارتهای بالا حساس اند و به این سبب تغییراتی در مواد مؤثّرۀ آنها پیدا می شود . لذا ، معمولاً از درجه حرارتهای بالا برای خشک کردن آنها استفاده نمی شود . چنانچه از درجه حرارتهای بسیار بالا و همچنین تهویه های سریع برای خشک کردن اندامها استفاده شود آب موجود در قسمتهای خارجی به سرعت خارج می گردد ولی رطوبت قسمتهای میانی اندام، قادر به خروج نمی شود و در همانجا باقی می ماند که در این حالت قسمتهای خارجی اندام به صورت قهوه ای و برشته درمی آید و رطوبت موجود در قسمتهای میانی آن سبب تجزیه و فاسد شدن مواد مؤثّرۀ موجود می گردد .

دستگاها و روشهای مورد استفاده برای خشک کردن

گیاهان دارویی

برای خشک کردن اندامهای مختلف گیاهان دارویی از دو روش طبیعی و مصنوعی استفاده می شود.

تحقیق: آماده نمودن گیاهان داوریی قبل از خشک کردن

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 45

آماده نمودن گیاهان داوریی قبل از خشک کردن

پس از جمع آوری اندامهای مورد نظر در زمان مناسب، آنها را برای خشک کردن آماده می نمایند. نحوه آماده کردن گیاهان نه تنها سبب تسریع در خشک شدن آنها می شود بلکه در کیفیت خشک شدن نیز تأثیر مثبت دارد. در این رابطه اضافاتی را که مد نظر نمی باشند جدا می سازند و اندامهای اصلی مورد نظر را به قطعات مناسبی تقسیم می نمایند. با رعایت این نکته نه تنها انرژی کمتری برای خشک کردن اندامها مصرف می شود بلکه خشک شدن آنها را تسریع هم می کند .

در صورتی که اقدام به خشک کردن ریشه ها و یا ریزومها شود ( ریزوم سنبل الطیب ، ریشۀ سنبل ختایی ..... )، باید قبل از خشک کردن آنها را کاملاً شست، به طوری که از گل و لای پاک شود. برای این کار بهتر است که اندامهای مذکور در ظروف آبکش مانند متحرّ کی قرار گیرند و سپس با فشار آب شستشو شوند. ضرورتاً پوست ریشه ها را که فاقد مادّه مؤثّره می باشد نیز جدا می سازند ( مثال: ریشۀ گیاه صابونی ) بعد از آن اقدام به قطعه قطعه کردن ریشه ها ( به قطعات مناسب ) می کنند .

در صورتی که ریشه ها ضخیم باشند باید آنها را از ناحیۀ طولی به دو یا چهار قسمت تقسیم نمود ( مثال: ریشۀ شیرین بیان ). چنانچه هدف صرفاً استفاده از برگهای گیاهان دارویی می باشد، به ویژه در مقیاس کم بهتر است به جای خشک کردن گیاه کامل، ابتدا برگهای تازه آنرا از سایر قسمتهای گیاه جدا و مستقلاً خشک نمود تا برگها پس از خشک شدن، بدون اضافات و دارای کیفیت بهتری باشند .

فرایندهای پس از برداشت گیاهان دارویی

مقدمه

وقتی از اندامهای مورد نظر یک گیاه دارویی بیشترین مقدار ممکن مواد مؤثّره استخراج گردد در واقع محصول دلخواه به بهترین وجه بدست آمده است. از اینرو، زمانی باید اقدام به جمع آوری گیاهان دارویی نمود که اندامهای مورد نظر محتوی حدّ اکثر مقدار مادّه مؤثّر باشد. مّواد مؤثّرۀ موجود در پیکر رویشی در مرحله گل زایی از مناسبترین کیفیت برخوردار خواهند شد؛ گلهای حاوی مّواد دارویی هنگامی که کاملاً باز می شوند از بیشترین مقدار مادّۀ مؤثّره برخوردارند. میوه ها و بذور گیاهان داوریی وقتی کاملاً «رسیده» باشند از مقادیر فراوانی مادّه مؤثّرۀ برخوردار هستند. مواد مؤثّرۀ موجود در اندامهای زیر زمینی گیاهان ( ریشه، ریزوم و......) در اواخر دوره رویشی به حداکثر مقدار می رسد .

اندامهای دارویی مورد نظر (برگها، ساقه های جوان، گلها و ریشه ها و ... ) پس از جمع آوری از مقادیر فراوانی رطوبت برخوردارند. وجود رطوبت، مناسب رشد قارچها و سایر عوامل بیماریزا می باشد. به این دلیل نگهداری اندامهای جمع آوری شده را حتّی برای مدت بسیار کوتاه غیر مقدور می سازد .

این اندامها را طوری باید خشک نمود که بعداً بتوان بخوبی از آنها استفاده کرد . در هر حال چون اندامهای جمع آوری شده را باید گاه برای مدّت نسبتاً طولانی انبار نمود ، و همچنین از آنجایی که واکنشهای بیوشیمیایی مضر و فاسد کننده صرفاً در اندامهای مرطوب انجام می پذیرد ، از اینرو ، خشک کردن اندامها ( به طور صحیح و مناسب) یک فرایند بسیار مهم تلقّی می شود .

پس از جمع آوری اندام ها، تمهیدات لازم روی آنها انجام می گیرد . چون اندامهای جمع آوری شده پس از مدّتی تأخیر به کارخانجات مربوطه منتقل می شوند لذا تمهیدات مذکور تحت عنوان تمهیدات اوّلیه در مکان کاشت گیاهان دارویی خوانده می شود .

از مهمترین و در عین حال رایج ترین تمهیدات مذکور، عملیات خشک کردن اندمهای گیاهی (دارویی) جمع آوری شده است . عملیات مربوط به استخراج اسانس نیز در برنامه های مربوط به استفاده از گیاهان دارویی جایگاه عمده ای دارد .

خشک کردن

خشک کردن عبارت است از: کاهش مقدار رطوبت در اندامهای جمع آوری شده ، به طوری که بتوان بدون هیچ خطری آنها را برای مدّتی نگهداری نمود.

شکل 1-8 ، اندام وزمان لازم برای اینکار را نشان می دهد. همانطور که در این منحنی مشاهده می شود خشک شدن اندام شامل دو مرحله کلّی می باشد : مرحله اول که با یک آمادگی مقدّماتی مختصر انجام می گیرد بسیار سریع است و مرحله دوم که مرحله خشک شدن کند نام دارد، از سرعت کمتری برخوردار است. در مرحله اول تمام آب مکانیکی و مقداری از رطوبت پیوسته از گیاه خارج می گردد. در مرحله دوم اندام، تنها حاوی مقدار کمی آب پیوسته است که به کندی از آن خارج می گردد.

در مرحله دوم در زمان مناسبی باید اقدام به خاموش کردن دستگاه نمود زیرا وجود مقادیر مناسبی رطوبت در اندام مورد نظر ضروری می باشد. به طوری که در صورت خشک شدن کامل اندام، مواد مؤثّرۀ موجود در آن تغییر شکل یافته و در نتیجه کیفیت مواد مؤثّرۀ کاهش می یابد . چنانچه میزان رطوبت موجود در اندامهای خشک شده کمتر از حدّ مطلوب باشد کیفیّت دارو را کاهش می دهد و در اینصورت ممکن است استخراج مواد مؤثّره ازنظر اقتصادی مقرون به صرفه نگردد.

شکل 1-8 ، منحنی مربوط به خشک شدن گیاه (4)

مدت زمان لازم برای خشک کردن به وضعیت دما و وضعیّت دستگاه تهویه بستگی دارد. در صورتی که هوای مورد استفاده برای خشک کردن گرمتر باشد و دستگاه تهویه هم تندتر کارکند عمل خشک کردن سریع تر صورت می گیرد.

از آنجایی که گیاهان دارویی عمدتاً نسبت به درجه حرارتهای بالا حساس اند و به این سبب تغییراتی در مواد مؤثّرۀ آنها پیدا می شود . لذا ، معمولاً از درجه حرارتهای بالا برای خشک کردن آنها استفاده نمی شود . چنانچه از درجه حرارتهای بسیار بالا و همچنین تهویه های سریع برای خشک کردن اندامها استفاده شود آب موجود در قسمتهای خارجی به سرعت خارج می گردد ولی رطوبت قسمتهای میانی اندام، قادر به خروج نمی شود و در همانجا باقی می ماند که در این حالت قسمتهای خارجی اندام به صورت قهوه ای و برشته درمی آید و رطوبت موجود در قسمتهای میانی آن سبب تجزیه و فاسد شدن مواد مؤثّرۀ موجود می گردد .

دستگاها و روشهای مورد استفاده برای خشک کردن

گیاهان دارویی

برای خشک کردن اندامهای مختلف گیاهان دارویی از دو روش طبیعی و مصنوعی استفاده می شود.